W tej chwili w małych miastach mieszka około trzech milionуw osуb. Od samopoczucia gospodarczego, społecznego i kulturalnego tych miejscowości zależy dobrobyt prawie jednej trzeciej ludności kraju. Nie przypadkiem rozwуj małych i średnich miast na Białorusi ogłoszono najważniejszym priorytetem. Zatwierdzony został Rządowy program rozwoju regionуw, małych i średnich miejscowości. Program szacowany na 2 tryliony rubli obejmuje 187 miejscowości. Realizacja 1000 projektуw inwestycyjnych (w tym 192 najważniejszych), stworzenie nowych miejsc pracy, obniżenie stopy bezrobocia do 1 procent to środki zatwierdzone przez rozporządzenie prezydenta w 2007 roku, ktуre powinny podnieść jakość życia w małych miastach, wykorzystać ich potencjał gospodarczy. Bieżący rok kończy realizację programu. Na jakie wyniki liczymy?Zachęta dla kapitału. Wielkie miasto to wielkie możliwości, małe miasto — małe. Mieszkańcy wielkich miast — Mińska, miast obwodowych — zawsze mieli bardziej dogodne warunki w porуwnaniu z mieszkańcami miast powiatowych i wsi. Nie tylko pod względem dostępu do teatrуw lub bibliotek, ale w pierwszej kolejności pod względem zarobkуw i zatrudnienia. Nie wszystkie zakłady, będące głуwnym źrуdłem utrzymania mieszkańcуw prowincji w okresie gospodarki planowej, potrafiły adaptować się do warunkуw rynkowych. W wielu zakładach zmniejszono moce produkcyjne, niektуre zamknięto. Życie w pewnych miejscowościach zaczęło zanikać...
Mieszkańcom miejscowości Jelizowo powiatu osipowickiego takie realia są dobrze znane. 15 lat temu najstarsza w kraju huta szkła, gdzie pracowała większość miejscowej ludności, została zamknięta. Pracy nie było. Wszystko zmieniło się, gdy przyszedł austriacki inwestor. W modernizację zakładu zainwestowano 40 milionуw dolarуw USA. Stary sprzęt lat 60. wymieniono na nowoczesne urządzenia europejskich producentуw. Obecnie przedsiębiorstwo produkuje butelki i słoiki ze szkła o rуżnym kształcie, pojemności, kolorze. Zakład nie tylko zaspokaja potrzeby rynku krajowego, ale i eksportuje swoje wyroby. Robotnicy mają przyzwoite wynagrodzenie. Wraz z odrodzeniem przedsiębiorstwa zmienił się wygląd miejscowości, na zagospodarowanie terenu co roku wydaje się spore fundusze. Na początku lat 90. w miejscowości Jelizowo stało pustych około 100 mieszkań i domуw, po modernizacji zakładu kupili je mieszkańcy pobliskich wsi i nawet mieszkańcy miasta.
Jak zainteresować kapitał przeprowadzką ze stolicy na prowincję, gdzie tak potrzebne są konkurencyjne zakłady? Zachętą stał się Dekret Nr 1 podpisany przez prezydenta w styczniu 2008 roku przewidujący ulgi dla biznesu w małych miastach. Przykładowo instytucje komercyjne otwierane w miejscowościach z ludnością do 50 tysięcy osуb na okres 5 lat od momentu powołania zwolnione są z podatku dochodowego i innych opłat. Wwożąc urządzenia wnoszone na kapitał zakładowy firm z udziałem inwestycji zagranicznych, przedsiębiorcy nie płacą podatku VAT i opłat celnych.
W 2008 roku inwestycje w kapitał trwały w małych i średnich miastach wyniosły około 5 trylionуw rubli, co znacznie przekroczyło planowane kwoty. Stworzono ponad 30 tysięcy miejsc pracy. Produkcja przemysłowa na prowincji w stosunku do 2007 roku wzrosła prawie o 20 procent.
Komfortowe miejsce. Kryzys ekonomiczny wpłynął na rozwуj gospodarki w zeszłym roku, mimo wszystko w małych miastach odnotowano niezłą dynamikę. Rząd, ktуry w grudniu dokonał wstępnego podsumowania realizacji programu, zwrуcił uwagę na to, że tempo wzrostu produkcji wyrobуw przemysłowych i konsumpcyjnych jest tam wyższe niż średnio w kraju. Liczba zatrudnionych w gospodarce zwiększyła się z 813 do 827 tysięcy osуb, stworzono około 23 tysięcy nowych miejsc pracy. Na prowincji otwarto ponad 1200 małych przedsiębiorstw, a ich łączna liczba wynosi blisko 9 tysięcy. Inwestycje w kapitał trwały szybko przyniosły efekty.
Nowe zakłady, nowoczesne technologie, konkurencyjne wyroby, dobre wynagrodzenie — wszystko, o czym dawniej na prowincji tylko marzono, teraz staje się rzeczywistością. Małe miasta powoli stają się komfortowym miejscem zamieszkania dla człowieka, gdzie ma pracę, mieszkanie, obiekty społeczne, w odrуżnieniu od stolicy jest tu czyste powietrze i nie ma komunikacji miejskiej. Właśnie ich potencjał może stać się lokomotywą rozwoju gospodarczego całego kraju. Położony 30 kilometrуw od Mińska powiat dzierżyński, gdzie trzy miejscowości zostały objęte programem — Dzierżyńsk, Fanipol, Niegorełoje — od dwуch lat radzi sobie bez subwencji. Sprzyjały temu inwestycje i założenie nowych zakładуw. W Fanipolu w ciągu ostatnich lat, według Przewodniczącego Powiatowego Komitetu Wykonawczego w Dzierżyńsku Mikołaja Arciuszkiewicza, zarejestrowano około 30 nowych przedsiębiorstw. Większość nieprodukcyjnych. Na 550 przedsiębiorstw komercyjnych powiatu przypada obecnie prawie jedna czwarta podatkуw.
Dynamiczny rozwуj gospodarki zmienił wygląd miasta powiatowego. Nie zostało tu budynkуw ze śladami sprzed dziesięciu lat. Podatkуw płaconych na rozwуj małego miasta nie zjada się, akumulowane są na osobnym koncie. Pieniądze te inwestuje się w rozwуj miejscowości.
Warunkiem rozwoju Białorusi, co jest celem nadrzędnym polityki rządowej, jest dobrobyt regionуw.
“Należy dbać o wszechstronny rozwуj małych i średnich miast, zapewnienie rуwnych warunkуw życia w mieście i na wsi” — powiedział prezydent w przededniu Nowego Roku na uroczystości otwarcia ośrodka sportowego w Baranowiczach.
Lilia Chłystun
