Мабыць, большасць з нас ведае, як называлi нашу краiну ў старажытнасцi. Так — краiна замкаў. Ужо ў сучасныя часы Беларусь сталi называць Сiнявокай. Гэта таму, што на паверхнi нашай роднай зямлi проста неверагодная колькасць рэк ды азёр. Толькi азёр больш за 10 тысяч, а рэк каля 21 тысячы.
Сёння, паўтаруся, ветраных млыноў засталiся ў краiне адзiнкi. А з iх тых, што працуюць, бадай зусiм няма.
Шмат што можна распавесцi пра гэтых прыгажуноў. Мне захацелася зачапiць у сваёй замалёўцы ўспамiны з дзяцiнства, у якiм ветраному млыну прысвечаная добрая старонка.
Прастора за акном майго невялiчкага дзiцячага пакойчыка заўсёды была вольнай ад дрэў i кустоўя, бо сад i iншая буйная раслiннасць раскiнулiся па другi бок нашага сядзiбнага дома. Па гэты бок цягнуўся стужкай выган, за якiм раскiнулася поле, за iм, у сваю чаргу, наколькi хапае вока — луг, якi далей павольна ўзбiраўся на неблагi такi пагорак. Мясцовыя жыхары нават называлi гэты пагорак курганом. Дык вось за гэтым курганом, мабыць, таксама на нейкiм узвышшы стаяў вялiзны вятрак. З-за блiжэйшага пагорка нiз яго быў не бачны, але асноўная яго частка, чатыры велiчныя, неверагодна вялiкiя ды шырокiя крылы, бачны былi з майго акна выдатна. Чамусьцi ў памяцi засталося, быццам ён заўсёды быў у руху. Крылы яго бесперапынна круцiлiся ў паветры: то апускалiся дадолу, то ўздымалiся да безданi нябёс. Вельмi падабалася мне сачыць за рухамi крылаў таго ветрака. Ранкам я вiтаўся з iм праз акно, а ўвечары, калi ён яшчэ не зусiм знiкаў у абдымках ночы, развiтваўся як з вельмi добрым знаёмым цi нават сябрам.
Дужа хочацца расказаць пра незвычайную i ў той жа час загадкавую асаблiвасць млына. Млын быў срэбны. Так, менавiта срэбны. I дах яго, i сцены, i асаблiва ягоныя крылы былi казачна срэбныя. Увесь ён быў аднаго срэбнага колеру. На сонцы ён блiшчэў, яе лямеш бацькавага плуга пасля доўгай працы ў полi. Калi iшоў дождж, вятрак адлiваў срэбрам i адкiдваў нейкiя незвычайныя блiкi. Калi было туманна цi змрочна на двары, ён наогул раствараўся ў асяроддзi, якое ў гэты час таксама набывала вельмi падобны колер. Праз шэрую завесу час ад часу праблiсквалi ледзьве заўважныя контуры яго крылаў.
Чаму ж млын быў срэбны? Потым, калi я трохi ўжо падрос, бацька аднойчы адкрыў сакрэт, адкуль у млына такi колер. А прычына ў дрэве, дошкамi якога быў абшыты ўвесь вятрак. I дрэва гэтае было звычайнай асiнай. Спачатку, канешне, калi ён апрануўся ў такую вопратку, да гэткага казачнага колеру было далёка. Але з цягам часу сонечныя промнi, дажджавая вада i вятры выбелiлi тую дошку, i праступiў вось такi чароўны, незвычайны колер. Асаблiва на фоне блакiтнага неба ў сонечнае надвор’е гэтая пабудова на пагорку здавалася мне амаль казачнай.
Знiк млын таксама незвычайна. Менавiта знiк. Было гэта падчас вялiкай навальнiцы з вельмi моцным дажджом. Адны казалi, што вятрак загарэўся ад маланкi, другiя — што падчас той навальнiцы ў iм схаваўся мясцовы пастух ды расклаў там вогнiшча… Як гэты драўляны цуд знiкаў, бачыла няшмат вачэй. А тыя, хто бачыў, казалi, як быццам не было агню, а толькi… клубы срэбнага дыму, якi час ад часу рэзалi срэбныя крылы. А калi прайшла навальнiца i скончыўся дождж, на месцы, дзе стаяў млын, ляжалi толькi трэснутыя жарнавы i жалезныя дэталi.
I апошняе.
Вяскоўцы i сёння кажуць, што калi ў ваколiцы стаяць моцныя туманы, то на тым узвышшы, дзе раней стаяў млын, не надта выразна, але бачна яго выява. Нават вiдаць, як рухаюцца скрозь туман яго срэбныя крылы. Хацелася б самому папасцi ў такi час, калi над навакольнымi абшарамi стаяць туманы, каб на свае вочы ўбачыць той прывiд, але ўсё неяк не атрымлiваецца, усё нейкiя справы неадкладныя…
Здаецца, пачаў, як звычайна, з успамiнаў пра дзяцiнства, якiя такiмi ласкавымi бываюць, такiмi яскравымi ды рэалiстычнымi, так цёпла-цёпла грэюць сэрца. А ў самым канцы аповеда падалося, што гэта быў не проста ўспамiн, а пераказ нейкай прыгожай легенды, легенды пра срэбны млын. З якога боку на гэтую гiсторыю нi паглядзець, як яе нi ўспрыняць — усё адно будзе добра.
v-cvirko@bk.ru
