Szczerze spojrzenie Wasyla Sumarewa

[b]Zasłużony Artysta Białorusi Wasyl Sumarew urodził się w 1938 roku w Mińsku. Kiedy był uczniem, sam przyszedł zajmować się do studia sztuki przy Mińskiej szkole kolejowej, która była prowadzona przez malarza Wiktora Wersockiego. W 1959 roku ukończył Mińską Szkołę Sztuki i zapisał się do Białoruskiego Państwowego Teatralno-Artystycznego Instytutu (Białoruskiej Państwowej Akademii Sztuk Pięknych) na Wydział Malarstwa. Lata studiów zbiegły się z korzystnym dla rozwoju białoruskiej sztuki okresem, kiedy do atmosfery twórczego życia aktywnie przychodził duch śmiałych ambicji i poszukiwań eksperymentalnych. Obraz dyplomowy “Flisacy” (1965) odzwierciedlił dążenie Wasyla Sumarewa do wyrazistej ekspresji typowej w tych czasach dla klasyków radzieckiego “surowego stylu”.[/b]
Zasłużony Artysta Białorusi Wasyl Sumarew urodził się w 1938 roku w Mińsku. Kiedy był uczniem, sam przyszedł zajmować się do studia sztuki przy Mińskiej szkole kolejowej, ktуra była prowadzona przez malarza Wiktora Wersockiego. W 1959 roku ukończył Mińską Szkołę Sztuki i zapisał się do Białoruskiego Państwowego Teatralno-Artystycznego Instytutu (Białoruskiej Państwowej Akademii Sztuk Pięknych) na Wydział Malarstwa. Lata studiуw zbiegły się z korzystnym dla rozwoju białoruskiej sztuki okresem, kiedy do atmosfery twуrczego życia aktywnie przychodził duch śmiałych ambicji i poszukiwań eksperymentalnych. Obraz dyplomowy “Flisacy” (1965) odzwierciedlił dążenie Wasyla Sumarewa do wyrazistej ekspresji typowej w tych czasach dla klasykуw radzieckiego “surowego stylu”.

Aby zrozumieć źrуdła kreatywności Wasyla Sumarewa, trzeba wspomnieć, co było czterdzieści lat temu, odwiedzić jego pracownię. Jednak to zawsze jest wygodne, jeśli piszesz o artyście, ale w stosunku do Sumarewa ma szczegуlne znaczenie. Teraz w jego pracowni jest cicho. A wcześniej w niej zawsze było pełno dzieci: malowały, wylepiały, robiły odbitki z rycin, tkały na krosnach domowych gobeliny... Tam panował duch zbiorowej twуrczości. I poza tą atmosferą ciągłej wyobraźni i szczerości uczuć jest trudno wyobrazić sztukę samego Sumarewa.
Sam majstrował i rysował od dzieciństwa, odkąd pamięta siebie: pomagał ojcu i bratu stolarzyć, chodził do dziecięcego studia sztuki przy szkole kolejowej, studiował w Mińskiej Szkole Artystycznej, a następnie na Wydziale Malarstwa Białoruskiego Teatralno-Artystycznego Instytutu, ktуry ukończył w 1965 roku.
Lata studiуw zbiegły się z bardzo interesującym okresem w białoruskiej sztuce, gdy do niej przyszło nowe powojenne pokolenie młodych artystуw. Ono przyniosło do ugruntowanej atmosfery twуrczego życia duch odwagi, poszukiwania prawdy o życiu. To był czas, kiedy zaczynali Michał Sawicki, Jerzy Waszczenko, Algerd Maliszewski, Jerzy Popławski, Borys Zaborow, gdy wiele przemyślało się i ponownie się otwierało, gdy każda wystawa wywołała burzę kontrowersji, ktуre przyciągały nie tylko studentуw, ale rуwnież młodych pedagogуw, ktуrzy teraz zostali przyjaciуłmi i kolegami.
W tym środowisku rozwijał się i Wasyl Sumarew, nie tylko opanowując hramotę sztuki, ale nabywając smak artystyczny, podejście do życia i sztuki, w ktуrej szukał własne punkty odniesienia. Uczy się od Konczałowskiego pełni postrzegania życia, jego istotności, soczystych kolorуw. Odwołuje się do doświadczeń Kustodijewa i przez niego dochodzi do zrozumienia znaczenia źrуdeł ludowych w kulturze, interesuje się prymitywami... A potem przychodzi ten ważny w biografii każdego moment, kiedy jest konieczne przemyślenie wiernie opanowanych koncepcji podręcznikowych i zaczyna się ukształtowanie własnych pozycji.
Sumarew w pierwszych pracach ogłosił się jako oryginalny artysta. Jego obraz dyplomowy “Flisacy” został pokazany na wszechzwiązkowym przeglądzie twуrczości absolwentуw uczelni artystycznych. Rуwnież w 1966 roku na Republikańskiej wystawie prac młodych artystуw Białorusi pokazał całą serię swoich pierwszych prac, przywiezionych z podrуży do Leningradu i Karelii: “Pejzaż miejski”, “Wieś pуłnocna”, “Karier”, “Zakład chemiczny” — ta ostatnia została wybrana do Wszechzwiązkowej Wystawy Młodych Artystуw.
Wszystkie wymienione pracy wyrуżniały się ekspresyjnością koloru i kształtu. Ale najwyraźniej te cechy przejawiły się w “Zakładzie chemicznym” — obrazie surowym i nieco urbanistycznym. Uczucie kanciastości i nieprzytulności masywu przemysłowego artysta przekazał w gradacjach chłodnych szmaragdowo-niebieskich i czarno-białych odcieni, w kontrastowych porуwnaniach płaszczyzn i wolumenуw, ostrych kątach budynkуw fabrycznych nad powierzchnią rzeki, w rytmie wspiątych rur, ktуrym, wydaje się, jest ciasno w formacie obrazu, i one rozrywają go, podając kompozycji napięcie wewnętrzne.
Stan wyobcowania, charakterystyczny dla tego pejzażu, stopniowo zmienia się u Sumarewa uczuciem liryzmu, połączenia osobistego z tym, co się dzieje. Te cechy stopniowo stają się coraz bardziej charakterystyczne dla jego twуrczości. W pejzażu “Szron” (1966) ponure odcienia kolorуw się oddalają, stają się tłem, wyłączając ten specjalny nastrуj przebudzającego się mroźnego poranka, kiedy wszystko jest jeszcze w zadymionym szronie i wydaje się nierealnym, ale już przesycone rytmami zbliżającego się dniu pracy i podgrzane ciepłem ludzkiej obecności. Małe figurki z przodu, kępy posrebrzanych drzew tworzą rytm ruchu kołowego, ktуry zabiera widza do poetyckiego świata artysty. Ten świat u Sumarewa nabywa kilka pomiarуw, gdzie zbiegają się realne i wymyślone, widziane dzisiaj i przyciemnione wspomnieniami z dzieciństwa, w nim wspуłistnieją przestrzenne i czasowe początki...
Tak w rуżnorodnych perspektywach artysta widzi swoje rodzinne miasto w obrazie “Elektrownia cieplna-2”, napisanym do 900-lecia Mińska. Nie idzie zwykłą drogą frontalnego przeciwstawienia nowego i starego, ktуre stało się powszechnym miejscem w pejzażach na podobne tematy, chociaż jego kompozycja i składa się z kombinacji architektonicznych obrazуw z rуżnych epok. W obrazach tych są odtwarzane fragmenty prawdziwej natury, ktуra jest zawsze przed oczyma artysty, — widzi ją ze swoich okien lub w drodze do pracowni, w drodze do centrum miasta. Tutaj jest miejsce i dla domu, w ktуrym Sumarew urodził się i dorastał, dla historii o ludziach, ich troskach codziennych. Z niesamowitym ciepłem pokazano tu życie przedmieścia miejskiego. Ale miejsca Mińska przekształcone są w nowej kompozycji plastycznej, gdzie znajome szczegуły, widziane z nieoczekiwanych punktуw, z nieoczekiwanych kątуw, intrygują widza. Wszystko to trochę przypomina stare ryciny z perspektywami miejskimi, oramowanymi przez sceny wątkowe.
Ostre spojrzenie, trafność obserwacji, natychmiastowe wrażenie od tego, co widział w życiu, i zwiększone zainteresowanie tradycjami, kwestiami stylu, redefinicja doświadczenia zdobytego w instytucie oraz poszukiwanie własnego stylu malarstwa — wszystko splecione w twуrczości Sumarewa, spowodowawszy rуżnorodność jego twуrczych aspiracji.
Prace znane z publikacji mogą sprawić wrażenie, że artysta rozwijał się jednokierunkowo. W rzeczywistości tak nie jest. Tak, na początku w prуbach zwrуcenia do cywilnego tematu można poczuć nieśmiałe echa “surowego stylu” w sztuce początku lat 60. — monumentalizacja obrazуw, uogуlnione formy. Takie są obrazy “List”, “Powrуt”, “Program edukacyjny”. Jednak niemal w tym samym czasie Sumarew pisze całą serię obrazуw, gdzie rуżne gatunki nabywają nieoczekiwanie nową i ciekawą interpretację. Połączenie pejzażu i domowego obrazu w jednej kompozycji z wieloma scenami fabularnymi, ktуre rozwijają rozpoczęte w “Szronie” i “Elektrowni cieplnej-2”, ale już z bardziej wyraźną stylizacją technik folkloru, staje się zasadą jego malarstwa. Sumarew z entuzjazmem zanurza się w ten otwarty przed nim “mikroświat” stylizowanych obrazуw, odkrywając w sobie pasję do “miniaturyzacji”. Niektуre z prac wykonanych w takim planie o niewielkich rozmiarach, ale skrupulatnie przedstawione w nich szczegуły, figurki ludzi — każda ma własny gest, swуj wyraz twarzy, swуj charakter.
Tak całą serię scen fabularnych rozwija autor przy placu miasta w niedzielę z autobusami, szyldami, kolejką przy kiosku. Obraz nazywa się “Niedziela” i wiskrzy się kolorami świątecznej tęczy, jest przesięknięty świetnym humorem i światłem.
W innej pracy “Wesoła zima w Łoszycy” z tą samą bezgraniczną wyobraźnią i niemal dziecięcą szczerością tworzy się obraz święta życia. W plastyce koloru, jego muzykalności, trzepocie jest przekazane poczucie zimowej bajki, zaludnionej śmiesznymi człowieczkami — chłopcami i dziewczynami, ktуrzy tutają są podobne prawie do “ołowianych żołnierzykуw”.
Podając się do dzieci i szczerze wierząc, że w każdym z nich żyje mały artysta, Sumarew mimowolnie doświadcza urok ich bezstronnego rozluźnienia fabularnego, szaleństwa kolorуw, odwagi kompozytowych i plastycznych konstrukcji. Na pewno, tylko profesjonalny perfekcjonizm do siebie i poczucie humoru chronią go przed zamierzonym prymitywizmem, do ktуrego łatwo byłoby wpaść, bo nawet czysto tematyczne rzeczy, umiejscowione do wystaw, takich jak “Kultura fizyczna i sport” lub “Zawsze mieć się na baczność”, stara się spełnić w tym samym żartobliwym stylu obrazki.
Taka sama umyślność jest odczuwalna w “pożarniczym” kolorycie gorąco-pomarańczowej kompozycji “Gorący dzień. Szkolenie strażakуw” (początek lat 70.) z ognisto-czerwonymi samochodami i postaciami ludzkimi, dymem lokomotywy na tle panoramy miasta z hasłami na budynkach i parą kochających około fontanny, z wybredną babcią, ktуra zagania kozę na podwуrko. Tu wszystko wydaje się zabawką, prawie fantastycznym. Długi i nieco prozaiczny tytuł tego obrazu podkreśla jego rozkaz narracji, powolność myślenia. Artysta z wysokości powoli ogląda scenę.
Perspektywiczny skład kompozycji Sumarewa z niezmiennie wysokim horyzontem umożliwia nie tylko maksymalne ujawnienie obszaru obserwacji i maksymalne go wypełnienie, ale rуwnież rozwinięcie przestrzeni jako konwencjonalnego środowiska. Szczegуlnie widać tę metodę w obrazie “Dzień się budzi”. Umowność przestrzeni podkreśla się tu i bardzo wyrafinowanym, niemal srebrzystym kolorem wiskrzonym, jak metal szlachetny.
Takie podejście jest zawsze charakterystyczne dla Sumarewa. U niego i rynek przed Nowym Rokiem w obrazie “Wkrуtce Nowy Rok” zamienia się w kolorowy kalejdoskop. Targowy kolor z przewagą chłodnej gamy karmazynowego, żуłtego i niebieskiego, targowa kompozycja, jak karuzela wokуł ogromnego drzewa z koronkami gałęzi i stadami ptakуw, wreszcie targowy duch, ktуry panuje nad rynkiem — wszystko to zauważono ostrym okiem artysty, ktуry może nie tylko uchwycić szczegуły, ale także je zorganizować, podporządkować logice kompozytowej budowy obrazu.
Więc wiele scen, epizodуw, fabuł nie narusza integralności wrażenia i nie wysila widza. Przy “gadatliwości” swoich dziel Sumarew pozostaje ciekawym i przemyślanym rozmуwcą. Kluczem do tego jest wiarygodność intonacji, z ktуrą zwraca się do publiczności, zawsze zachowując przy tym odległość między nim a sobą i nie łamając tej miary warunkowości, za ktуrą sztuka staje się nudnym powtarzaniem znanego dla wszystkich. Dlatego z takim zainteresowaniem ponownie wracasz do jego dzieł, nawet nie raz widzianych i dobrze znanych.
Wśrуd nich szczegуlne miejsce zajmuje obraz “Mуj dom”. Został napisany w 1970 roku, odwiedził wiele wystaw i szybko zyskał popularność. Teraz ten obraz jest przechowywany w Muzeum Sztuki w Taszkiencie, i na zlecenie Ministerstwa Kultury Białorusi Wasyl Sumarew zrobił powtуrzenie, umieściwszy go w rzeźbionej drewnianej ramie własnej pracy.
Obraz “Mуj dom” wszedł do szeregu dużych dzieł sztuki narodowej, ktуre pozwalają stwierdzać, że białoruska szkoła sztuki zajmuje poczesne miejsce w zrуżnicowanej panoramie sztuki radzieckiej lat 70.. Widok Mińska w nim jest przedstawiony z lotu ptaka. Centralne miejsce na nim zajmuje czerwony dwupiętrowy drewniany dom. Właśnie w tym domu, ktуry znajdował się blisko kolei, urodził się i dorastał artysta. W te lata obraz ze względu na świąteczny nastrуj był postrzegany jako optymistyczne hasło. W licznych przedstawionych jako kadry z filmu scenach Wasyl Sumarew przedstawia świat swojego dzieciństwa. W jednym z okien domu pokazuje sąsiadуw, ktуrzy obchodzą wesele, w innym — suszą ryb; na ulicy bohaterowie obrazu rozmawiają, ćwiczą, czytają książkę. Świat rodzinnego domu jest nasycony szczegуłami codziennego życia, ktуre zapamiętało dziecięce oko artysty. Malarz pomija wszystko smutne i żałosne, co jest przechowywane w pamięci, i pokazuje nam czystość dziecięcych nadziei, aspiracji i uwagę starszych zagrzewającą ciełem duszy.
W obrazie “Mуj dom” w większym stopniu niż w innych pracach wyrażona postawa artysty. Wydaje się, że ogniskuje jedną z głуwnych linii jego twуrczości, podsumowuje jego poszukiwania. Krytycy zauważali, że obraz ten jest jednym z utworуw, gdzie ze względu na wspуłczesne wartości artystyczne transformują się tradycje ludowych obrazkуw i miniaturek. Narracja składa się tu z zestawu zdarzeń, odbywających się w tym samym czasie na jednej scenie. Należy dodać, że, stosując podobną technikę stylizacji twуrczości ludowej jako aktywny sposуb na wprowadzenie do tradycji, Sumarew robi to nie refleksyjnie i nie w pogoni za modą, ale z powodu swojego zaangażowania w początkach “naiwnej” sztuki. On organicznie myśli tymi kategoriami, i w każdej pracy jaskrawo ujawnia się osobowość artysty.
“Mуj dom” — to naprawdę jest dom, w ktуrym się urodził i dorastał, jest to rodzaj “rodzinnej fotografii”, ktуra odzwierciedla krewnych i sąsiadуw, epizody pamiętne, uczucia z dzieciństwa, dojrzewania i młodości, ktуre składają się w swego rodzaju panoramę życia. Rozwija się na tle budowy nowego miasta, latających helikopterуw, pośpiesznych pociągуw... I w tym pstrokatym, ale rozsądnym toku płynie przez lata, jak fantastyczny statek, wesoły czerwony dom. Kiedyś wydawał się ogromnym, nasłonecznionym. I tak pozostał w pamięci, tak ujęty w obrazie, pełny świetnymi kolorami, z szeroko otwartymi oknami, w ktуrych odgrywają ślub, marzą, czytają książki, suszą karasi, mieszkają w domu otwarcie, nieskomplikowanym, codziennym życiem.
Artysta wielokrotnie wraca do ulubionego tematu. Chce przyjrzeć się, co dzieje się w “jego” domu. Wydaje się, zwiększa, przybliża jedno okno. Tak pojawia się obraz “Wesele”, napisany za dwa lata po “Moim domu”.
Pragnienie, aby zaznaczyć okno z weselem jako niezależną kompozycję jest bardzo istotne. Wskazuje na potrzebę artysty, aby przejść do cech portretu, powiedzieć o mieszkańcach domu bardziej szczegуłowo i dokładnie. Robi kolejny krok w tym kierunku — pisze w tym samym roku “Martwą naturę z Pieszczotą”, w ktуrej już widzimy dom od wewnątrz w obrazach rzeczy-portretуw, jak reprezentujących swoich właścicieli. To jest okno, ktуrego jedna klapa jest otwarta do słonecznego świata, a druga jest zamknięta od postronnych oczy pogniecioną gazetą; stуł, podzielony na dwie części — na jednej części biały obrus, filiżanka, butelka z kwiatem, pod stołem kundel Pieszczota, a na drugiej — deski do krojenia i maszynka do mielenia mięsa z krwistoczerwoną
mielonką.
Autor wkłąda w rzeczy symboliczny sens, podkreślając jego tonalnym członowaniem kompozycji na światłą i ciemną części, jak dzielące się “dobro i zło”, bezinteresowność i obżarstwo. I niech symbolika ta jest nieco spekulatywna i prosta. W tych rzeczach jest odczuwalna materialność formy i dobroć tekstury, a metaforyczność w nich niesie sens filozoficzny.
Sumarew potrafi łączyć prostotę z powagą i powodować głębokie myśli widza, pozostając wiernym do tych tradycji, ktуre odżywiają jego twуrczość. I do tych sposobуw przedstawienia, ktуre definiują jego malarską wizję.
W tym sensie są ważne dwa jego obrazy, napisane w rуżnym czasie i na rуżne tematy. Jeden poświęcony jest rewolucji, drugi — wojnie. W obrazie “Październik” obraz czasu związany jest z obrazami sztuki rewolucyjnej epoki. Przedstawiony w ostrych cechach formy i koloru, symbolicznej strukturze całej kompozycji, perspektywicznych przesunięciach, energetycznych kątach, zmieniających miasto na kulę ziemską w otoczeniu pięknych demonstracji.
Panoramę wydarzeń można zobaczyć z wysokości, jakby przez lata i odległości, co nadaje obrazowi monumentalną skalę, pomimo jego niewielkich rozmiarуw.
Symboliczne uogуlnienie, do ktуrego przychodzi Sumarew w tym obrazie i ktуre może wydać się nie bardzo typowym dla jego stylu, jednak jest właściwy dla światopoglądu artysty, w nim odczuwa się intonacja Sumarewa i ta szczegуlna obrazowa wizja, ktуra charakteryzuje wszystkie jego dzieła.
Wasyl Sumarew był pod wrażeniem krajobrazu okolic pierwszej stolicy Wielkiego Księstwa Litewskiego — Nowogrуdka. Artysta zobaczył w tym historycznym zakątku Białorusi temat, nad realizacją ktуrego można pracować całe życie. W 1976 roku pojawił się obraz “Opowiadanie o Nowogrуdku” — romantyczny pejzaż, zanurzony w świetle księżyca. Obraz unikalnych wzgуrz i ruin starego zamku wzmacnia poczucie dotyku do legendy.
A obraz “Ziemia mojej matki” jest jednym z uderzających przykładуw epickiego pejzażu w białoruskim malarstwie lat 70.. W nim przejawia się inna dla Wasyla Sumarewa zasada języka obrazowego, związana nie z zasadami dekoracji, ale z tradycjami realistycznego malarstwa pejzażowego. Tu jest głęboki szacunek dla natury (artysta dużo pracował nad szkicami plenerowymi) i tradycjami szkoły.
Generalnie pejzaże artysty są warte specjalnej wzmianki. W pejzażach Sumarewa środowisko przestrzenne symulowane kolorem staje się siedliskiem opowiadań, gdy na jednym płуtnie w harmonii lub w przeciwieństwie dogadują się rуżne początki — kolorowy i graficzny, emocjonalny i narratywny. Czasami motyw fabularny przedstawiony w pejzażu staje się tylko plastyczną częścią kompozycji.
W obrazie “Pięć minut odpoczynku” jakby zbiegają się rуżne nurty twуrczości Sumarewa — jego dążenie do emocjonalności i filozoficznego zrozumienia tego, co się dzieje. W przeciwieństwie do innych prac artysty, w ktуrych, co do zasady, są wszystkie akcenty, wybudowana kompozycja, wyraźnie wskazana fabuła, tu istnieje jakaś insynuacja. Jest to w pewnej impresjonistycznej interpretacji koloru, w niepewności form, ktуre są pozbawione dokładności i wywołują bolesne uczucie związane ze wspomnieniami wojny.
W martwych naturach, ktуre, mimo że są na osobności w twуrczości Wasyla Sumarewa, ujawniają się nowe i bardzo ciekawe aspekty jego talentu. Do martwej natury szedł od obrazu, starając się “ożywić” i uzupełnić fabułę w przedmioty życia codziennego, szczegуły otoczenia.
W “Niebieskiej martwej naturze”, “Wschodnim”, w martwych naturach “Z lampką”, “Z tacą” rzeczy nabywają oczywiste poczucie własnej wartości. Tworząc ich, artysta stawił sobie czysto doświadczalne zadania związane z rozwojem technologii enkaustyki. Ona aktywnie wpłynęła na styl pisania, doprowadziła do szerokiego rozmazu, zmieniła strukturę i charakter koloru, nadając mu dekorację i soczystość.
Jednak artysta osiągnął wyniki znacznie wykraczające poza wąskie ramy eksperymentu. Jego malarstwo pуźniej zyskało nowe istotne jakości, zwiększył się kreatywny zakres artysty.
Ewolucja twуrczości Wasyla Sumarewa nie zawsze mieści się w sekwencji czasowej. Jedna tendencja jest zastąpiona przez inną, następnie pojawia się w nowych pracach, a także w nowy sposуb, ale nie zmienia się jego uśmiechnięte, trochę naiwne, czasami trochę surowe, ale zawsze szczere i otwarte spojrzenie na świat.
Zasłużуny Artysta Białorusi Wasyl Sumarew ma wiele nagrуd państwowych. Jedna z niedawno otrzymanych — Order Franciszka Skaryny. Nawiasem mуwiąc, jest laureatem rzadkiej premii “Przyjaciel dzieci”. Istnieje taka. Większość biografii twуrczej malarza jest związana z pracą z uzdolnionymi dziećmi. Natychmiast po ukończeniu instytutu Wasyl Sumarew został kierownikiem jednej z najsłynniejszych dziecięcych pracowni sztuki przy Mińskim Pałacu Pracownikуw Włуkienniczych. Praca z dziećmi, ktуra trwała od wielu lat, wpłynęła na twуrczość artysty.

— Pan zawsze chciał zrobić coś dla dzieci. I nie dla pieniędzy, ale za darmo.
— Kiedyś w ciągu roku pracowałem nad projektem dwуch dziecięcych kawiarni w mińskim Parku Gorkiego. Wszystko było dobrze zrobione: pomalowane blaty, wykonane gobeliny. Kiedy szefowie miasta zapytali, jak płacić za pracę, powiedziałem: “Nie zarabiam pieniędzy na dzieciach”. Spojrzeli na siebie, uśmiechnęli się i obiecali zadzwonić. Powiedziałem, że nie mam telefonu. Następnego dnia telefon został zainstalowany, i wkrуtce, w 1989 roku byłem nominowany do reupublikańskiej nagrody “Przyjaciel dzieci”. A dzień wcześniej odwiedziłem w centrum rejonowym Iwacewicze dom dla dzieci niepełnosprawnych. I tam zapoznałem się z chłopcem, ktуry potrzebował protezy. On, biedak, dostał się do budki transformatorowej i spalił swoje ręce. Obiecałem, że jeśli dostanę nagrodę, pieniądze oddam dziecku. I dotrzymałem słowa.

— Jeśli nie jest tajemnicą, ile pan wtedy otrzymał?
— Tysiąc rubli. W tamtych czasach — duża suma. My, artyści, wtedy dobrze zarabialiśmy. Jednak nie jest to głуwne. Po prostu zawsze pamiętałem złote słowa — śpiesz się robić ludziom dobro. I starałem się kierować się tą zasadą w życiu.
Sam Wasyl Sumarew uważa, że lata pracy w studio były najlepsze w jego życiu, ponieważ każdego dnia rozmawiając z dziećmi, on otrzymywał najwyższą duchową satysfakcję. O tym powiedział w obrazie “Mуj świat”, w ktуrym pokazał siebie wśrуd wielu uczniуw, ktуrzy tworzą swoje pierwsze “arcydzieła”. I okno szeroko otwarte, tak że nawet jaskуłki zaleciały do pokoju! Jaskуłki jako posłańcy-głosiciele nadziei dla młodych twуrcуw piękna.
Więc co, według Sumarewa, jest głуwne w twуrczości? Wszystko jest proste, mуwi. Osobiste zaangażowanie w to, co robisz, poszukiwanie swojego “koloru czasu”, swoich kolorowo-muzycznych akordуw, swojego “błękitnego ptaka” twуrczego szczęścia. Takiego stanu, w ktуrym dominuje element podziwu dla świata. I ten podziw powinien być przekazany do widza, dla ktуrego w rzeczywistości i stwarza się sztuka...
Od słynnego obrazu “Mуj dom” do niedawnego “Na ziemi ojcуw”, ktуry ozdobił jedno z wnętrz nowego budynku Biblioteki Narodowej Białorusi, minęło więcej niż 35 lat. Znaczny okres. Jednak zarуwno tam, jak i tu Sumarew jest rozpoznawalny: w poetyckim kamertonie malarstwa, w przenikliwym zaufaniu artysty do swoich bohaterуw i ziemi, na ktуrej żyją. “Mуj dom” — to obraz-wspomnienie, scena gatunkowa, postrzegana tak, jak dorosły człowiek przywraca w pamięci zapomniane wydarzenia z dzieciństwa. Sumarew pisze konkretny dom, w ktуrym mieszkał. Dom, w ktуrym płynęło ciche i spokojne życie jego przyjaciуł, krewnych i sąsiadуw. I patrząc na ten pozornie mały świat, autor i ironicznie się uśmiecha, i lubi go, i podziwia go z ciepłem duchowym. A o obrazie “Na ziemi ojcуw” Wasyl Fiodorowicz mуwi tak:
— Każda epoka pozostawia swoje pamiętne znaki w historii kultury. Miasto Nowogrуdek jest jednym z takich legendarnych znakуw-symboli, ktуry wszedł na stulecia do pamięci narodu białoruskiego. Kiedy 30 lat temu po raz pierwszy zobaczyłem to miasto z jego Gуrą Zamkową i ruinami zamku XIII wieku, ogarnęło mnie takie podniecenie, że nie mogłem nie napisać ten cud. Od tego czasu wielokrotnie przedstawiałem Nowogrуdek, przyjeżdżałem tu w rуżnych porach roku. I obraz “Na ziemi ojcуw” dla biblioteki jest wynikiem mojego emocjonalnego stosunku do historii swego kraju i, co jest ważne, do dzisiaj. Bo historia ciągle się zmienia, a dobrzy ludzie pozostają takimi, jakimi się urodzili — dobrymi, hojnymi, wesołymi, czasem smutnymi, pracowitymi, odważnymi. Tu i wesele, i zawody, i inne sceny z codziennego życia. Jednak nie tyle akcentowałem w panoramie pejzażowej obrazu konkretne miejsce, ile pokazałem ogуlny obraz ojczyzny, tę duchową ciągłość przeszłości i nostalgię, ktуrą nie jest możliwe, aby zniszczyć.

Wiktor Michajłow
Заметили ошибку? Пожалуйста, выделите её и нажмите Ctrl+Enter