Зараз дзейнічаюць рэспубліканскі і рэгіянальныя планы па навядзенні парадку на зямлі.У рэйд выехалі сонечнай раніцай. Уздоўж дзяржынскай трасы ціша ды роўнядзь, але прадчуванне Мікалая Свідзінскага, начальніка ўпраўлення біялагічнай і ландшафтнай разнастайнасці Мiнicтэрства прыродных рэсурсаў i аховы навакольнага асяроддзя, не падводзіць. Калі спускаемся да зоны адпачынку «Пціч», адразу ж натыкаемся на «падарунак», пакінуты дарожнікамі, — гару будаўнічага смецця.
— Пасечаныя астаткі, кавалкі дарожнага пакрыцця, жалеза, пластык і грунт, магчыма, забруджаны нейкімі хімічнымі рэчывамі, — з сумам пералічвае напаўненне гэтай стыхiйнай звалкі спецыяліст. — Вядома, гэтай памыйніцы тут не месца. А адказваць за гэтую звалку, хутчэй за ўсё, будзе дарожная служба. Як? Тлумачыць Аляксандр Цебрук, начальнік упраўлення каардынацыі кантрольнай дзейнасці Мiнicтэрства прыродных рэсурсаў i аховы навакольнага асяроддзя:
— У такіх сітуацыях мы высвятляем, як звалка ўтварылася. Гэта складана, але, бывае, людзі самі пакідаюць нам падказкі. Трэба толькi пашукаць. Аднойчы мы знайшлі кучу смецця, а зверху ляжаў дзённік дзяўчынкі. Па яе прозвішчы адшукалі бацькоў, выклікалі іх на размову і пасля прызнання склалі пратакол. Дарэчы, штрафы за такія ўчынкі немаленькія — да 1000 базавых велічынь, гэта 25 500 рублёў. А вось у сітуацыях, калі вінаватага знайсці не ўдаецца, мы выклікаем землекарыстальніка і выпісваем прадпісанне: прыбраць смецце, напрыклад, у тыднёвы тэрмін. Потым прыязджаем з праверкай: калі парадку няма — штраф да 20 базавых велічынь (510 рублёў) за невыкананне прадпісання.
Велізарны сметнік у літаральным сэнсе ўрос у зямлю.Мы ўжо збіраліся ў дарогу, калі да спецыялістаў Мінпрыроды звярнуўся Канстанцін Лютко, начальнік выратавальнай станцыі «Пціч». Мужчына прызнаецца: ёсць уздоўж берага месцы, куды не ступала нага прыбіральшчыкаў. Што ж, паглядзім. Ідзём праз лес: і хай галінкі так і хочуць падрапаць твар, а вільгаць ад мокрага моху прасочваецца ў чаравікі, паветра тут цудоўнае! Праз кіламетр натыкаемся на велізарны сметнік. У літаральным сэнсе ён урос у зямлю. Чаго тут толькі няма ў кучы: і адзенне, і шкляныя бутэлькі, і ржавы стары веласiпед, нават рондалі з патэльнямі. Адчуванне, што ля берага Пцічы ўсё лета жыла нейкая сям’я. Але спецыяліст канстатуе: гэтаму сметніку ўжо не адзін год:
— Прыбярэжная паласа ля вадаёма — зона строгага кантролю. Усе гэтыя бытавыя адходы забруджваюць ваду. Бараўлянскаму спецлясгасу — прадпісанне і пратакол. Такога тут быць не павінна.
Знайшлі мы ў гэтай зоне яшчэ некалькі несанкцыяніраваных звалак і рушылі далей — у Фаніпаль. Мясцовы палігон памерам 2,76 гектара не ўпершыню прыцягвае ўвагу правяраючых, бо знаходзіцца ў неналежным стане. Што гэта значыць? Спецыяліст абяцае паказаць на прыкладзе, а пакуль па дарозе выяўляем яшчэ некалькі стыхійных звалак. Самы вялікі шок у мяне выклікае велізарная гара, якую знаходзім недалёка ад закрытага міні-палігона ў пасёлку Негарэлае. Уезд сюды ўжо даўно забаронены, зараз будаўнікі займаюцца рэкультывацыяй былога сметніка. Але, мабыць, жыхары наваколля вырашылі не змяняць звычцы і арганізавалі вялікі сметнік побач, прама ў лесе. Вінаватых ужо не адшукаеш, таму ўборкай прыйдзецца заняцца землекарыстальніку. І чаму ён раней гэтага не зрабіў? Рытарычнае пытанне так і павісла ў паветры.
Ну а мы нарэшце даехалі да дзеючага палігона. Уезд абгароджаны прапускным пунктам, шлагбаумам і... мяшкамі са смеццем.
— Відаць, хтосьці не даехаў пару метраў або не захацеў плаціць, вось і кінуў свае «пажыткі» тут, — мяркуе Аляксандр Цебрук. — Вядома, гэтага быць не павінна, работнікі палігона абавязаны сачыць за чысцінёй.
Выявілі інспектары яшчэ некалькі парушэнняў, напрыклад нядобрасумленнае сартаванне адходаў. Законам забаронена хаваць у зямлі другасныя матэрыяльныя рэсурсы — пластык, шкло і паперу трэба аддаваць на перапрацоўку. А тут усё смецце ў кучы — і шыны ад аўто, і бутэлькі... Па выніках праверкі інспектар выпісвае пратакол кіраўніцтву палігона са штрафам 10 базавых велічынь (255 рублёў).
glushko@sb.by
