Status zabytku historyczno-kulturalnego na Białorusi ma prawie pięć i pуł tysiąca obiektуw. Wiele zabytkуw architektury, memoriałуw potrzebuje renowacji. Badacze odkrywają coraz nowe nieznane obiekty przeszłości. Tymi znaleziskami interesuje się nie tylko państwo, ale i biznesmeniRząd nadał status zabytku historyczno-kulturalnego 24 obrazom z kolekcji prac malarzy paryskiej szkoły, kupionej przez Belgazprombank. We wrześniu bank wspуlnie z Muzeum Narodowym Sztuk Pięknych pokaże te prace podczas wystawy. Zostaną rуwnież wystawione prace autorstwa urodzonych na Białorusi Marca Chagalla i Chaima Sutina.
W paryskim La Ruche, gdzie pracowali malarze, jest tablica z podziękowaniami od społeczności francuskiej artystom, ktуrzy przyczynili się do rozwoju sztuki światowej. Z czterech nazwisk wymienionych na tablicy są trzy białoruskie: Chagall, Sutin i Osip Cadkin.
Obrazy malarzy paryskiej szkoły można kupić na targach międzynarodowych za trzy i więcej tysięcy euro. Włodzimierz Sczasny, przewodniczący Komisji Narodowej ds. UNESCO, uważa, że prace malarzy z czasem będą wzbogacać zbiory białoruskich muzeуw.
Z okazji 125-lecia urodzin Marca Chagalla, ktуre obchodzimy w bieżącym roku, centrum Mińska ozdobią reprodukcje najsłynniejszych jego obrazуw. Jest to projekt Zarządu Kultury Miejskiego Komitetu Wykonawczego w Mińsku. Plakaty z obrazami Chagalla zostaną umieszczone na specjalnych konstrukcjach, wystawowych przy placu Jakuba Kołasa.
Zamierza się zorganizować w Witebsku wystawę prac Chagalla z zasobуw Watykanu. Z taką inicjatywą wystąpił nuncjusz apostolski na Białorusi arcybiskup Claudio Gugerotti: “Chętnie urządzimy taką wystawę. Szacunek wobec białoruskiej kultury możemy wyrazić poprzez uczczenie urodzonego w Witebsku światowej sławy malarza Marca Chagalla. W imieniu papieża złożyłem kwiaty pod jego pomnikiem i zwiedziłem dom-muzeum, aby podkreślić, że przez wieki ziemia białoruska była gościnna dla wielu kultur i narodуw”.
Zofia Słucka ożyła w brązie
Pomnik na cześć księżnej, żyjącej na przełomie XVI i XVII wieku i ogłoszonej przez cerkiew świętą i sprawiedliwą, znajduje się w Słucku. Rzeźbiarz Michał Ińkow uosobił Zofię w innym pomniku, w Mińsku, na terenie nazwanej na jej cześć parafii na osiedlu Kurasowszczyna. Posąg poświęcił metropolita miński i słucki patriarszy egzarcha całej Białorusi Filaret.
Relikwie świętej spoczywają w Katedrze Ducha Świętego. Ich historia jest rуwnie dramatyczna jak los Zofii. Jej szczątki znajdowały się w Słucku do 1930 roku, zanim specjalna komisja nie wydobyła ich i przekazała do muzeum anatomii Wydziału Medycyny Białoruskiego Uniwersytetu Państwowego. Podczas okupacji niemieckiej parafianie odnaleźli szczątki i schowali w prywatnym mieszkaniu, dopiero po wojnie przenieśli je do głуwnej świątyni kraju.
Zofia Słucka jest czczona za wierność wierze prawosławnej. Była ostatnią z rodu Olelkowiczуw — bezpośrednich potomkуw wielkiego księcia litewskiego Olgierda. Jeden z książąt — Jerzy — zostawił słynną Słucką Ewangelię. Zofia była jego cуrką.
Zofia miała wspaniały posag — ziemie w okolicach Słucka. Dlatego walkę o rękę panny młodej rozpoczęli książęta Chodkiewiczowie i Radziwiłłowie. Księżna wybrała Janusza Radziwiłła. Obiecał Zofii nie zmuszać mieszkańcуw Słucka do przejścia z prawosławia na inną wiarę.
Zofia umarła w młodym wieku — 26 lat, podczas porodu. Pomnik w Mińsku odsłonięto z okazji 400. rocznicy śmierci księżnej.
Hotel otwarty po stu latach
Przy ulicy Internacjonalnej w Mińsku dawniej był hotel “Garni”. Pуźniej mieściły się w nim zwykłe mieszkania. Dom przeżył dwie wojny światowe. Obecnie, naprzeciwko kina “Pobieda”, znowu jest w nim hotel — pod dawną nazwą.
“Garni” to zabytek architektury XIX wieku. Wуwczas był to dom Nr 8 przy ulicy Preobrażenskiej.
Na parterze “Garni”, podobnie jak w dawnym hotelu, będzie restauracja. Pokoi będzie o piętnaście więcej — 48. Status — trzy gwiazdy. Do czwartej brakuje dużego parkingu i usług SPA.
Niektуrzy historycy obawiali się, że eksperci nie będą w stanie odtworzyć pierwotnego wyglądu budynku, że jest ryzyko utraty autentyczności. Właściciele hotelu zabrali się do rekonstrukcji z maksymalną dokładnością: zachowali oryginalne elewacje, takie jakie były wiele lat temu, a wnętrza postarali się zrobić w dawnym stylu.
Pałace w Rуżanie i Kosowie ożywają na naszych oczach
Zakończono renowację zachodniej oficyny rezydencji rodu książęcego Sapiehуw w Rуżanie. Kierownik naukowy prac Włodzimierz Kazakow opowiedział szczegуły:
— Obecnie kończymy urządzenie sal pod wystawę — będą w niej przedstawione autentyczne przedmioty wystroju wnętrz. Nad odrestaurowaną bramą południowego korpusu zainstalowano rzeźbę św. Anny. Wcześniej zakończono zewnętrzną i wewnętrzną restaurację wschodniej oficyny, w ktуrej już działa sala wystawowa, czynna jest wystawa.
Wkrуtce rozpoczną się prace renowacyjne we wschodnim korpusie, gdzie dawniej mieściła się arena i teatr.
Pierwszy etap prac renowacyjnych w pałacu Pusłowskich w Kosowie będzie zakończony w tym roku. Wzmocniono fundamenty budynku, przygotowano wewnętrzne ściany i stropy, zrobiono dach.
Zostaną odtworzone dwie bramy. Wszystkie prace planuje się zakończyć w 2016 roku.
***
Dawniej w każdym mieście Białorusi koniecznie był pałac i świątynie. Murowane budynki w centrach bogato zdobiono. ХХ wiek rуwnież zostawił w miastach sporo arcydzieł architektury. Wewnątrz tych pięknych budynkуw zostało dużo cennych rzeczy — obrazуw świętych, obrazуw, przedmiotуw sztuki użytkowej. Przyjeżdżając do Mińska, Witebska, Grodna, Połocka wiele można zobaczyć — piękno jest na naszych oczach. Pewnych zabytkуw trzeba poszukać. Będzie potrzebny doświadczony przewodnik lub dobrze sporządzony przewodnik turystyczny. Na dworcach są agencje turystyczne, gdzie można uzyskać potrzebne informacje. Najlepiej poprzednio zbadać teren w Internecie: na wielu stronach internetowych są materiały, ktуrych nie ma nawet w archiwach państwowych. Na łamach czasopisma “Belarus” będziemy śledzić sukcesy restauratorуw. Tego lata gości powita pałac Radziwiłłуw w Nieświeżu — Białoruskiej Stolicy Kultury 2012 roku: renowacja rezydencji magnatуw została wreszcie zakończona. Serdecznie zapraszamy!
Wiktor Andrejew
