Kontakty na najwyższym szczeblu między Minskiem i Aszchabadem mają swoją specyfikę. Jakiś czas temu prezydenci Białorusi i Turkmenistanu umówili się spotykać co roku. Po kolei na naszej i białoruskiej ziemi. Tak określono wejście na wysoki poziom współpracy między państwami. Oprócz składnika politycznego aktywnie się rozwija współpraca gospodarcza. Nabiera obrotów szereg obopólnie korzystnych projektów. Regularne oficjalne spotkania przywódców państw z jednej strony mają charakter kontroli realizacji umów. Z drugiej strony, zauważył Alaksandr Łukaszenka, spotykając się po raz kolejny z turkmeńskim kolegą Gurbanguły Bierdymuchamedowem, są pewnym katalizatorem współpracy w różnych dziedzinach.
Prezydent Turkmenistanu Gurbanguły Bierdymuchamedow
Uroczyste powitanie wysokiego gościa, negocjacje w wąskim gronie oraz z udziałem większej liczby uczestników odbyły się w Pałacu Niepodległości. Już na początku rozmowy Alaksandr Łukaszenka zwrócił uwagę na widoczne wyniki zaangażowania prezydentów w rozwój współpracy międzypaństwowej. Dosłownie na naszych oczach wielkość wymiany handlowej wzrosła prawie do pół miliarda dolarów USA. Turkmenistan znalazł się na czwartej pozycji według tego wskaźnika spośród wszystkich naszych partnerów handlowych. Ustępuje tylko Rosji, Ukrainie i Kazachstanowi. Nie było czegoś takiego nawet w czasach radzieckich i jest to bez wątpienia nowa karta współpracy. Przy tym na pewno nie jest to kres możliwości. Gurbanguły Bierdymuchamedow uważa, że istnieją dobre perspektywy wspólnej działalności w branży budowy maszyn, hutnictwie, przemyśle chemicznym, przemyśle spożywczym, rolnictwie, szkolnictwie i innych. Minsk dostrzega podobne perspektywy.
Alaksandr Łukaszenka skonkretyzował niektóre inicjatywy Minska. Oprócz zwiększenia dostaw do Turkmenistanu samochodów ciężarowych i ciągników, możemy sprzedawać potrzebne w tym kraju kombajny, autobusy i wagony ciężarowe. Przy tym kombajny i autobusy już przechodzą badania w Turkmenistanie. Nieźle się spisują i perspektywa zawarcia kontraktów jest całkiem realna. Jeśli chodzi o wagony, jest to zaledwie część turkmeńskiego programu rozwoju infrastruktury transportowej na wielką skalę. Jej celem jest połączenie za pomocą optymalnych tras samochodowych i kolejowych z sąsiednimi krajami i Zatoką Perską. Projekt zakłada również budowę centrów logistycznych. Białoruś ma takie doświadczenie i naszych specjalistów zaprasza się do współpracy.
Dobrze widoczne są perspektywy wspólnej działalności w przemyśle górniczo-chemicznym. Budowa bloków mieszkalnych w Turkmenistanie otwiera drogę na rynek dla białoruskich materiałów i wind. Są projekty w przemyśle włókienniczym, istnieje między innymi pomysł założenia wspólnego zakładu, gdzie będzie się szyć mundury dla turkmeńskich jednostek. Najważniejszy jednak jest projekt budowy przez białoruskich specjalistów Garłyckiego zakładu wzbogacania. Prezydenci potwierdzili zainteresowanie solidnym wykonaniem tego strategicznego projektu.
Dziedzin wspólnej działalności jest wiele. Gurbanguły Bierdymuchamedow poparł propozycję Alaksandra Łukaszenki o nadaniu planom systematyczności. Komisji międzypaństwowej ds. współpracy gospodarczej polecono opracowanie precyzyjnej mapy drogowej działalności.
Za nie mniej ważną głowy państw uważają współpracę w zakresie szkolnictwa. Na Białorusi studiuje ponad osiem tysięcy turkmeńskich studentów i Aszchabad chce zwiększyć ich liczbę. Alaksandr Łukaszenka polecił premierowi Michaiłowi Miasnikowiczowi zadbać o to. Przy tym pomyśleć o budowie akademików dla turkmeńskich studentów o specyfice narodowej. Należy również zbadać możliwość zbudowania hotelu akademickiego dla turkmeńskich uczonych, którzy coraz częściej przyjeżdżają na Białoruś w ramach programów wymiany naukowej.
Po negocjacjach podpisano prawie piętnaście różnych dokumentów, mających zapewnić sprawny przebieg współpracy w różnych dziedzinach. Prezydenci wystąpili z wspólnym oświadczeniem. Dokument potwierdza głębokie zainteresowanie Minska i Aszchabadu dalszym postępem w stosunkach międzypaństwowych zarówno w polityce, jak i w gospodarce. Podczas konferencji prasowej prezydenci mówili o konstruktywności rozmowy, która się odbyła. Alaksandr Łukaszenka podziękował prezydentowi Turkmenistanu za to, że prawie wszystkie inicjatywy białoruskiej strony zostały zaakceptowane przez turkmeńską stronę. Oprócz szesnastu projektów realizowanych w Turkmenistanie przy wsparciu Białorusi pojawią się nowe. Ich obecna wartość stanowi kwotę w wysokości 1 miliarda 145 milionów dolarów USA i na pewno wzrośnie.
Ciąg dalszy dialogu nastąpi. Kolejne spotkanie na najwyższym szczeblu odbędzie się w Aszchabadzie. Jej terminy uzgodnione zostaną przez dyplomatów. Zaproszenie wpłynęło i zostało przyjęte.
Minsk i Aszchabad mają swoją wizję, jak i w jakich dziedzinach działać. Te i przyszłe umowy, poważny zamiar dwóch państw zacieśniać współpracę mają swój symbol. Alaksandr Łukaszenka i Gurbanguły Bierdymuchamedow założyli kamień węgielny do fundamentu ambasady Turkmenistanu w Minsku. Co może być lepszym potwierdzeniem na to, jak bardzo poważne są zamiary, jeśli nie decyzja budować dom w kraju, z którym zamierza się długo i konstruktywnie współpracować? Białoruska strona wydzieliła piękne, prestiżowe miejsce. Niedaleko Pałacu Niepodległości. Powstaje tu strefa przyjaciół. Obok turkmeńskiego placu zaczęto budowę nowej ambasady Kazachstanu. W pobliżu jest ambasada Federacji Rosyjskiej i zespół mieszkalny dla rosyjskich dyplomatów. Z takiej geografii można wyciągnąć jednoznaczne wnioski o białoruskich priorytetach w polityce zagranicznej. Prezydent Białorusi jest przekonany: stworzenie w Minsku wysepki turkmeńskiej ziemi otworzy nowe możliwości do dalszego rozszerzenia skali współpracy. Zespół ambasady nazwano domem przyjaźni i miejscem ważnych spotkań. Nie będzie to jedyna wysepka. Alaksandr Łukaszenka przypomniał o decyzji z ubiegłego dnia: o wydzieleniu w Minsku placu budowy akademików dla turkmeńskich studentów i uczonych, którzy będą przyjeżdżać do nas w ramach wymiany naukowej. Gurbanguły Bierdymuchamedow podziękował białoruskiemu prezydentowi za to i zapewnił, że nowy budynek ambasady będzie miejscem spotkań uczonych i twórczej inteligencji. Wysoki gość reasumował: “Jestem przekonany, że budynek będzie stać na trwałym fundamencie przyjaźni i wzajemnego zrozumienia i jego drzwi zawsze będą otwarte dla przyjaciół i partnerów”.
Dzmitryj Krat
