Некаторыя сельскагаспадарчыя прадпрыемствы не хочуць становіцца на камерцыйныя рэйкі

Самы хуткі спосаб збанкрутаваць — казіно, самы прыемны — жанчыны і самы надзейны — сельская гаспадарка... Жарт, які, на жаль, менеджары ад сяла прымаюць за чыстую манету. Вядома, зямля патрабуе зацятай, часам нават ахвярнай працы. Але сялянская праца далёка не з'яўляецца безнадзейнай справай. Тым больш што, як ніякая іншая, падтрымліваецца дзяржавай. Яшчэ нядаўна настолькі шчодра, што на сельскагаспадарчую вытворчасць многія перастаюць глядзець, як, уласна кажучы, на вытворчасць. Як на элемент нацыянальнай бяспекі, традыцыі, што заўгодна, але не як на бізнес. Усе скардзяцца на недахоп грошай, але ў Міністэрстве фінансаў засталіся незапатрабаваныя бюджэтныя сродкі, выдзеленыя на розныя аспекты сельскагаспадарчай галіны. І льготныя крэдытныя лініі ў Банку развіцця далёка не ўсе выбраны. Мабыць, адбіўся новы прынцып, калі грошы дзяржава гатова ўкладваць пад пэўныя праекты, з адпаведнымі разлікамі акупнасці і эканамічнай эфектыўнасці. Цікавасць да інвестыцый пад фінансавую адказнасць не сказаць каб зашкальвала.

Сельская гаспадарка хоць і датацыйны, але ўсё-такі бізнес
фота kapital.kz

У цэлым дырэктар аднаго з абласных, адносна буйных прадпрыемстваў дакладваў на калегіі аднаго ведамства бойка. Згодна з яго словамі, у кампаніі ўсё складвалася нядрэнна. Але скончыў кіраўнік выступ нечаканай просьбай. Маўляў, ёсць у яго прадпрыемства цудоўны сельскагаспадарчы філіял. Быццам бы ўсё там не вельмі і дрэнна. Нават жывёлагадоўчы комплекс новенькі паставілі. Толькі вось з узвядзеннем камбікормавага завода замінка атрымалася: не хапае ўласных сродкаў. А закупляць корм для жывёлы недзе на баку атрымліваецца задорага. Эканоміка падказвае: свой «харчаблок» лагічна заводзіць. А далей прагучала нечаканая просьба да кіраўнікоў у прэзідыуме: ці нельга камбікормавы завод прафінансаваць з ведамаснага інавацыйнага фонду?

Зала замерла. За такую геніяльную ініцыятыву можна і разнос атрымаць. Але ў прэзідыуме людзі былі з апаратнай вытрымкай. Менеджар не пацярпеў. Наадварот, яму доўга і цярпліва спрабавалі растлумачыць: філіял філіялам, але ў яго, як у прадстаўніка сельскагаспадарчай галіны, ёсць іншыя, профільныя крыніцы фінансавання. І яны даступныя. Толькі неабходна бізнес-план скласці і, натуральна, абараніць. На тым пытанне і скончылася. «Просьбіт» спусціўся з трыбуны, але па яго вачах чыталася — адказам ён не зусім задаволены.

І неяк стала шкада нашу сельскую гаспадарку. Не ў цэлым, а некаторыя прадпрыемствы, якія трапілі ў рукі такіх кіраўнікоў. І безгаспадарчымі іх не назавеш. Нядбайнымі і абыякавымі — таксама. Хутчэй, скептыкамі. Не бачаць яны ў сельскай гаспадарцы ні бізнесу, ні прыбыткаў. І шукаць, мяркуючы па ўсім, не асабліва спрабуюць. Адпаведна, і ставяцца да сваіх філіялаў, як да пэўнай сацыяльнай нагрузкі. Несумненна, патрэбнай, але камерцыйна бескарыснай. А таму і шукаюць не інвестыцыі, а падтрымку.

Але ж ідэя «скрыжоўвання» горада і вёскі, наколькі разумею, была крыху ў іншым. І ад буйных прадпрыемстваў, перадаючы ім СВК, чакалі не толькі фінансавай падтрымкі сваіх вясковых «дачок», але і ўкаранення нармальных кіраўнічых падыходаў. У некаторых гаспадарках ідэя ўдалася, у іншых «галава» так і заставалася вечным донарам, а філіял — рэцыпіентам. І эканамічна шлях гэты тупіковы.

Несумненна, зроблена на зямлі нямала. І, дзякуй богу, харчаваннем краіна будзе забяспечана пры любым надвор'і. І многія нашы суседзі зайздросцяць тым увазе і падтрымцы, якімі аблашчаныя нашы сельгасвытворцы на дзяржаўным узроўні. Расійскія сяляне нашу краіну ў прыклад ставяць свайму істэблішменту. Іншае пытанне, наколькі эфектыўна ў нас умеюць карыстацца падтрымкай на месцах. Нядаўна на адной дзелавой канферэнцыі прадстаўнік аграбізнесу выказаў занепакоенасць узмацненнем канкурэнцыі. Маўляў, расіяне па некаторых пазіцыях пачынаюць «заходзіць» на наш рынак. Выснова: трэба яшчэ больш выдзяляць сродкаў і прэферэнцый нашым аграрыям. Або нарэшце навучыцца пралічваць эканоміку на зямлі, шукаць рэзервы, працаваць з выдаткамі... Словам, рабіць у палях бізнес. Няхай і датацыйны. І змагацца за інвестыцыі, а не за беззваротныя грошы.

volchkovvv@mail.ru