Дома ў Аляксея ДУБРОЎСКАГА знаходзіцца 44 скульптуры з гаек.Фігуркі з гісторыяй
«Каву будзеце?» — пытаецца Аляксей, як толькі я прысаджваюся за кухонны стол і дастаю нататнік. Убачыўшы, што я кручу галавой, мужчына, нібыта просячы прабачэння, папярэджвае: «А я буду. Кава расслабляе, я тады больш гаваркім раблюся». Але першае слова ўсё ж за мной пасля таго, як на сцяне насупраць заўважаю некалькі скульптур, сярод якіх бачу твар Сальвадора Далі з характэрнымі для яго даўжэзнымі тоненькімі вусамі. «Як прыгожа! Можна дакрануцца?» — пытаюся я і, не чакаючы дазволу, пачынаю круціць у руках «маску». Цяжкая.— Ну перастаньце, гэта яшчэ не «ваў», — сціпла рэагуе Аляксей і праводзіць экскурсію па кватэры.
— А колькі ўсяго ў вас твараў і бюстаў? — удакладняю.
— Ой, а я і не ведаю, — дзівіцца майму пытанню майстар. — Давайце разам палічым.
Каб зрабіць адну скульптуру, май-стар працуе ад тыдня да месяца па некалькі гадзін у дзень.Абышоўшы ўсе пакоі, рапартую: 44. Аляксей здзіўляецца: «Нічога сабе, колькі напрацаваў!» А зрабіў і сапраўды шмат: тут і Боб Марлі з мікрафонам і шырокімі дрэдамі, і барадаты Чэ Гевара, і брутальны Шварцэнегер, у вачах якога чытаецца знакамітая фраза I’ll be back, і харызматычны Эйнштэйн з высунутым языком — куды ж без яго. Але большасць скульптур «ляпіліся» па вобразу і падабенству Аляксея, яго жонкі або блізкіх знаёмых.
— Напрыклад, гэтая фігурка нагадвае маю мачыху, — паказвае злёгку распаўнелы твар з цыгарэтай у зубах і бігудзі ў валасах. — Вы не падумайце, я яе вельмі люблю, — з усмешкай тлумачыць майстар. І тут жа падміргвае.
Побач стаяць два «Андроіды» — чалавечыя твары ў іх зроблены з гаек, а ў чэрап устаўлены розныя механізмы. «Гэта модная цяпер тэма, я хацеў паказаць, што чалавек і тэхналогіі спляліся разам. На жаль, некаторым людзям гаджэты замяняюць мазгі», — сумуе мастак.
А вось незвычайная «маска», напалову зробленая ў форме зоркі, атрымалася ў скульптара выпадкова.
— Я ў нейкі момант працы заўважыў, што гайкі самі сабой складваюцца ў такую фігуру. Падумаў, што гэта крута: палову твару зрабіў чалавечым, палову — «зорным», а ў канцы дадаў модныя паўкруглыя акуляры. Трактаваць гэта ўсё можна па-рознаму: мне прыемна думаць, што ў кожным чалавеку ёсць талент і своеасаблівая «зорнасць».
Самая цяжкая скульптура з калекцыі Аляксея важыць 12 кілаграмаў, на яе аўтар выдаткаваў 4,5 тысячы гаек. Гэта, дарэчы, абрысы фігуры яго жонкі: «гаечная» дама стаіць у рацэ, вакол калышацца чарот...
Аляксей «чапляе» гайкі з дапамогай абцугоў і, замацоўваючы ў патрэбным месцы, прылітоўвае электродам.Творца і летуценнік
Перш чым ствараць скульптуры з незвычайнага матэрыялу, Аляксей прайшоў доўгі шлях. Скончыўшы БДУІР, адправіўся ў падарожжа па Мексіцы, потым заваёўваў Ізраіль. А калі вярнуўся ў родны Мінск, даведаўся, што яго мама выйшла замуж за француза і зараз жыве ў невялікім гарадку Пітыўе.— Вядома, я адправіўся разведаць становішча. Аказалася, што муж мамы Жан — каваль у трэцім пакаленні, а дакладней, скульптар па метале. Ён рабіў для французаў агароджы, парэнчы, балконы, сталы і вельмі добра на гэтым зарабляў. На старасці гадоў вырашыў перадаць сваё рамяство мне. І хоць я ніколі нічым падобным не займаўся, схопліваў усё з першага разу — праз пару месяцаў атрымаліся вырабы не горшыя, чым у яго. Хоць я так лічу: выточваць і пілаваць зусім нескладана, цяжэй за ўсё прыдумаць эскіз, намаляваць яго ў галаве.
Калі Жан памёр, яго майстэрня дасталася Аляксею. Напачатку не думаў сур’ёзна займацца рамяством, але пашкадаваў кліентаў:
— Французы прыходзілі да мяне і ўгаворвалі прыняць заказы. Яны любяць і цэняць каваныя вырабы. Адразу паўстала пытанне: колькі грошай прасіць за працу? Трэба сказаць, што Жан ніколі не распавядаў, колькі зарабляе. З гэтай нагоды ўспамінаю смешную гісторыю. Аднойчы ў мяне заказалі чатыры металічныя рашоткі на вокны. Я падумаў, што працы там на два дні, таму папрасіў па 200 еўра за кожную. Заказчык адразу адмовіўся плаціць такія грошы. Я падумаў, што яму дорага, і скінуў да 150 еўра. І тут ён кажа: «Не, давай за 500! Ты не хвалюйся, Жан 1000 папрасіў бы, і я б не стаў спрачацца». Увогуле, у той момант я быў у шоку.
Аляксей прызнаецца, што заўсёды марыў зрабіць нешта мастацкае, непаўторнае — проста каваць яму стала нецікава.
— Фігуры, напрыклад, з нейкіх дэталяў ад машын рабіць не хацелася: такое ўжо ёсць. У творчых пакутах дадумаўся да гаек — для мяне гэта як мазкі фарбы. Перш за ўсё я «зляпіў» свой твар, потым — твар жонкі. Дадаў да яго патыліцу, спіну — атрымаўся бюст.
У нейкі момант Аляксей пачаў актыўна ўдзельнічаць і ў выставах.
Нараджэнне шэдэўра
Каб паназіраць за працэсам, адпраўляюся са скульптарам у майстэрню. Яе функцыю выконвае гараж, у якім замест машыны — жалезная стальніца і шмат інструментаў, якія ўпрыгожваюць сцены. Майстар ужо пару дзён працуе над новай скульптурай. Ён бярэ ў рукі электродную зварку і... сотні маленькіх іскраў разлятаюцца ў розныя бакі, пакідаючы пасля сябе блікі.Працуе Аляксей з чорнымі гайкамі М6, якія купляе на металабазе па 4 рублі за кілаграм. Ён «чапляе» іх з дапамогай абцугоў і, замацоўваючы ў патрэбным месцы, прылітоўвае электродам. Здаецца, мастацтва нараджаецца так проста, але ты паспрабуй здагадацца, дзе зварачны апарат пакіне сваю пазнаку — інструмент «скача» па жалезнай паверхні, як заведзеная цацка. Пры гэтым трэба сачыць за маленечкай гайкай, якая так і хоча выслізнуць з-пад рук майстра. Гэта тонкая, ювелірная работа, якая патрабуе цярпення, сталёвай сілы волі і спрыту. Каб зрабіць адну скульптуру, Аляксей працуе ад тыдня да месяца па некалькі гадзін у дзень.
glushko@sb.by
