Веды — у цане
У Беларусі — больш за 9 тысяч студэнтаў, якія прыехалі з Туркменістана
У Беларусі — больш за 9 тысяч студэнтаў, якія прыехалі з Туркменістана. З іх толькі ў Беларускім дзяржаўным універсітэце, найстарэйшай ВНУ краіны, якая ўваходзіць у топ-500 лепшых універсітэтаў свету, вучыцца 708 чалавек.
Таму я і вырашыла даведацца, як працякае студэнцкае жыццё туркменскай моладзі ў БДУ. Дапамаглі ў аддзеле па рабоце з замежнымі грамадзянамі і міжнароднага маркетынгу. Кіраўнік Жанна Савельева адказала на ўсе мае пытанні, а таксама пазнаёміла з аднымі з лепшых студэнтаў, якія прыбылі вучыцца ў Мінск з Ашгабата.
Жанна Савельева, кіраўнік аддзела па рабоце з замежнымі грамадзянамі і міжнароднага маркетынгу
— Жанна Мікалаеўна, чаму, на ваш погляд, БДУ з’яўляецца такой прывабнай ВНУ для замежных грамадзян і ў тым ліку для туркменаў?
— Перш за ўсё, мы прапаноўваем якасную адукацыю. Дыплом БДУ пацвярджаецца Міністэрствам адукацыі Туркменістана. Яшчэ замежнікаў прыцягвае стабільнасць і бяспека ў Беларусі. Ва ўніверсітэце для іх ствараюцца максімальна камфортныя ўмовы знаходжання. Хлопцам і дзяўчатам у нас цікава не толькі вучыцца, але і адпачываць. Падчас канікул яны могуць з’ездзіць і ў Нясвіж, і ў Мірскі замак, і за мяжу: тэрытарыяльна мы блізкія да еўрапейскіх краін. БДУ — у пастаянным двухбаковым кантакце з Туркменістанам. Да прыкладу, мы штогод наведваем іх нацыянальныя выставы-кірмашы, дзе паказваем нашы адукацыйныя магчымасці.
— Якія факультэты выбіраюць туркменскія студэнты?
— Цікавасць да тых або іншых спецыяльнасцей залежыць ад палітыка-эканамічнай сітуацыі ў Туркменістане. Калі ствараюцца новыя праекты, адпаведна, з’яўляецца зацікаўленасць у кваліфікаваных кадрах. Так, пяць гадоў назад геаграфічны і эканамічны факультэты сталі папулярнымі сярод туркменскіх хлопцаў у сувязі з будаўніцтвам Гарлыкскага горна-абагачальнага камбіната па выпуску калійных удабрэнняў. Не так даўно ў Туркменістане прайшла адукацыйная рэформа, у выніку якой у краіне ўвялі дванаццацігадовую сістэму навучання і павысілі заработную плату педагогам. І вось у нас на філалагічным аддзяленні з’явіліся туркменскія студэнты. Што датычыцца факультэта міжнародных адносін і юрыдычнага — яны заўсёды былі і застаюцца прэстыжнымі для замежных абітурыентаў, у тым ліку і для туркменаў.
— Як туркмены пераадольваюць моўны бар’ер?
— Каб асвоіць мову, некаторым даводзіцца вучыцца год на падрыхтоўчым аддзяленні факультэта даўніверсітэцкай адукацыі. Але такіх няшмат. У асноўным студэнты-туркмены гавораць па-руску, бо ўжо загадзя рыхтуюцца паступаць да нас.
— З якімі яшчэ цяжкасцямі туркменскія студэнты сутыкаюцца ў працэсе навучання?
— Цяжкасці бываюць ва ўсіх, не выключэнне і беларусы. Але туркменам часцяком даводзіцца падцягваць школьную базу. Бо беларускія студэнты прыходзяць ужо “адфільтраваныя” цэнтралізаваным тэсціраваннем. А туркменам цяжка, асабліва ў дакладных навуках. Таму першыя два гады мы праводзім для іх індывідуальныя дадатковыя заняткі. У шэрагу выпадкаў вучэбны план мінімізуецца. Напрыклад, фізкультура можа быць непрымальная для некаторых студэнтаў па рэлігійных меркаваннях, калі хлопчыкі павінны трэніравацца разам з дзяўчынкамі. І моцная туга па радзіме ў некаторых маладых людзей часам стварае праблемы. Былі выпадкі, калі студэнт раптоўна ляцеў дадому, а потым вяртаўся толькі праз некалькі тыдняў. Зразумела, што гэта не лепшым чынам адбівалася як на яго вучобе, так і рэпутацыі.
— Ці ёсць розніца ў адносінах педагогаў да замежнікаў і беларусаў? Ці існуюць “патуранні” для тых, хто вылучыўся, у добрым сэнсе слова?
— Адносіны да ўсіх аднолькавыя. Што датычыцца заахвочванняў, як вы гаворыце патуранняў, то для тых, хто вылучыўся, сёлета ў БДУ пачало працаваць Палажэнне аб скідках на аплату навучання для замежных грамадзян. Яны распаўсюджваюцца на тых, хто выдатна вучыцца, прымае актыўны ўдзел у грамадскай дзейнасці і навукова-практычных канферэнцыях. Дарэчы, трое грамадзян з Туркменістана трапілі ў гэты спіс.
— Ці ўзнікаюць у туркменскіх студэнтаў праблемы ў зносінах з беларусамі?
— Студэнцкая арганізацыя Савет зямляцтваў БДУ якраз займаецца пытаннямі адаптацыі замежных грамадзян. Іх прыцягваюць да ўдзелу ў розных святах і сустрэчах. Ладзяцца Дні дружбы, калі беларусы знаёмяцца з культурай Туркменістана і расказваюць пра свае традыцыі і звычаі. Бываюць і праекты, сумесныя з дыпламатычнымі місіямі. Напрыклад, у нас праходзіў творчы вечар, прысвечаны паэту Махтумкулі Фрагі, на якім прысутнічаў пасол Туркменістана. Таксама мы штогод праводзім конкурс сярод замежных навучэнцаў усіх ВНУ “Містар Інтэрнэшнл” і “Міс Інтэрнэшнл”. Гэтая знакавая падзея асвятляецца прэсай і шырока рэкламуецца. І, нарэшце, БДУ — пакуль адзіная ў Беларусі ВНУ, дзе праводзіцца Баль выпускнікоў для замежнікаў. А іх кожны год налічваецца 430-450 чалавек!
— Хлопцы і дзяўчаты з Туркменістана падтрымліваюць вашы распачынанні?
— Туркменам падабаецца прымаць удзел у нашых мерапрыемствах, але яны любяць дзейнічаць групамі. Тады ў іх усё зладжана і адточана, з ходу яны гатовыя праспяваць, сыграць і станцаваць. А беларусы з цікавасцю ўспрымаюць іх культуру.
— На рэлігійнай глебе канфліктаў не ўзнікае?
— Зусім не! Бо беларусы вельмі талерантныя. Мы пастаянна акцэнтуем увагу нашых студэнтаў на нацыянальнай гасціннасці і выхаванасці. Хіба што ў сацыяльна-бытавой сферы ўзнікаюць нюансы. Да прыкладу, замежны студэнт, пражываючы з кімсьці ў пакоі, часам не лічыць патрэбным прыбіраць за сабою. Маўляў, ён тут госць. Даводзіцца тлумачыць, што ў нас прынята выконваць правілы інтэрната.
— Ці многія з туркменскіх выпускнікоў застаюцца ў Беларусі працаваць па спецыяльнасці?
— Нямногія, але такі працэнт ёсць. Нехта жэніцца, нехта атрымлівае працоўную візу і пачынае тут працаваць.
З першых хвілін зносін дзяўчына ўразіла мяне сваёй прамяністай усмешкай, якая не сыходзіла з твару. Яе вясёлы настрой кантраставаў з восеньскім краявідам за акном: дзень быў дажджлівы.
Айза вучыцца на факультэце міжнародных адносін і ў будучыні марыць стаць дыпламатам, прычым тут, у Беларусі. Наш халодны, у параўнанні з Ашгабатам, клімат яе не палохае. Наадварот, гледзячы на першы мокры снег, дзяўчына радуецца, што знаходзіцца ў Мінску. Вядома, яна сумуе па маці і нацыянальнай кухні. Таму часта тэлефануе дадому і ходзіць у госці да землякоў-суседзяў па інтэрнаце. Там яны разам гатуюць нешта сваё, традыцыйнае: супы, мясныя стравы і, вядома, плоў.
Не так даўно ў БДУ прайшоў Рэспубліканскі фестываль замежных студэнтаў, на якім Айзе выпаў гонар быць вядучай. Ад гэтых успамінаў студэнтка яшчэ больш усміхаецца. Пытанне аб тым, ці падабаецца ёй у нас, адпала само сабою. Падабаецца — адразу відаць, як гаворыцца, простым вокам. Нават, нягледзячы на тое, што вольнага часу ў Айзы практычна няма. Таму, акрамя мінскіх кінатэатраў і парку Чалюскінцаў, яна пакуль нідзе не была. Але ў хуткім часе збіраецца паехаць у Гродна.
Я думаю, у Айзы яшчэ ўсё наперадзе: туркменская прыгажуня вучыцца толькі на першым курсе. Якімі яна бачыць беларусаў і, у прыватнасці, юнакоў? Ёй падабаецца іх імкненне дапамагчы. Дзякуючы дабрадушнасці і спагадлівасці беларусаў, Айза хутка адаптавалася ў незнаёмым горадзе і ўжо паспела яго палюбіць. Ну а беларускія хлопцы, гаворыць, вельмі ветлівыя, уважлівыя, клапатлівыя і абыходлівыя.
Сеід Юмудаў — студэнт чацвёртага курса юрыдычнага факультэта. Выбар універсітэта для яго быў відавочны: старэйшыя браты скончылі БДУ. Прафесію юрыста і адваката Сеід лічыць актуальнай і запатрабаванай у сваёй краіне. У адрозненне ад Айзы, Сеіду спачатку было цяжка адаптавацца, перш за ўсё, прывыкаць да вільготнага беларускага клімату. Ды і іншая культура, іншыя традыцыі... У адукацыйнай сферы таксама давялося больш чым папрацаваць: не ўсё давалася лёгка. Але праблем у адносінах з мясцовымі студэнтамі ў Сеіда не ўзнікала. Каб бліжэй пазнаёміцца з беларусамі, у 2010-м годзе ён стаў удзельнікам народна-харавой капэлы БДУ і, дарэчы, аказаўся там адзіным замежнікам. За пяць гадоў Сеіду, дзякуючы гастролям, пашчасціла пабачыць мноства краін. Капэла нават выйгравала прызавыя месцы на розных міжнародных конкурсах. Любіць Сеід прымаць удзел і ў навукова-практычных канферэнцыях. Дзякуючы аўтарскаму эсэ пад назвай “Руская мова падарыла форму маім думкам” у 2014 годзе ён стаў лаўрэатам Рэспубліканскага конкурсу прамоўніцкага майстэрства “Залатавуст -2015”. Сеід — адзін з тых шчасліўчыкаў, каму знізілі аплату за выдатныя поспехі. Увесь вольны час ён праводзіць за чытаннем кніг, маляваннем або ігрой на фартэпіяна. Гэта дапамагае яму не сумаваць па радзіме, куды ён вернецца адразу ж пасля атрымання дыплома. На маё пытанне, якія яны — беларусы, Сеід адказаў: дружалюбныя, заўсёды ва ўсім дапамагаюць, спагадлівыя, цёплыя і ўспрымальныя да чужых праблем.
Таму я і вырашыла даведацца, як працякае студэнцкае жыццё туркменскай моладзі ў БДУ. Дапамаглі ў аддзеле па рабоце з замежнымі грамадзянамі і міжнароднага маркетынгу. Кіраўнік Жанна Савельева адказала на ўсе мае пытанні, а таксама пазнаёміла з аднымі з лепшых студэнтаў, якія прыбылі вучыцца ў Мінск з Ашгабата.
Жанна Савельева, кіраўнік аддзела па рабоце з замежнымі грамадзянамі і міжнароднага маркетынгу
— Жанна Мікалаеўна, чаму, на ваш погляд, БДУ з’яўляецца такой прывабнай ВНУ для замежных грамадзян і ў тым ліку для туркменаў?
— Перш за ўсё, мы прапаноўваем якасную адукацыю. Дыплом БДУ пацвярджаецца Міністэрствам адукацыі Туркменістана. Яшчэ замежнікаў прыцягвае стабільнасць і бяспека ў Беларусі. Ва ўніверсітэце для іх ствараюцца максімальна камфортныя ўмовы знаходжання. Хлопцам і дзяўчатам у нас цікава не толькі вучыцца, але і адпачываць. Падчас канікул яны могуць з’ездзіць і ў Нясвіж, і ў Мірскі замак, і за мяжу: тэрытарыяльна мы блізкія да еўрапейскіх краін. БДУ — у пастаянным двухбаковым кантакце з Туркменістанам. Да прыкладу, мы штогод наведваем іх нацыянальныя выставы-кірмашы, дзе паказваем нашы адукацыйныя магчымасці.
— Якія факультэты выбіраюць туркменскія студэнты?
— Цікавасць да тых або іншых спецыяльнасцей залежыць ад палітыка-эканамічнай сітуацыі ў Туркменістане. Калі ствараюцца новыя праекты, адпаведна, з’яўляецца зацікаўленасць у кваліфікаваных кадрах. Так, пяць гадоў назад геаграфічны і эканамічны факультэты сталі папулярнымі сярод туркменскіх хлопцаў у сувязі з будаўніцтвам Гарлыкскага горна-абагачальнага камбіната па выпуску калійных удабрэнняў. Не так даўно ў Туркменістане прайшла адукацыйная рэформа, у выніку якой у краіне ўвялі дванаццацігадовую сістэму навучання і павысілі заработную плату педагогам. І вось у нас на філалагічным аддзяленні з’явіліся туркменскія студэнты. Што датычыцца факультэта міжнародных адносін і юрыдычнага — яны заўсёды былі і застаюцца прэстыжнымі для замежных абітурыентаў, у тым ліку і для туркменаў.
— Як туркмены пераадольваюць моўны бар’ер?
— Каб асвоіць мову, некаторым даводзіцца вучыцца год на падрыхтоўчым аддзяленні факультэта даўніверсітэцкай адукацыі. Але такіх няшмат. У асноўным студэнты-туркмены гавораць па-руску, бо ўжо загадзя рыхтуюцца паступаць да нас.
— З якімі яшчэ цяжкасцямі туркменскія студэнты сутыкаюцца ў працэсе навучання?
— Цяжкасці бываюць ва ўсіх, не выключэнне і беларусы. Але туркменам часцяком даводзіцца падцягваць школьную базу. Бо беларускія студэнты прыходзяць ужо “адфільтраваныя” цэнтралізаваным тэсціраваннем. А туркменам цяжка, асабліва ў дакладных навуках. Таму першыя два гады мы праводзім для іх індывідуальныя дадатковыя заняткі. У шэрагу выпадкаў вучэбны план мінімізуецца. Напрыклад, фізкультура можа быць непрымальная для некаторых студэнтаў па рэлігійных меркаваннях, калі хлопчыкі павінны трэніравацца разам з дзяўчынкамі. І моцная туга па радзіме ў некаторых маладых людзей часам стварае праблемы. Былі выпадкі, калі студэнт раптоўна ляцеў дадому, а потым вяртаўся толькі праз некалькі тыдняў. Зразумела, што гэта не лепшым чынам адбівалася як на яго вучобе, так і рэпутацыі.
— Ці ёсць розніца ў адносінах педагогаў да замежнікаў і беларусаў? Ці існуюць “патуранні” для тых, хто вылучыўся, у добрым сэнсе слова?
— Адносіны да ўсіх аднолькавыя. Што датычыцца заахвочванняў, як вы гаворыце патуранняў, то для тых, хто вылучыўся, сёлета ў БДУ пачало працаваць Палажэнне аб скідках на аплату навучання для замежных грамадзян. Яны распаўсюджваюцца на тых, хто выдатна вучыцца, прымае актыўны ўдзел у грамадскай дзейнасці і навукова-практычных канферэнцыях. Дарэчы, трое грамадзян з Туркменістана трапілі ў гэты спіс.
— Ці ўзнікаюць у туркменскіх студэнтаў праблемы ў зносінах з беларусамі?
— Студэнцкая арганізацыя Савет зямляцтваў БДУ якраз займаецца пытаннямі адаптацыі замежных грамадзян. Іх прыцягваюць да ўдзелу ў розных святах і сустрэчах. Ладзяцца Дні дружбы, калі беларусы знаёмяцца з культурай Туркменістана і расказваюць пра свае традыцыі і звычаі. Бываюць і праекты, сумесныя з дыпламатычнымі місіямі. Напрыклад, у нас праходзіў творчы вечар, прысвечаны паэту Махтумкулі Фрагі, на якім прысутнічаў пасол Туркменістана. Таксама мы штогод праводзім конкурс сярод замежных навучэнцаў усіх ВНУ “Містар Інтэрнэшнл” і “Міс Інтэрнэшнл”. Гэтая знакавая падзея асвятляецца прэсай і шырока рэкламуецца. І, нарэшце, БДУ — пакуль адзіная ў Беларусі ВНУ, дзе праводзіцца Баль выпускнікоў для замежнікаў. А іх кожны год налічваецца 430-450 чалавек!
— Хлопцы і дзяўчаты з Туркменістана падтрымліваюць вашы распачынанні?
— Туркменам падабаецца прымаць удзел у нашых мерапрыемствах, але яны любяць дзейнічаць групамі. Тады ў іх усё зладжана і адточана, з ходу яны гатовыя праспяваць, сыграць і станцаваць. А беларусы з цікавасцю ўспрымаюць іх культуру.
— На рэлігійнай глебе канфліктаў не ўзнікае?
— Зусім не! Бо беларусы вельмі талерантныя. Мы пастаянна акцэнтуем увагу нашых студэнтаў на нацыянальнай гасціннасці і выхаванасці. Хіба што ў сацыяльна-бытавой сферы ўзнікаюць нюансы. Да прыкладу, замежны студэнт, пражываючы з кімсьці ў пакоі, часам не лічыць патрэбным прыбіраць за сабою. Маўляў, ён тут госць. Даводзіцца тлумачыць, што ў нас прынята выконваць правілы інтэрната.
— Ці многія з туркменскіх выпускнікоў застаюцца ў Беларусі працаваць па спецыяльнасці?
— Нямногія, але такі працэнт ёсць. Нехта жэніцца, нехта атрымлівае працоўную візу і пачынае тут працаваць.
Айза
З першых хвілін зносін дзяўчына ўразіла мяне сваёй прамяністай усмешкай, якая не сыходзіла з твару. Яе вясёлы настрой кантраставаў з восеньскім краявідам за акном: дзень быў дажджлівы.
Айза вучыцца на факультэце міжнародных адносін і ў будучыні марыць стаць дыпламатам, прычым тут, у Беларусі. Наш халодны, у параўнанні з Ашгабатам, клімат яе не палохае. Наадварот, гледзячы на першы мокры снег, дзяўчына радуецца, што знаходзіцца ў Мінску. Вядома, яна сумуе па маці і нацыянальнай кухні. Таму часта тэлефануе дадому і ходзіць у госці да землякоў-суседзяў па інтэрнаце. Там яны разам гатуюць нешта сваё, традыцыйнае: супы, мясныя стравы і, вядома, плоў.
Не так даўно ў БДУ прайшоў Рэспубліканскі фестываль замежных студэнтаў, на якім Айзе выпаў гонар быць вядучай. Ад гэтых успамінаў студэнтка яшчэ больш усміхаецца. Пытанне аб тым, ці падабаецца ёй у нас, адпала само сабою. Падабаецца — адразу відаць, як гаворыцца, простым вокам. Нават, нягледзячы на тое, што вольнага часу ў Айзы практычна няма. Таму, акрамя мінскіх кінатэатраў і парку Чалюскінцаў, яна пакуль нідзе не была. Але ў хуткім часе збіраецца паехаць у Гродна.
Я думаю, у Айзы яшчэ ўсё наперадзе: туркменская прыгажуня вучыцца толькі на першым курсе. Якімі яна бачыць беларусаў і, у прыватнасці, юнакоў? Ёй падабаецца іх імкненне дапамагчы. Дзякуючы дабрадушнасці і спагадлівасці беларусаў, Айза хутка адаптавалася ў незнаёмым горадзе і ўжо паспела яго палюбіць. Ну а беларускія хлопцы, гаворыць, вельмі ветлівыя, уважлівыя, клапатлівыя і абыходлівыя.
Сеід
Сеід Юмудаў — студэнт чацвёртага курса юрыдычнага факультэта. Выбар універсітэта для яго быў відавочны: старэйшыя браты скончылі БДУ. Прафесію юрыста і адваката Сеід лічыць актуальнай і запатрабаванай у сваёй краіне. У адрозненне ад Айзы, Сеіду спачатку было цяжка адаптавацца, перш за ўсё, прывыкаць да вільготнага беларускага клімату. Ды і іншая культура, іншыя традыцыі... У адукацыйнай сферы таксама давялося больш чым папрацаваць: не ўсё давалася лёгка. Але праблем у адносінах з мясцовымі студэнтамі ў Сеіда не ўзнікала. Каб бліжэй пазнаёміцца з беларусамі, у 2010-м годзе ён стаў удзельнікам народна-харавой капэлы БДУ і, дарэчы, аказаўся там адзіным замежнікам. За пяць гадоў Сеіду, дзякуючы гастролям, пашчасціла пабачыць мноства краін. Капэла нават выйгравала прызавыя месцы на розных міжнародных конкурсах. Любіць Сеід прымаць удзел і ў навукова-практычных канферэнцыях. Дзякуючы аўтарскаму эсэ пад назвай “Руская мова падарыла форму маім думкам” у 2014 годзе ён стаў лаўрэатам Рэспубліканскага конкурсу прамоўніцкага майстэрства “Залатавуст -2015”. Сеід — адзін з тых шчасліўчыкаў, каму знізілі аплату за выдатныя поспехі. Увесь вольны час ён праводзіць за чытаннем кніг, маляваннем або ігрой на фартэпіяна. Гэта дапамагае яму не сумаваць па радзіме, куды ён вернецца адразу ж пасля атрымання дыплома. На маё пытанне, якія яны — беларусы, Сеід адказаў: дружалюбныя, заўсёды ва ўсім дапамагаюць, спагадлівыя, цёплыя і ўспрымальныя да чужых праблем.
Аліса Красоўская
