Uładzimir Makiej: “Białoruś w UNESCO: rozwуj narodowy i pokуj światowy poprzez humanizm, kulturę i oświatę”

<img class="imgr" alt="" src="http://www.belarus-magazine.by/belpl/data/upimages/2009/0001-009-383.jpg"> [b]Białoruś 12 maja 2014 roku obchodziła 60-lecie członkostwa w UNESCO — Organizacji Narodуw Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury. Z okazji tego ważnego wydarzenia opracowano obszerny program imprez, ktуre odbędą się w kraju w ciągu roku, w tym z udziałem Komisji Narodowej ds. UNESCO. Z oficjalną wizytą 17 — 20 kwietnia w Minsku była dyrektor generalny UNESCO Irina Bokowa. Przewodniczący Komisji Narodowej ds. UNESCO, minister spraw zagranicznych Białorusi Uładzimir Makiej w wywiadzie opowiedział o początkach członkostwa, o najważniejszych dziedzinach wspуłpracy z tą organizacją i zainteresowaniem ze strony wspуlnoty międzynarodowej zamkiem w Mirze i Niaswiżu, białoruskimi obrzędami.[/b]
 [b]Białoruś 12 maja 2014 roku obchodziła 60-lecie członkostwa w UNESCO — Organizacji Narodуw Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury. Z okazji tego ważnego wydarzenia opracowano obszerny program imprez, ktуre odbędą się w kraju w ciągu roku, w tym z udziałem Komisji Narodowej ds. UNESCO. Z oficjalną wizytą 17 — 20 kwietnia w Minsku była dyrektor generalny UNESCO Irina Bokowa. Przewodniczący Komisji Narodowej ds. UNESCO, minister spraw zagranicznych Białorusi Uładzimir Makiej w wywiadzie opowiedział o początkach członkostwa, o najważniejszych dziedzinach wspуłpracy z tą organizacją i zainteresowaniem ze strony wspуlnoty międzynarodowej zamkiem w Mirze i Niaswiżu, białoruskimi obrzędami.[/b]

[b][i]— W 2010 roku obchodzono 65-lecie działalności UNESCO. W jakim celu zakładano tę organizację i jakie wyniki udało się osiągnąć w tym okresie?[/b][/i]
— UNESCO, podobnie jak Organizację Narodуw Zjednoczonych, założono w 1945 roku po II wojnie światowej, ktуrej okropności pobudziły ludzkość do poszukiwań drogi ustanowienia prawdziwej kultury pokoju. “Wojny rodzą się w umysłach ludzi, rуwnież w ich umysłach powinny być zwalczane” — takie słowa czytamy w preambule do Aktu Konstytucyjnego UNESCO, określają one cel nadrzędny działalności organizacji, ktуra poprzez wspуłpracę w zakresie oświaty, nauki i kultury sprzyja umocnieniu pokoju i bezpieczeństwa.
Przez cały czas swojego istnienia UNESCO wiele zrobiło. Wniosło znaczny wkład w zwalczanie dyskryminacji rasowej. Pod patronatem UNESCO grupa uczonych z rуżnych krajуw świata przedstawiła dowody, ktуre obaliły pseudonaukową podstawę, usprawiedliwiającą dyskryminację rasową. Wyraz “rasa” nabył innego kontekstu. Wyniki pracy uczonych stały się podstawą Konwencji w sprawie zwalczania dyskryminacji w dziedzinie oświaty, uchwalonej przez Konferencję Ogуlną UNESCO w 1960 roku, ktуra nadal jest aktualna.
Oświata zawsze była w centrum działalności UNESCO, dzięki jego staraniom wspуlnota międzynarodowa przyznała, że bez dobrego i dostępnego wykształcenia dla wszystkich nie można przezwyciężyć ubуstwa, głodu i chorуb. Statystyka świadczy, że w chwili obecnej 16 procent dorosłej ludności (około 776 milionуw osуb) jest analfabetami, 75 milionуw dzieci nie zdobywa wykształcenia podstawowego. Z tego powodu Afryka i rуwność płci należą do globalnych priorytetуw UNESCO. Specjaliści organizacji pomagają biednym krajom w opracowaniu i prowadzeniu polityki w dziedzinie oświaty, rozpowszechniają doświadczenie dobrej praktyki i materiały dydaktyczne, wspierają rozwуj programуw kształcenia zawodowego.
UNESCO to jedyna globalna organizacja, ktуra zajmuje się wspуłpracą międzynarodową w zakresie kultury. Przez ten okres opracowano akty prawne, ktуrych celem jest zachowanie dziedzictwa kulturowego, kształtowanie kultury pokoju, wychowanie tolerancji i szacunku do rуżnych form samowyrażania się. Myślę, że nie pomylę się, jeśli powiem, że wszystkie państwa członkowskie UNESCO kierują się tymi umowami w swojej polityce w dziedzinie kultury.
Celem ochrony wynikуw działalności twуrczej człowieka w 1952 roku UNESCO uchwaliło Powszechną konwencję o prawie autorskim, ktуra wprowadziła do obrotu znany dziś wszystkim znak zastrzeżenia praw autorskich © i stworzyła podstawę systemu międzynarodowego ochrony własności intelektualnej.
UNESCO pierwsze zaczęło mуwić o niekontrolowanej eksploatacji zasobуw naturalnych. W 1968 roku pod patronatem UNESCO odbyła się konferencja międzynarodowa, ktуra postawiła ten problem na porządku dziennym wspуłpracy międzynarodowej. W organizacji stworzono i działa szereg międzynarodowych programуw naukowych zrуwnoważonego rozwoju i zarządzania zasobami naturalnymi.
To tylko niektуre wyniki działalności. Powoli organizacja stała się laboratorium idei, platformą procesu prawotwуrczego, centrum wymiany informacji i katalizatorem wspуłpracy międzynarodowej w szerokim zakresie. O tym, jak bardzo potrzebne jest UNESCO, świadczy ten fakt, że organizacja zrzesza 195 państw, nawet więcej niż ONZ (193 państwa).

[b][i]— Białoruś stała u źrуdeł założenia ONZ. Dlaczego Białorusinуw nie było wśrуd pierwszych członkуw UNESCO?[/b][/i]
— Białoruś została członkiem UNESCO 12 maja 1954 roku prawie jednocześnie z ZSRR i Ukrainą. Negocjacje o wejściu republik radzieckich do UNESCO trwały przez prawie dziesięć lat, na co wpłynęła konfrontacja polityczna okresu zimnej wojny. UNESCO, jak zresztą wiele innych organizacji systemu ONZ, wciągnięte było w konflikt dwуch rуżnych ideologii: socjalistycznej i kapitalistycznej. Te bloki miały rуżną wizję rozwiązania problemуw wspуłpracy międzynarodowej.
Wymowny jest ten fakt, że w połowie lat 80. niezadowolone z umocnienia w UNESCO pozycji państw socjalistycznych i szeregu państw rozwijających się Stany Zjednoczone i Wielka Brytania wycofały się z organizacji. Minęło wiele lat zanim w 2003 roku powrуciły do organizacji.

[b][i]— Jaka jest rola Komisji Narodowej Białorusi ds. UNESCO?[/b][/i]
— Akt Konstytucyjny UNESCO przewiduje założenie komisji narodowych ds. UNESCO w państwach członkowskich, ktуre powinny zadbać w kraju o wspуłdziałanie wszystkich osуb zainteresowanych w zakresie działalności organizacji. W skład komisji narodowych na mocy decyzji rządu wchodzą reprezentanci organуw państwowych, instytucji oświatowych, nauki, kultury, organizacji pozarządowych, działacze nauki i kultury. Celem nadrzędnym tego organu jest zaangażowanie potencjału intelektualnego i naukowego w wykonanie misji UNESCO — umocnienie pokoju i bezpieczeństwa poprzez rozszerzenie wspуłpracy w dziedzinie oświaty, nauki i kultury.
Pierwsza Komisja Białorusi ds. UNESCO założona została w 1956 roku na mocy decyzji Rady Ministrуw BSRR. Komisja Narodowa sprzyja realizacji projektуw UNESCO w kraju, zachęca białoruskie urzędy państwowe i organizacje pozarządowe do udziału w programach organizacji, pomaga nawiązać kontakty w kraju i z partnerami zagranicznymi poprzez wspуłpracę z komisjami narodowymi ds. UNESCO innych krajуw.
W 2014 roku wspуlnie z komisjami narodowymi Rosji i Japonii nasza komisja i białoruskie środowisko naukowe obchodzi 200-lecie urodzin Jуzefa Haszkiewicza , dyplomaty, orientalisty, wybitnej osobistości. Ta rocznica urodzonego na białoruskiej ziemi działacza wpisana została na listę rocznic UNESCO.
W przyszłym roku kilka krajуw wraz z Białorusią obchodzić będzie 250-lecie urodzin Michała Kleofasa Ogińskiego. Komisje narodowe Białorusi, Litwy i Polski pracują wspуlnie, by ta rocznica miała szczegуlny rozgłos.
Pod koniec ubiegłego roku Komisja Narodowa Białorusi podjęła decyzję o strukturyzacji swojej działalności i stworzyła komitety tematyczne w podstawowych dziedzinach działalności UNESCO. Dziś w komisji działają komitety ds. oświaty, kultury, informacji, nauki i wykształcenia przyrodniczego, młodzieży i klubуw UNESCO. Liczymy na to, że działalność komitetуw pozwoli zwiększyć możliwości w pracy z ludnością. Wszyscy członkowie komisji są otwarci na wspуłpracę z każdym, komu zależy na poparciu wartości UNESCO i rozszerzeniu wkładu Białorusi w działalność tej organizacji.

[b][i]— Proszę opowiedzieć o najciekawszych przykładach wspуłpracy Białorusi z UNESCO.[/b][/i]
— Warto powiedzieć, że owocna i praktyczna wspуłpraca miała miejsce w przeciągu całego okresu członkostwa Białorusi w UNESCO.
Nie wszyscy wiedzą, że UNESCO było pierwszą organizacją międzynarodową, ktуra zaczęła udzielać Białorusi międzynarodowej pomocy technicznej w zakresie minimalizacji skutkуw katastrofy w Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej. Z udziałem UNESCO w naszym kraju zrealizowano szereg projektуw dotyczących tego problemu. Nie tylko przyciągnęły uwagę wspуlnoty międzynarodowej do problemуw, z ktуrymi zetknęła się Białoruś, rzeczywiście pomogły w ich rozwiązaniu. Założono trzy ośrodki rehabilitacji społeczno-psychologicznej dla osуb poszkodowanych i przesiedleńcуw, opracowano specjalne programy kształcenia uczniуw na terenach skażonych, program zachowania i dezaktywacji archiwуw państwowych z poszkodowanych powiatуw. Dla gospodarki rolnej znaczenie praktyczne miały dane o przemieszczeniu cząstek promieniotwуrczych po terytorium kraju, ktуre możemy śledzić dzięki stworzonej czarnobylskiej badawczej sieci ekologicznej.
Ciekawy jest ten fakt, że w 1983 roku właśnie na Białorusi odbył się I Międzynarodowy Kongres Rezerwatуw Biosfery w ramach programu UNESCO Człowiek i Biosfera ze względu na uznanie wkładu naszego kraju w stworzenie i rozwуj tego programu.
Już w latach 80. białoruskie uczelnie opracowały materiały dydaktyczne, dotyczące roli rezerwatуw biosfery w kształceniu w zakresie ochrony środowiska dla uczniуw. Tę pracę prowadzono na przykładzie Biarezinskiego Rezerwatu Biosfery i Puszczy Białowieskiej. Białoruscy specjaliści prowadzili badania naukowe dotyczące problemуw ekologicznych i ekologicznego planowania rozwoju białoruskich miast, położonych nad rzekami. Uczeni Akademii Nauk BSRR wspуlnie z ekspertami UNESCO badali zmiany roślinności Białorusi pod wpływem działalności ludzi i stopień oddziaływania człowieka na naturalne procesy w biosferze. Białoruscy uczeni stworzyli Czerwoną księgę rzadkich i zagrożonych gatunkуw zwierząt i roślin.
W chwili obecnej Człowiek i Biosfera jest jednym z programуw najważniejszych w UNESCO. Dziś jego celem jest ustanowienie optymalnych stosunkуw między człowiekiem i przyrodą i Białoruś jest jego aktywnym członkiem. Białoruś wybrano na okres od 2011 do 2015 roku w skład Międzynarodowej Rady Koordynacyjnej programu Człowiek i Biosfera. Ten organ zarządza Światową Siecią Rezerwatуw Biosfery, ktуra obejmuje 621 obiektуw w 117 krajach.
Chciałbym zwrуcić uwagę na ten fakt, że w naszym kraju trzy strefy chronione mają status międzynarodowego rezerwatu biosfery i należą do światowej sieci: Puszcza Białowieska, ktуrą jednocześnie uznano za obiekt Światowego Dziedzictwa UNESCO; Biarezinski Rezerwat Biosfery; transgraniczny rezerwat Polesie Zachodnie — wspуlny obiekt z Polską i Ukrainą. Transgranicznych rezerwatуw jest zaledwie 12 w świecie.
Uznanie stref chronionych Białorusi w charakterze międzynarodowych rezerwatуw biosfery świadczy o tym, że nasz kraj wybrał słuszną drogę do harmonijnego sąsiedztwa człowieka i przyrody.
W dziedzinie nauk humanistycznych i społecznych Białoruś aktywnie uczestniczy w programie bioetyki UNESCO, zainicjowanego w 1993 roku. Od 2006 roku przy Ministerstwie Zdrowia stworzono Narodowy Komitet Bioetyki, ktуry wspуlnie z Międzynarodowym Państwowym Uniwersytetem Ekologicznym imienia A. Sacharowa i działającą w nim katedrą nauk o środowisku i zarządzania UNESCO aktywnie zajmuje się wychowaniem bioetycznym dzieci i młodzieży.
Moim zdaniem spełniać zasady etyczne powinny nie tylko biologia i medycyna, w ogуle nauka nie powinna zaprzeczać moralności. UNESCO jest platformą międzynarodową do dyskusji nad aspektami etycznymi w dziedzinie ekologii, zmian klimatu, zastosowania nanotechnologii. W listopadzie 2013 roku 37 sesja Konferencji Ogуlnej UNESCO podjęła decyzję o przeprowadzeniu badań dotyczących etyki w Internecie. Organizacja nie jest obojętna wobec aktualnych problemуw wspуłczesności. Białoruscy eksperci biorą aktywny udział w dyskusjach i poszukiwaniu rozwiązań takich problemуw.

[b][i]— Jak Białoruś wspуłpracuje z UNESCO w dziedzinie oświaty?[/b][/i]
— W tym zakresie zgromadziliśmy wielkie doświadczenie. Można wymienić całą listę wspуlnych przedsięwzięć z UNESCO, ktуre pozwoliły białoruskim specjalistom zapoznać się z najlepszą praktyką światową w dziedzinie oświaty. Dzięki wspуłpracy z UNESCO Białoruś wspуlnie z Niemcami i Chinami należy do liderуw w zakresie wykształcenia zawodowego. Specjaliści UNESCO potwierdzili słuszność wybranego w naszym kraju kursu na wsparcie szkуł zawodowych i pomogli tym zachować i rozwinąć tę ważną działalność oświatową. Dziś wszystkie państwa rozwinięte gospodarczo przyznają, że dobre wykształcenie zawodowe jest ważnym elementem wzrostu gospodarczego i zwalczania bezrobocia. W kwietniu 2013 roku w Minsku odbyła się konferencja międzynarodowa “Wykształcenie zawodowe w warunkach globalnych wyzwań”, na ktуrą przyjechali wykładowcy i uczeni z całego świata, by opracować rekomendacje do rozwoju tej dziedziny edukacji.
Kolejna dziedzina wspуłpracy to wykorzystanie technologii informatycznych w edukacji. Głуwnym partnerem białoruskich instytucji w tym zakresie jest Instytut Technologii Informatycznych w Edukacji UNESCO w Moskwie. Białoruskie szkoły, między innymi szkoły stowarzyszone UNESCO, ktуrych na Białorusi jest ponad dziesięć i ich liczba rośnie, uczestniczą w projekcie instytutu Inteligentna Szkoła Przyszłości. Projekt pozwala w praktyce działalności szkуł w innych państwach zapoznać się z podejściem do procesu nauczania z wykorzystaniem nowoczesnych technologii informatycznych.
UNESCO szczegуlne znaczenie nadaje wykształceniu inkluzywnemu, wykształceniu dla wszystkich. Dla naszego kraju ten temat jest bardzo aktualny. Kształtowane jest podejście w edukacji do dzieci niepełnosprawnych, stwarza się warunki, by takie dzieci mogły zdobyć dobre wykształcenie. W ramach wspуłpracy z UNESCO na Białorusi zrealizowano projekt dotyczący stworzenia aplikacji komputerowej, przeznaczonej do udźwiękowienia tekstуw. Dzięki tej aplikacji ludzie niedowidzący mogą zapoznać się z tekstami w języku białoruskim, rosyjskim i angielskim. To zwiększa możliwości dzieci niedowidzących w procesie nauczania. Przygotowano kolekcję szkolnych lektur z literatury białoruskiej dla 9-11 klasy.
Na Białorusi rozwinięto sieć UNITWIN — katedry UNESCO, ktуra sprzyja umocnieniu wspуłpracy między uniwersytetami na całym świecie i rozwojowi nauki. Na Białorusi działa siedem katedr UNESCO takich aktualnych dziedzin jak odnawialne źrуdła energii, technologie informatyczne i prawo, środowisko i wykształcenie przyrodnicze, kultura pokoju, tolerancja, prawa człowieka i demokracja. Pojawi się katedra wykształcenia zawodowego w dziedzinie technologii informatyczno-komunikacyjnych dla ludzi o specjalnych potrzebach.

[b][i]— Jak bardzo owocna jest wspуłpraca Białorusi z UNESCO w dziedzinie kultury?[/b][/i]
— Wspуłpraca w sprawach kulturalnych konsekwentnie rozwijała się w okresie członkostwa Białorusi w organizacji. Jeszcze w latach 70. Białoruś poruszyła w UNESCO kwestię badań kultur słowiańskich na całym świecie. Temat słowiański otrzymał brzmienie międzynarodowe dzięki publikacjom UNESCO: przygotowana przez białoruskich uczonych monografia o Francysku Skarynie wydana została w języku angielskim i francuskim w serii “Wybitni działacze kultur słowiańskich”. Białoruscy etnografowie i historycy sztuki brali udział w przygotowaniu albumu “Drewniana architektura i rzeźba narodуw słowiańskich”.
W 1983 roku w języku angielskim i francuskim ukazała się “Antologia poezji białoruskiej”. W 1982 roku w Minsku odbyła się konferencja naukowa “Kultury słowiańskie i światowy proces kulturalny”, w ktуrej uczestniczyło ponad 200 uczonych z 23 krajуw.
Białoruś jest aktywnym uczestnikiem międzynarodowej wspуłpracy slawistуw. W sierpniu 2013 roku Minsk brał udział w 25 Międzynarodowym Zjeździe Slawistуw, przyjechało ponad 600 uczestnikуw z 35 krajуw świata. Irina Bokowa nadesłała pozdrowienia minskiemu zjazdowi.
Na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO wpisano cztery białoruskie obiekty. Pierwszy z nich w 1992 roku. Białoruska część unikatowego masywu leśnego Puszczy Białowieskiej otrzymała ten prestiżowy status po części polskiej, ktуrą wpisano na listę w 1979 roku. Białoruś i Polska wspуlnie zgłosiły propozycję rozszerzenia obszaru obiektu światowego dziedzictwa Puszcza Białowieska. To świadczy o tym, że dobrze sobie radzimy z zachowaniem w pierwotnej postaci starego masywu leśnego Europy. Kolejny obiekt transgraniczny światowego dziedzictwa to Łuk Struvego — sieć geodezyjnych punktуw obserwacji, założona na początku XIX wieku i usytuowana na terytorium dziesięciu krajуw — od Norwegii do Morza Czarnego na Ukrainie. W 2000 i 2005 roku na listę wpisano zamek w Mirze oraz architektoniczny, rezydencjalny i kulturalny zespуł rodu Radziwiłłуw w Niaswiżu.
Uzyskanie statusu obiektu światowego dziedzictwa to przede wszystkim uznanie jego wyjątkowości i znaczenia dla całej ludzkości. Eksperci skrupulatnie badają wnioski państw i wcale nie wszystkie są akceptowane. Po wpisaniu na Listę Światowego Dziedzictwa państwo i jego obywatele zobowiązują się do jego zachowania dla przyszłych generacji. Przy tym zachowanie nie oznacza konserwacji i ograniczenia dostępu, zachowanie to przemyślane i rozsądne wykorzystanie, przede wszystkim udostępnienie możliwości poznawania dziedzictwa, uświadomienia sobie jego roli i znaczenia dla historii i kultury kraju. Jak twierdzi wielu badaczy, status obiektu światowego dziedzictwa wpływa na zwiększenie liczby zwiedzających o 30 procent. To dodatkowe możliwości gospodarcze dla regionu, gdzie znajduje się zabytek, ale i nowe ryzyko, ponieważ nie można dopuścić do tego, by ucierpiał i stracił na wartości.
Mimo wszystkich trudności w zakresie zachowania dziedzictwa ta działalność jest najbardziej potrzebna w UNESCO i na Listę Światowego Dziedzictwa wpisywane są nowe obiekty.

[b][i]— Kilka lat temu białoruski obrzęd Kaladnyja Cary wpisano na Listę Niematerialnego Dziedzictwa UNESCO. Proszę opowiedzieć o tym więcej.[/b][/i]
— Ochrona niematerialnego dziedzictwa, to jest narodowych tradycji kulturalnych, twуrczości i rzemiosł, nie jest nowym tematem dla UNESCO. Chociaż umowa międzynarodowa w tej dziedzinie pojawiła się dopiero w 2003 roku, stała się prawie uniwersalną, podobnie jak Konwencja o ochronie światowego dziedzictwa.
W naszym kraju jest unikatowe dziedzictwo niematerialne. W 2006 roku Białoruś dołączyła do Konwencji o ochronie dziedzictwa niematerialnego UNESCO, uchwalonej w 2003 roku, co pomogło nam na czasie przeprowadzić prace w zakresie inwentaryzacji i zachowania tego dziedzictwa. Fundusz działający w ramach tej Konwencji przekazał środki na realizację projektu dotyczącego stworzenia inwentarza białoruskiego dziedzictwa niematerialnego. Każdy może zapoznać się z wynikami tej działalności na stronie internetowej www.livingheritage.by.
Na razie wpisano jeden białoruski obrzęd na Listę Niematerialnego Dziedzictwa UNESCO — obrzęd Kaladnyja Cary wsi Siemieżawa w powiecie minskim, ale nasi eksperci wspуlnie z nosicielami tradycji narodowych przygotowują wniosek, by nasz kraj był szerzej przedstawiony na Liście Niematerialnego Dziedzictwa UNESCO.
Warto powiedzieć o owocnej wspуłpracy z UNESCO w zakresie dokumentalnego dziedzictwa. Dzięki tej wspуłpracy do kraju powrуciło w postaci elektronicznej archiwum M.K. Ogińskiego, przeprowadzono prace dotyczące wirtualnej rekonstrukcji dokumentalnego dziedzictwa Sapiehуw, Chreptowiczуw i Radziwiłłуw. W bieżącym roku zakończono projekt dotyczący stworzenia biblioteki elektronicznej Jуzefa Kraszewskiego, ktуrego unikatowe dziedzictwo wpisano do Księgi rekordуw Guinnessa. Wyniki tej działalności są dostępne dla każdego w zasobach Białoruskiej Biblioteki Narodowej i innych instytucjach kultury w kraju.
Gromadzenie i odtworzenie dokumentalnego dziedzictwa naszych rodakуw jest ważne rуwnież dla wspуlnoty międzynarodowej. Archiwa i biblioteka niaswiska Radziwiłłуw w 2009 roku z inicjatywy Białorusi trafiła do rejestru UNESCO Pamięć Świata.

[b][i]— Jakie są perspektywy wspуłpracy naszego kraju z UNESCO?[/b][/i]
— Dziś UNESCO jest ważnym partnerem Białorusi w rozstrzyganiu zadań w dziedzinie społeczno-kulturalnej oraz unikatową platformą do promowania osiągnięć w dziedzinie kultury, nauki, oświaty, technologii informatycznych, propagandy inicjatyw kraju w polityce zagranicznej i rozwoju obopуlnie korzystnych kontaktуw.
Potencjał intelektualny naszego kraju pozwala nam wnosić istotny wkład w politykę UNESCO, kształtowanie porządku dziennego, uczestniczyć w opracowaniu aktуw prawnych, inicjować nowe dziedziny działalności. Nasza wspуłpraca ma wielkie perspektywy i Komisja Narodowa ds. UNESCO dołoży wszelkich starań, by realizować konkretne i korzystne projekty.

Alina [b]Hryszkiewicz[/b]
Заметили ошибку? Пожалуйста, выделите её и нажмите Ctrl+Enter