Wizyta w Mińsku drugiej osoby w oficjalnej hierarchii chińskich władz po raz kolejny potwierdziła, iż Chiny zostały strategicznym partnerem gospodarczym BiałorusiDawniej, gdy chciano podkreślić wielkość Chin, zawsze mуwiono o liczbie ludności. Bądź co bądź chodzi o ponad miliard osуb (w tej chwili 1 miliard 350 milionуw). To najbardziej gęsto zaludniony kraj świata. Dziś przytacza się inne liczby, najczęściej mając na uwadze sukcesy gospodarcze Państwa Środka.
Chiny to rzadki przykład kraju, ktуry po kryzysie jest silniejszy i bardziej pewny siebie. W ubiegłym roku wzrost chińskiego PKB osiągnął 10 procent, kwotę w wysokości prawie 3 biliony dolarуw USA.
Przy tym ponad połowę wyprodukowanych wyrobуw Państwo Środka eksportuje za walutę za granicę. Rezerwy złota i walut obcych — największe w świecie — przekroczyły 3 bilionуw dolarуw USA.
Ciągły wzrost przemysłu i ogromne oszczędności uczyniły Chiny głуwnym wierzycielem, nadzieją światowej gospodarki. Wystarczy spojrzeć, jak bardzo życzliwy wobec Pekinu jest Waszyngton, niektуre państwa europejskie nie krępują się bezpośrednio prosić władze ChRL o pomoc finansową.
W 2010 roku ten kraj pobił rekord wielkości inwestycji zagranicznych (106 miliardуw dolarуw USA), jednak szybko staje się eksporterem kapitału. Zdaniem ekspertуw w kolejnych latach wielkość bezpośrednich inwestycji za granicą może przekroczyć 100 miliardуw dolarуw USA rocznie.
Właśnie dlatego na mapie świata nie ma państw, ktуre nie prуbowałyby nawiązać partnerskich kontaktуw i wspуłpracy gospodarczej z ogromnym rynkiem azjatyckim. Białoruska dyplomacja zaczęła działać w tym zakresie wcześniej niż wiele innych, pod koniec XX wieku. Dziś Białoruś jest oparciem Chin w Europie. Świadczą o tym wyniki wizyty w Mińsku w drugiej połowie września delegacji Chin na czele z przewodniczącym Stałego Komitetu Ogуlnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych Wu Bangguo.
Kredyt zaufania
Chińska delegacja we wrześniu złożyła wizytę w kilku stolicach: Moskwie, Mińsku, Taszkencie, Astanie. Druga osoba w oficjalnej hierarchii chińskich władz przyjechała na Białoruś z czterodniową wizytą, co w języku dyplomatуw oznacza duże zainteresowanie.
W tym czasie przeprowadził liczne spotkania z posłami i dygnitarzami, obejrzał chińskie obiekty w Mińsku: modernizowaną elektrociepłownię nr 2, budowany hotel Pekin, Instytut Konfucjusza na Uniwersytecie Lingwistycznym. Spotkanie w rezydencji przy ulicy Karola Marksa 38 i uroczysty obiad w imieniu prezydenta podsumowały serię negocjacji delegacji z Pekinu.
Z wypowiedzi Wu Bangguo wynikało, że przyjechał na Białoruś w pierwszej kolejności po to, by zapewnić realizację porozumień osiągniętych wcześniej w trakcie spotkań przywуdcуw państw. Mimo to dziennikarze mieli wiele do powiedzenia, oświadczono o nowych ważnych inicjatywach, między innymi o budowie parku przemysłowego w naszym kraju. Dowiedzieliśmy się, że Pekin udziela Mińskowi kredytu ulgowego w wysokości 1 miliarda dolarуw USA na finansowanie wspуlnych projektуw.
Dla swoich projektуw na Białorusi Pekin przypomnę otworzył linię kredytową w wysokości 15 miliardуw dolarуw USA. W chwili obecnej w naszym kraju przy wsparciu kredytowym rządu i bankуw Chin trwa realizacja projektуw na kwotę ponad 4 miliardуw dolarуw USA.
Po 20 latach
Aleksander Łukaszenko podziękował chińskim władzom “za ogromne, nie tylko moralne, ale i materialne wsparcie”. Obaj rozmуwcy zgodzili się, że “nasze relacje przeżywają najlepszy okres w historii dwustronnych relacji”.
Obiektywnym wskaźnikiem rozwoju dwustronnych stosunkуw są wskaźniki ekonomiczne wspуłpracy. Jednak to właśnie dialog polityczny nadaje impuls rozwojowi biznesu. Białoruski prezydent sześć razy był w Chinach z wizytą, chińskie władze rуwnież regularnie przyjeżdżają do Mińska.
W styczniu będziemy obchodzić 20. rocznicę nawiązania stosunkуw dyplomatycznych między Białorusią i ChRL. W tym okresie wymiana handlowa wzrosła prawie o 70 razy, wyniosła 2,3 miliarda dolarуw USA w ubiegłym roku. W chwili obecnej dwustronne relacje osiągnęły poziom wspуłpracy strategicznej.
W swoim przemуwieniu adresowanym do chińskiego polityka Aleksander Łukaszenko powiedział:
— Jesteśmy wdzięczni za to, że w trudnych czasach Chiny nas wspierają. Białoruś dziękuje chińskiej stronie za udzielaną pomoc w podejmowaniu decyzji zmierzających do stabilizacji sytuacji makroekonomicznej w kraju. Chciałbym zwrуcić uwagę na pracę ekspertуw Banku Narodowego Chin. Po podpisaniu w tych dniach umуw i kontraktуw ruszy realizacja przełomowych projektуw. Jestem pewien, że wystrzelenie pierwszego białoruskiego satelity łączności i założenie chińsko-białoruskiego parku przemysłowego będą bazą długotrwałego partnerstwa w zakresie zaawansowanych technologii, pewnego rodzaju wizytуwką Chin w Europie.
Wu Bangguo po raz trzeci przyleciał na Białoruś. W trakcie rozmуw widać było, że doskonale zna sytuację w kraju, co się dzieje wokуł niego i jak przebiega realizacja chińskich projektуw. Co prawda jego ostatnia wizyta w Mińsku miała miejsce w XX wieku.
Podczas spotkania z prezydentem powiedział:
— Po 14 latach ponownie jestem na Białorusi. Przez ten czas w kraju zaszły duże pozytywne zmiany. Tego co zobaczyłem w tych dniach w Mińsku nie da się porуwnać z sytuacją w 1997 roku. Przy tym wszystkie sukcesy osiągnięto w trudnych warunkach. Od wielu lat USA i Zachуd wywierają nacisk na kraj. W ostatnich latach Białoruś zetknęła się z pewnymi kłopotami spowodowanymi przez skutki światowego kryzysu finansowo-ekonomicznego, podniesienie cen gazu, obostrzenie sankcji Zachodu. Wiemy, że podjęliście działania przeciwstawiając się tym wyzwaniom i obecnie obserwujemy pewne wyniki tej polityki. Jako przyjaciele cieszymy się z sukcesуw pod pańskim kierownictwem i jesteśmy przekonani, że kraj poradzi sobie z kłopotami i ruszy dalej.
Punkt oparcia
Wu Bangguo uważa, że istnieją dobre warunki dla dwustronnej wspуłpracy. Jego zdaniem nasze gospodarki uzupełniają się nawzajem. Wytłumaczył:
— W Chinach jest ogromny popyt konsumpcyjny i inwestycyjny. Nasze firmy coraz więcej inwestują w obcych państwach. Byłem w kilku zakładach na Białorusi i przekonałem się, że istnieje potężna baza przemysłowa. W takich dziedzinach jak układy scalone, maszyny gуrnicze, produkcja ciągnikуw kraj zajmuje czołowe pozycje w świecie. Występują duże złoża soli potasowej. Istnieje duży potencjał wspуłpracy w tych dziedzinach. Chińskie władze będą zachęcać działalność inwestycyjną naszych dużych firm w waszym kraju.
Aleksander Łukaszenko zapewnił delegację z Pekinu, że Chiny mogą liczyć na Białoruś jako na swoje oparcie, jakkolwiek będą reagować na to inne państwa. Dla chińskich firm nadal będą tworzone dogodne warunki prowadzenia działalności w naszym kraju.
Każdy realizowany wspуlny projekt jest przykładem dla biznesu i staje się początkiem kilku nowych przedsięwzięć. Chińskie spуłki uczestniczą w modernizacji białoruskich elektrociepłowni, cementowni, infrastruktury transportowej. Na Białorusi pomyślnie działają wspуlne spуłki, między innymi produkujące sprzęty domowe. Wu Bangguo obejrzał w Mińsku elektrociepłownię nr 2, w ktуrą zainwestowano chińskie pieniądze, w trakcie wizyty podpisano kilka umуw wspуłpracy.
Mapa drogowa prywatyzacji
Premier Białorusi Michał Miaśnikowicz przyznał się, że pokłada wielkie nadzieje w chińsko-białoruskim parku przemysłowym. Według niego to bardzo duży projekt — “pod względem rozstrzyganych zadań i wielkości inwestycji takich obiektуw w świecie jest zaledwie kilka”. “Uważamy, że uda się nam powtуrzyć pomyślne doświadczenie chińsko-singapurskiego parku przemysłowego w Suzhou ” — powiedział.
W trakcie wizyty pomiędzy rządem Białorusi a Państwowym Bankiem Rozwoju Chin podpisana została umowa ramowa o modernizacji Zakładu Produkcji Papieru w Dobruszu.
Podpisano rуwnież umowę budowy niedaleko Mozyrza zakładu produkcji węglanu sodu o mocy 300 tysięcy ton rocznie.
Poza tym złożono podpisy pod umową kredytową budowy elektrowni wodnej na Dźwinie Zachodniej.
Chiny zrobią dla Białorusi satelitę łączności. Podpisany został kontrakt pomiędzy Państwowym Komitetem Wojskowo-Przemysłowym Białorusi a chińską korporacją Wielki Mur o stworzeniu systemu narodowego łączności satelitarnej.
Być może najciekawsza jest chińsko-białoruska umowa ramowa o wspуłpracy finansowej w zakresie prywatyzacji białoruskich zakładуw i przyciągnięcia chińskich inwestycji w latach 2011 — 2012 zawarta pomiędzy rządem Białorusi a Eksimbankiem. Podpisanie właśnie tego dokumentu komentowali zagraniczni obserwatorzy po wizycie chińskiej delegacji.
Moskiewska gazeta “Komersant” napisała dość szczerze. Cytuję: “Rosja ma poważnego konkurenta w walce o kontrolę nad zakładami na Białorusi. Po wizycie w Mińsku przewodniczącego parlamentu ChRL Wu Bangguo strony podpisały bezprecedensową umowę wspуłpracy w zakresie prywatyzacji białoruskich zakładуw przez chińskich inwestorуw. Jak przyznał rzecznik prasowy premiera FR Dmitrij Pieskow takiej umowy Białoruś nie podpisała nawet z Rosją. Eksperci są przekonani, że udział Chin w walce o białoruskie aktywa może poważnie utrudnić Moskwie przejęcie przedsiębiorstw sąsiada”.
Mimo że moskiewscy obserwatorzy nieco spieszą się w pogoni za sensacją, jednak znaczenie białorusko-chińskiej mapy drogowej prywatyzacji trudno przecenić.
Energiczna wspуłpraca
Zwłaszcza wielką skalę osiąga wspуłpraca w zakresie energetyki. Białoruś zaproponowała Chińczykom udział w przetargach dotyczących realizacji projektуw energetycznych na kwotę 2,5 miliarda dolarуw USA. Dwa razy więcej niż Belenergo realizuje wspуlnie z Chinami w chwili obecnej.
W 2008 roku Belenergo z partnerami z Chin rozpoczął realizację sześciu projektуw inwestycyjnych zmierzających do modernizacji białoruskiego systemu energetycznego. Dwa z nich już zakończono. Modernizowano elektrociepłownię nr 2 w Mińsku i zbudowano wiatrak w miejscowości Grabniki o mocy 1,5 MW.
Jak twierdzą eksperci, modernizacja elektrociepłowni nr 2 pozwoli produkować dodatkowo 325 milionуw kW/h energii elektrycznej rocznie (moc elektrociepłowni wyniesie około 460 milionуw kW/h) oraz oszczędzać paliwo na kwotę około 15 milionуw dolarуw USA rocznie.
Wkrуtce ruszy urządzenie gazowo-parowe w mińskiej elektrociepłowni nr 5. W brzozowskiej i łukomskiej elektrowni wodnej chińskie urządzenia zostaną oddane do użytku do 2014 roku, w witebskiej — do 2015. W ciągu ośmiu lat Chińczycy zainwestują około pуł miliarda dolarуw USA w budowę na Białorusi sieci obejmującej sześć elektrowni wodnych.
Minister energetyki Białorusi Aleksander Ozierec opowiedział dziennikarzom, że Chinom złożono ofertę dotyczącą eksploatacji złoża węgla i budowy elektrowni zużywającej twarde paliwo.
Poza tym Białoruś zamierza wspуłpracować z chińskimi firmami w zakresie budowy linii przesyłowych wysokiego napięcia dla pierwszej białoruskiej elektrowni atomowej. Wu Bangguo powiedział w trakcie wizyty, że Chiny są na pierwszym miejscu pod względem długości linii przesyłowych i mają bogate doświadczenie w tym zakresie.
Dwa kraje energicznie zabrały się do realizacji wspуlnych projektуw, w ciągu zaledwie kilku lat wykorzystując miliardy inwestycji, co każe uwierzyć, że plany, o ktуrych mуwiono w trakcie ważnej wizyty, zostaną zrealizowane.
Igor Kolczenko
