Какие цены ожидают нашу сахарную индустрию

Сыпучие пески рынка

Покупатели не могли не заметить: российский сахар на полках магазинов в последнее время стал дешевле белорусского. И это притом, что страна производит вдвое больше сладкого песка, чем потребляет. Впрочем, внутренних игроков сложившаяся ситуация сильно не беспокоит: цены, как говорят в концерне «Белгоспищепром», скоро начнут выравниваться. Корреспонденты «Р» разбирались, что сегодня происходит на сладком рынке, как лучшие производители постсоветского пространства собираются расширять экспортную географию и почему стране не нужен пятый сахарный завод.  

Фото Павла ЧУЙКО

Аграрии и переработчики с содроганием вспоминают 2015 год. Тогда из-за аномальной жары недобор сахарной свеклы по стране составил 1,5 миллиона тонн. Для того чтобы заводы работали безубыточно, пришлось импортировать сырец. Это дало возможность загрузить мощности переработчиков.

— Импорт сырца позволил нам тогда поддержать баланс: мы загрузили заводы, одновременно с этим обеспечили внутренний рынок и выполнили экспортные обязательства. В ближайшей перспективе — планы по полному отказу от закупки сырца, — вводит в курс дела первый заместитель председателя Белгоспищепрома Игорь Шустов. 

Эксперт напоминает: рынок сахара очень тяжелый и зарегулированный — свои полки защищают все, причем при этой защите любые методы хороши. В Евросоюзе, в частности, действуют квоты и введены высокие ввозные таможенные пошлины, попасть на этот рынок продукту из ЕАЭС практически нереально. Как говорят в концерне, рынок белорусского сахара не глобальный, а локальный. То есть экономически целесообразно с учетом логистики продавать его ближайшим партнерам. При этом, несмотря на то, что собственная промышленность с лихвой покрывает потребности внутреннего рынка, в республику ввозится и импортный сладкий песок. В прошлом году из России на наши полки попало чуть менее 9 тысяч тонн сахара. В общей сахарнице объем практически незаметный, как говорят, на уровне арифметической погрешности. 

— Нужно понимать, что это бизнес. Соседи производят достаточно своего сахара, при этом покупают еще и наш. В то же время поставки из России — это такой минимум, из-за которого беспокоиться не стоит, — объясняет ситуацию Игорь Шустов. — Другое дело, что в прошлом году у них был очень хороший урожай сахарной свеклы и производители буквально обвалили цены на сахар. Некоторые торговые сети посмотрели, что там он дешевле, и стали везти к нам. Мы к этому нормально отнеслись, сейчас цены уже начали выравниваться. За последние два месяца на российских полках они выросли существенно. 

Сахар в мешках продавать не модно: заводы все время расширяют ассортимент продукцией с высокой добавленной стоимостью.

Что же касается стоимости сахара на внутреннем рынке, она, напомним, в прошлом году выросла в магазинах почти на четверть. В концерне говорят, что на то были объективные причины: сыграли свою роль рост закупочных цен на сахарную свеклу, инфляция, цены на энергоносители. За первые два месяца этого года стоимость сахара на полках тоже возросла — на 0,3%. Кстати, в феврале производители устроили акции, снизив отпускные цены на десять процентов для отдельных потребителей, не имеющих просроченной задолженности. В некоторых сетях, где на полках есть дешевый российский аналог, скидки продлятся и в этом месяце. 

В прошлом сезоне наши заводы в сутки перерабатывали 35 тысяч тонн сахара. Оптимальный объем, к которому стремятся производители, — 42 тысячи тонн, если сгрузить его в железнодорожные вагоны, получится 6-километровый состав. Для этого урожай сахарной свеклы должен быть в пределах 5—5,5 миллиона тонн. Напомним, в этом году валовый сбор корнеплодов прогнозируется на уровне 4,8 млн тонн. А вот строительство пятого сахарного комбината, как показало время, республике оказалось не нужно. Игорь Шустов приводит такую арифметику: модернизация действующих переработчиков и увеличение их мощностей обойдется дешевле в 2,5 раза, чем строительство нового завода. 

Годовой объем внутренннего рынка сахара держится на уровне 370—380 тысяч тонн.

Возвращаясь к теме экспорта, собеседник не скрывает: существенно нарастить отгрузки позволит производство большего объема сахарной свеклы. 

— Чем больше мы переработаем свеклы и чем выше будет суточное производство, тем ниже будет себестоимость готового продукта. Да, это непросто. Сегодня мы проигрываем ценовую конкуренцию россиянам из-за того, что энергоносители обходятся нам намного дороже. А ведь производство сахара очень энергоемкое. В то же время мы обошли партнеров: затраты условного топлива на тонну сахара на сахарных заводах у нас в два раза ниже. 

Кроме того, экспортеры планомерно снизили отгрузку сахара в мешках. Сейчас за границу больше поставляется продукт с высокой добавленной стоимостью — фасованный, прессованный, с корицей, лимоном и другими добавками.

ЯЗЫКОМ ЦИФР

Всего в прошлом году было произведено 846,1 тыс. тонн сахара. Экспортировано 346,9 тысячи тонн на 179,8 миллиона долларов. В 2017-м планируется поставить на внешние рынки 381,5 тысячи тонн сахара (110% к уровню 2016 года).

География экспорта

 в этом сезоне расширена до 14 стран. Наравне с основными торговыми партнерами — Россия, Украина, Казахстан, Таджикистан — белорусский сладкий песок покупают в Молдове, Грузии, Азербайджане, Туркменистане, Хорватии, Литве, Польше, США.

Тем временем

С учетом погодных условий и степени созревания почвы сев сахарной свеклы по республике начали 30 марта. По состоянию на 5 апреля посеяно 2,63 тыс. га (3% к плану). 

Полина КОНОГА

konoga@sb.by

Салодкія надзеі


У мінулым годзе нашы СПК вырасцілі добры ўраджай цукровых буракоў. Пашанцавала і перапрацоўшчыкам. Цёплая восень і першы зімовы месяц дазволілі без страт справіцца з ператварэннем караняплодаў у салодкі прадукт. У мінулым годзе на Скідзельскім цукровым камбінаце перапрацавалі 906 тысяч тон буракоў, з якіх атрымалі 132 тысячы тон цукру. Вынік выдатны! Але ёсць адно «але». На прылаўках крам з’явіўся расійскі цукар. Яго галоўная адметная асаблівасць — больш нізкая цана. Як адрэагаваў скідзельскі вытворца і ці ёсць падстава для сур’ёзнай турботы?

Павялічыць выраб цукру ў Скідзелі да 10 тысяч тон у суткі пакуль не ўдаецца.
Фота Валерыя ЮДЗIНА.

У  цэлым на цукровым рынку трывала ўтрымліваюць свае пазіцыі беларускія заводы. Тым не менш трывожныя званочкі ў выглядзе больш таннага расійскага цукру на прылаўках сеткавых гіпермаркетаў выклікаюць пытанні нават у абывацеляў. Няўжо свайго мала? Некаторыя спецыялісты прагназуюць выцясненне беларускага цукру з расійскага рынку. Яшчэ больш, нават прадракаюць прыход расійскага вытворцы да нас. Справа ў тым, што ў суседняй краіне ўзяліся падымаць сельскую гаспадарку і нарошчваць аб’ёмы перапрацоўкі цукровых буракоў. Аднак намеснік генеральнага дырэктара па маркетынгу ААТ «Скідзельскі цукровы камбінат» Дзмітрый Каневіч не схільны драматызаваць падзеі:

— Мы арыентуемся на ўнутраны рынак, толькі частку прадукцыі рэалізуем за межы краіны. У асноўным у Расію. Рынак цукру нельга назваць свабодным. Многія краіны абараняюць яго высокімі стаўкамі на мытныя пошліны. У рамках Мытнага саюза, куды ўваходзяць пяць краін, дзейнічае льготны рэжым. Калі казаць пра далёкія краіны, то адпужваюць вялікія выдаткі на транспарціроўку. Што тычыцца Расіі, то ў гэтым годзе там вырабілі дастаткова цукру, каб забяспечыць унутраны рынак. І гэты аб’ём вельмі моцна паўплываў на расклад сіл. Калі раней вазіць сюды было нявыгадна, то сёння мы бачым на прылаўках нашых магазінаў расійскі цукар.

Чаму так здарылася? Сабекошт складаецца з двух кампанентаў: цэн на сыравіну і энерганосьбіты. У краіне-суседцы цана і на тое, і на другое значна ніжэй. Адсюль і канчатковая цана на прадукт. Шчыра кажучы, спажыўца гэтая інфармацыя мала хвалюе. Пры багацці выбару ён аддасць перавагу прадукцыі па больш выгаднай цане. Тое ж адбываецца і ў маштабах гандлёвай сеткі. Магчыма, гэты факт і не так важны, калі б не была дадзеная прадукцыя ў разрадзе стратэгічных тавараў.

— Сусветная цана на цукар апошнія два гады расце, — уводзіць у курс справы Дзмітрый Каневіч. — Расія прадае яго танней па адной простай прычыне — няма дзе захоўваць. Упэўнены, што пройдзе яшчэ месяц, і яны прададуць вялікую частку. Тады цана пойдзе ўверх. На самай справе аб’ёмы цукру з Расіі ўвозяцца не такiя ўжо вялікія. Вакол нас дастатковы попыт у краінах, дзе няма сваёй вытворчасці. Такіх як Азербайджан, Арменія і іншыя. Нашы партнёры ад паставак пакуль не адмаўляюцца. Расійскія спажыўцы не выстаўлялі прэтэнзій па якасці нашай прадукцыі. З улікам вялізнага расійскага рынку мы знойдзем спажыўца, таму што наш цукар якасней расійскага.

На заводзе не баяцца канкурэнцыi з боку расійскага таннейшага цукра.
Фота Валерыя ЮДЗIНА.

Між тым якасць скідзельскага цукру змаглі ацаніць не толькі жыхары Расіі, але і Казахстана, Малдовы, Узбекістана, Кыргызстана, Літвы. У апошнія гады цукровы камбінат у Скідзелі зведаў значныя змены. Але галоўны інжынер прадпрыемства Уладзімір Губарэвіч кажа, што ў бліжэйшыя два гады працэс рэканструкцыі будзе прыпынены, і тлумачыць чаму:

— Зроблена ўжо нямала, але прынята рашэнне прыпыніць працэс, каб разлічыцца з крэдытамі. Распрацаваны цэлы шэраг праектаў, гатовых да рэалізацыі, якія вырашылі адкласці да лепшых часоў. Сёння прадукцыйнасць прадпрыемства складае 8 тысяч тон у суткі. Гэты паказчык стабільны ўжо на працягу некалькіх гадоў, але пакуль павялічыць магутнасці да 10 тысяч тон не ўдаецца. Справа ў тым, што камбінат — гэта адзінае цэлае. Каб усё працавала ў адзіным рэжыме, неабходна мадэрнізаваць усе звёны ланцуга. Гэта значыць, калі ўстаноўлена сушка цукру магутнасцю 10 тысяч тон у суткі, то і выпарная і мыйная станцыі таксама павінны быць адпаведнай магутнасці. Пакуль гэтага няма. 

Спецыялісты адзначаюць, што гэты год выдаўся як ніколі ўдалым. Першапачаткова планавалася паставіць на цукровы камбінат больш за мільён тон цукровых буракоў. Аднак на справе выйшла крыху менш — 906 тыс. тон. У цэлым на Гродзеншчыне сабрана амаль 2 мільёны тон караняплодаў пры ўраджайнасці 510 ц/га. Гэта 40% ад усяго валавога збору па рэспубліцы. Лішкі буракоў аграрыям з 17 раёнаў вобласці прыйшлося адгружаць на іншыя цукровыя заводы краіны. Цікава, што гаспадаркі Гродзенскага раёна паставілі роўна палову аб’ёму салодкіх караняплодаў. І справа не толькі ў вялікіх плошчах, але і ва ўраджайнасці. У цэлым па раёне гэты паказчык склаў 825 ц/га, а ў шэрагу гаспадарак значна перавысіў 900 ц/га.

На Скідзельскім цукровым камбінаце цана на бураковы цукар расці не будзе. Тут робяць усё магчымае, каб знізіць выдаткі і, адпаведна, сабекошт прадукцыі.

Таццяна КАНДРАЦЬЕВА

tanula.k@mail.ru

Полная перепечатка текста и фотографий запрещена. Частичное цитирование разрешено при наличии гиперссылки.
Заметили ошибку? Пожалуйста, выделите её и нажмите Ctrl+Enter