Nowe podejścia do kwestii ochrony zdrowia zostały omówione w siedzibie Narodowego Komitetu Olimpijskiego. Tam odbyła się Europejska Konferencja Ministerialna Światowej Organizacji Zdrowia. Ministrowie, wybitni profesorzy i znani medycy zebrali się, aby omówić, jak wykonuje się w praktyce polityka WHO “Zdrowie 2020”. Z gośćmi zagranicznymi spotkał się prezydent Białorusi.
Forum medyczne takiego wysokiego poziomu kraj przyjmował po raz pierwszy. I na pewno po raz pierwszy otrzymało się na tak dużą skalę ze względu na geografię i liczbę uczestników. Do nas przyjechało około 200 wysokich gości z ponad trzydziestu krajów. Przed konferencją Aleksander Łukaszenka spotkał się z dyrektorką Biura Europejskiego WHO Zsuzsanną Jakab. I ona powiedziała, że bezprecedensowe zainteresowanie do imprezy jest łatwo wytłumaczyć. Świat usłyszał o osiągnięciach Białorusi w dziedzinie zdrowia i teraz zagraniczni specjaliści osobiście zechcieli zobaczyć wszystko na własne oczy, odwiedzając kilka ośrodków i klinik.
Krótko mówiąc, strategia “Zdrowie 2020”, opracowana jeszcze w 2012 roku, przewiduje inwestowanie do zdrowia na wszystkich etapach życia człowieka, począwszy od narodzin dziecka, a także wzmocnie-nie systemu ochrony zdrowia i udostępnienie jej dla wszystkich grup ludności. Nasz kraj w tym sensie może być przykładem dla wielu. Ale w przeciwieństwie do innych byłych republik radzieckich tutaj nie rzucili się do wiru reform rynkowych, całkowicie zapominając o ludziach. Aleksander Łukaszenka powiedział o najważniejszym — w kraju udało się zapewnić równy dostęp do świadczeń zdrowotnych:
— U nas człowiek nie umiera pod płotem, jeśli nie ma ubezpieczenia. Leczymy wszystkich ludzi.
Pieniądze dla medycyny w kraju nie są oszczędzone. W zeszłym roku, na przykład, do tego celu wydano prawie 6 procent PKB. Znaczne środki finansowe są przekazywane ze strony patronów i spon-sorów. W rezultacie, w bieżącym okresie pięciu lat zbudowano ponad 130 obiektów dla branży medycznej. W kraju działają 17 krajowych ośrodków naukowo-praktycznych, które nie są w żaden sposób gorsze od najlepszych światowych analogów. Nasi lekarze nauczyli się robić najbardziej skom-plikowane operacje — od kardiochirurgii do transplantacji narządów i tkanek.
Stopniowa modernizacja branży, budowa nowych obiektów i wyposażenie ich w sprzęt high-tech dają znaczące wyniki, które mogą być przedmiotem zazdrości nawet najbardziej zaawansowanych państw. Białoruś jest jednym z pięciu krajów o najniższych wskaźnikach umieralności niemowląt i matek. Za nią są Niemcy, Holandia, Francja, Szwajcaria. W tym roku, na przykład, w kraju nie było zarejestrowano ani jednego przypadku śmiertelności matek. Ze względu na tempo zmniejszenia występowania gruźlicy Białoruś wyprzedza Finlandię, Szwajcarię, Austrię, Norwegię. Ze względu na dostęp ludności do usług zdrowotnych dzielimy pierwsze miejsce z Kanadą. Jesteśmy prawie blisko zacisku “nożyczek demo-graficznych”. Od roku 2006 wskaźnik urodzeń wzrósł do 12,5 o 1000 osób. Stale spada współczynnik śmiertelności. Odbywa się opanowanie produkcji nowych leków.
Aleksander Łukaszenka widzi bezpośredni związek zdrowia narodu z poziomem rozwoju kultury fizycznej w kraju. Ustalono ambitne zadanie:
— Trzeba zrobić tak, aby kulturą fizyczną w kraju zajmowało się 30-40 procent populacji. Zdrowy tryb życia powinien być wizytówką Białorusi.
I to nie jest deklaratywną tezą. Bo zdrowie narodu — to nie tylko najważniejszy imperatyw społeczny, ale także kwestia demograficznego i gospodarczego bezpieczeństwa dla każdego państwa. Dlatego nasz kraj w pełni popiera inicjatywy Światowej Organizacji Zdrowia. Białoruskie doświadczenie w real-izacji strategii “Zdrowie 2020” jest uznane na poziomie światowym. W związku z tym było interesujące usłyszeć wrażenia uczestników konferencji. Oto co opowiedział Guntis Belewiczs, Minister Zdrowia Łotwy:
Dyrektorka Europejskiego Regionalnego Biura WHO odpowiada na pytania dziennikarzy
— Pochodzimy z tego samego kraju, ale po jego upadku poszliśmy własnymi drogami. Gdy w 2008 roku nastąpił kryzys, znacznie zmniejszyliśmy wydatki na ochornę zdrowia i nadal nie wróciliśmy do poprzedniego poziomu. Łotwa przeznacza z budżetu dwa razy mniej pieniędzy dla opieki zdrowotnej niż Białoruś. Mamy bardzo duże dodatkowe płatności z kieszeni ludzi. Produkujemy prawie pięć pro-cent własnych leków, resztę importujemy. Zwiększyliście własną produkcję do 51 procent. Białoruś może być dumna.
A oto opinia profesora Uniwersytetu w Helsinkach Ewiera Karjenti:
— Systemy ochrony zdrowia na Białorusi i w Finlandii nie bardzo różnią się od siebie. Być może, mamy więcej doświadczenia w rozwoju niektórych rodzajów usług medycznych. Ale co do kluczowych wskaźników zrobiliście dużo pracy produkcyjnej, i Białoruś wygląda bardzo dobrze na arenie świa-towej. To może odznaczyć każdy ekspert międzynarodowy.
Dyskusja w Mińsku — to kolejna okazja do omówienia z europejskimi kolegami nowych pomysłów i rozwiązań. Uzgodnione podejścia są podstawą Mińskiej Deklaracji, która będzie ważnym narzędziem w realizacji polityki europejskiej “Zdrowie 2020”.
Miejmy jednak zadać pytanie: dlaczego do omówienia takiego globalnego pomysłu został wybrany Mińsk? Dyrektorka Europejskiego Regionalnego Biura WHO Zsuzsanna Jakab przyznaje, że kluczową rolę odegrały osiągnięcia białoruskiej medycyny, zwłaszcza w ostatnich latach: “To, co dla wielu krajów jest nadal marzeniem, dla was jest już rzeczywistością. Mam na uwadze również bardzo wysoką dostępność usług medycznych. I bardzo niskie poziomy śmiertelności matek i dzieci, wskaźniki immun-izacji są jednymi z najlepszych w Europie. Musicie dzielić się doświadczeniami. Wiele krajów chcą zapoznać się z waszymi osiągnięciami”.
Trzeba powiedzieć, że międzynarodowi eksperci najwyższego poziomu przyjeżdżają do nas regularnie: w zeszłym roku, na przykład, Białoruś, według pani Jakab, została pierwszym krajem, który zademon-strował możliwości swojej ochrony zdrowotnej grupie ekspertów z ONZ i WHO. Zostawione zalecenia są już w praktyce. Z kolei WHO często wykorzystuje dorobek naszej medycyny jako dobry przykład dla innych, bo dzisiaj prawie we wszystkich wskaźnikach, które charakteryzują zdrowie ludności, Białoruś jest przykładem na przestrzeni WNP, a ze względu na szereg kryteriów — całkiem na poziomie wysoko rozwiniętych krajów UE. Załóżmy, że ze względu na tempo spadku umieralności dzieci i zapadalności na gruźlicę wyprzedzamy Szwajcarię, a w odniesieniu do zmniejszenia częstości występowania HIV/AIDS i zasięgu antyretrowirusowej terapii nie mamy sobie równych w WNP, nie mówiąc już o pracy służby ochrony zdrowia matki i dziecka oraz przeszczepiania narządów. I jak zainteresowanie do białoruskiego modelu opieki zdrowotnej u delegatów konferencji jest początkowo duże, zostali zaproszeni, aby od-wiedzić jeden z jej obiektów.
Kierownictwo Europejskiego Biura Regionalnego WHO udało się do Republikańskiego Centrum Nau-kowo-Praktycznego Onkologii i Radiologii Medycznej imienia N.N. Aleksandrowa, gdzie niedawno ot-warto największe w Europie Wschodniej Centrum PET...
Czy to może być za późno, aby poprawiać swoje zdrowie? Czy mogą negatywne czynniki na wczesnych etapach życia wpływać na mózg i DNA, na rozwój chorób w przyszłości? Jaką rolę odgrywa szczęśliwe dzieciństwo? Dobre samopoczucie matki w czasie ciąży? I jak ważne jest poczucie kontroli nad tym, jak żyjesz? Oto krótki zakres kwestii, które zostały nakreślone przez europejskich ekspertów medycznych. I już mają coś do powiedzenia praktykom. W Anglii, na przykład, ściśle zajęli się kobietami z rodzin dys-funkcyjnych w “Dzięcięcych ośrodkach pewnego startu w życiu”, a w Irlandii w centrum uwagi jest te-mat pozytywnego starzenia się — “Program miast i okręgów, które są korzystne dla osób starszych”. Co do kierunku, który naszemu kraju zdecydowanie zaleca się nadal rozwijać — wszechstronnej pro-mocji karmienia piersią jako czynnika w zapobieganiu otyłości u dzieci, choroby serca, cukrzycy, alergii i w poprawie zdolności intelektualnych, — to już jest globalną inicjatywą. To jest najlepszy przykład, kiedy polityka WHO “Zdrowie 2020” działa teraz z myślą o przyszłości.
Aleksander Pimienow
