Urząd celny zwraca rarytasy

I otwiera nowe muzea
Poіoїenie geograficzne Biaіorusi zawsze poci±gaіo rуїnego rodzaju przemytnikуw. Niestety nawet w nowym tysi±cleciu nasz kraj pozostaje stref± tranzytow± dla przerуїnych nielegalnych towarуw, w¶rуd ktуrych nie ostatnie miejsce zajmuje antykwariat.

Co prawda ostatnimi czasy ten specyficzny towar nabraі groјnego odcienia — i nie ma ono nic wspуlnego ze szlachetnymi barwami. Nagle wzrosіo zainteresowanie kolekcjonerуw artefaktami Drugiej wojny ¶wiatowej. Popyt natychmiast powoіaі do їycia podaї: na biaіoruski urz±d celny napіynкіa caіa fala przerуїnych trofeуw wojennych, przedmiotуw z symbolami “trzeciej rzeszy”, medale, monety… Tego rodzaju relikty drogo kosztuj±. I tak, na przykіad, za їelazny krzyї, ktуrym nagradzano oficerуw, rannych w bunkrze Hitlera podczas zamachu Stauffenberga, anonimowy klient z Monachium zapіaciі na aukcji 30 tysiкcy euro. 19,5 tysiкcy euro wydaі inny europejski wielbiciel rarytasуw za podarowany Hitlerowi wazon i 37 tysiкcy — za srebrn± papiero¶nicк fuhrera z wygrawerowanymi swastyk± i orіem. I chociaї organizacje spoіeczne staraj± siк zdobyж zakaz rozpowszechniania faszystowskich symboli poprzez ogуlnie dostкpne targi internetowe, najwiкksza w sieci aukcja Ebay.com, na przykіad, w tym momencie oferuje okoіo 5 tysiкcy przedmiotуw zwi±zanych z nazistami — od monet za 17,5 dolara pocz±wszy do flag za 500...
Tam, gdzie da siк zarobiж pieni±dze, i to duїe, nie ma miejsca moralno¶ci. Specyficzny niemiecki antykwariat cieszy siк obecnie podwуjn± popularno¶ci±: kolekcjonerzy doceniaj± jego ozdobny i przemy¶lany design, skinheadzi za¶, wychowani na grach komputerowych i maj±cy pomysі przepisania historii Wielkiej Wojny Ojczyјnianej, widz± w tych przedmiotach juї nie symbol ¶wiatowego zіa, lecz jak±¶ zabronion± romantykк. Chyba najwaїniejsze, co moїemy wywnioskowaж z historii, to fakt, їe czіowieczeсstwo nie zamierza niczego z niej wnioskowaж...

— Oto mamy listк przedmiotуw, zatrzymanych przy odprawie celnej w Homelu — Wasyli Czernik, prezes Republikaсskiej komisji ds. rozdania warto¶ci, zatrzymanych przez Urz±d Celny Biaіorusi, kartkuje pokaјn± teczkк tak zwanych uratowanych warto¶ci, dalszy los ktуrych bкdzie juї wkrуtce okre¶lony. –Figurki porcelanowe, іyїki stoіowe, zestaw do herbaty, czajnik z orіem — wszystko oznakowane swastyk± SS, lornetki niemieckiej produkcji… Te wszystkie przedmioty maj± przede wszystkim warto¶ж historyczn± i pујniej bкd± przechowywane w narodowych i regionalnych muzeach. Historia to historia i trzeba poznaж jej wszystkie strony, nawet te zіe. Wіa¶nie dlatego tego rodzaju rzeczy powinny siк znaleјж w muzeach, w przemy¶lanych ekspozycjach.

— O ile skutecznie celnikom udaje siк tropiж oszustуw?

— Oto lista warto¶ci zatrzymanych przez pracownikуw Homelskiego regionalnego Urzкdu Celnego: talerz ozdobny z XVIII wieku, lalka porcelanowa z naturalnymi wіosami z XIX wieku, lustra, naczynia, jeszcze jedna lalka — nakrкcana — po prostu marzenie antykwariusza... Nawiasem mуwi±c, nie zawsze udaje siк zidentyfikowaж wіa¶cicieli wielu warto¶ciowych przedmiotуw. Czкsto bywa tak, їe wіa¶ciciel siedzi w tym samym przedziale, gdzie znaleziono nielegalny rarytas, ale stanowczo zaprzecza jakimkolwiek powi±zaniom z tym przedmiotem. Albo jako usprawiedliwienie podaje to, їe nie wiedziaі o konieczno¶ci uzyskania pozwolenia na wywуz.

— Niedawno jeden mуj znajomy pojechaі w zagraniczn± delegacjк na pуі roku i postanowiі zabraж ze sob± skrzypce — hobby takie ma. Okazaіo siк, їe proceder uzyskania niezbкdnego za¶wiadczenia nie trwa tylko 5 minut, trzeba byіo siк nachodziж, chociaї skrzypce te w ogуle nie miaіy nic wspуlnego ze sztuk±, w fabryce je wyprodukowano...

— Ale przecieї celnicy nie znaj± siк caіkowicie na takich szczegуіach. I skrzypce s± na li¶cie przedmiotуw, wywуz ktуrych poza granice Biaіorusi jest ograniczony. I Pani znajomy unikn±і o wiele wiкkszego bуlu gіowy w przyszіo¶ci. Je¶li za¶ przedmiot znajduje siк na paсstwowej li¶cie historyczno-kulturowych warto¶ci Biaіorusi, jego wywуz poza granice kraju jest w ogуle stanowczo zabroniony, chociaї moїliwy w ramach miкdzypaсstwowych wymian, ale na czas ograniczony. W rozdziale ruchomych warto¶ci w tej li¶cie podaje siк okoіo 8 tysiкcy rarytasуw z Narodowego Muzeum Sztuki, Biblioteki Narodowej, z prywatnych kolekcji... Tak naprawdк jest to niewiele — zdarza siк, їe nasza komisja rozdaje do 10 tysiкcy przedmiotуw.

— O ile wiem, decyzjк o dalszym umieszczeniu “uratowanych warto¶ci” podejmuje komisja, w skіad ktуrej wchodz± przedstawiciele niemal wszystkich muzeуw w kraju. Nie obraїaj± siк?

— Niew±tpliwie czasami zdarza siк, їe o jeden przedmiot “walczy” kilka muzeуw. Na przykіad kiedy podczas odprawy celnej w Homelu zatrzymali Koran z XV wieku, pracownicy Biaіoruskiego Paсstwowego Muzeum Historii Religii i Biblioteki Narodowej toczyli zaciкte walki. Bior±c pod uwagк fakt, їe Biblioteka ma wszystkie warunki do przechowywania starych ksiкg, unikatowy tom przekazano wіa¶nie tam, ale dla Muzeum Historii Religii przygotowano kopiк elektroniczn± i zwykі± Koranu... Natomiast niemieckie aparaty fotograficzne z czasуw Wielkiej Wojny Ojczyјnianej trafiіy do prawie wszystkich muzeуw — w przededniu Dnia Zwyciкstwa celnicy przekazali nam okoіo dwudziestu tych rarytasуw.

— Czy przemytnicy zmieniaj± sposoby chowania cennych rzeczy?

— A pewnie! Monety i papierowe pieni±dze czкsto chowa siк do wspуіczesnych dіugopisуw lub komуrek, i oczywi¶cie klasyczne juї podwуjne dno w walizce nadal cieszy siк popularno¶ci±... Dotychczas nie mogк zapomnieж, jak piкж lat temu na przej¶ciu biaіorusko-litewskim zatrzymano staroїytn± ikonк — prуbowano przemyciж j± pod postaci± rozkіadanego stoіu. W celu konspiracji bez їadnych skrupuіуw pociкto j± na 4 czк¶ci. Na szczк¶cie udaіo siк j± uratowaж.

— Na koniec roku w Miсsku otworzy siк muzeum biaіoruskiego Urzкdu Celnego…

— Ostatnio tego rodzaju muzea otworzono w Brze¶ciu, Homelu — wiкksz± czк¶ж zatrzymanych rzeczy staramy siк przekazywaж do muzeуw regionalnych — przecieї nie wszyscy mog± ot tak sobie pojechaж do stolicy, aby poogl±daж relikty. Ale mogк obiecaж, їe miсska kolekcja uratowanych warto¶ci bкdzie nie gorsza.

Irena Zawadzka
Заметили ошибку? Пожалуйста, выделите её и нажмите Ctrl+Enter