Гэтыя картафляныя аладкі традыцыйна падаюцца на стол гарачымі са смятанай альбо часночнай падлівай. Гавораць, што ў беларускую кухню яны трапілі з нямецкай. Так гэта ці не, дакладна невядома. Але сапраўдны беларус вам катэгарычна скажа: усё гэта брыдкая хлусня! Шчыра кажучы, мы больш маем рацыю намаляваць на сваім сцягу наш славуты дранік, чым канадцы на сваім — кляновы лісцік. Праўда, бульбяныя бліны ў тым альбо іншым выглядзе існуюць у Расіі пад назвай какоркі, на Украіне — як дзеруны. У Польшчы іх называюць тарцюхамі, а ў Ізраілі — латкес.
Каб прыгатаваць дранікі, вам не спатрэбіцца шмат прадуктаў. Вось вам сапраўдная “антыкрызісная” страва — танна і смачна. Спачатку вырашыце, якім спосабам прыгатаваць картафляную масу. Асабіста мне падабаецца таркаваная — дранікі атрымліваюцца мяккімі і смачнымі. Дзяром на тарцы бульбу, дадаём нацёртую цыбулю (чым больш, тым лепей), соль, перац па густу, 1 альбо 2 яйкі ў залежнасці ад колькасці бульбы, трошкі мукі. Атрыманую масу выкладваем лыжкай у выглядзе невялічкіх аладак на патэльню з гарачым алеем. Пячом да хрусткай залацістай скарыначкі, падаём гарачымі са смятанай, смажанай цыбуляй і свінымі скваркамі.
Традыцыйная беларуская страва, зноў жа з дранай бульбы. Але ў адрозненне ад дранікаў і калдуноў бабка больш складаная ў прыгатаванні, бо мае звычку калі-нікалі не прапякацца. Таму пячы яе ў духоўцы трэба на ўсякі выпадак не менш як гадзіну. Традыцыйна бабку падаюць гарачай са смятанай і малаком. Непаўторны смак гэтай страве надае свіны шпік, смажаны з цыбуляй. Надзіраем бульбу, дадаём соль і перац. На 1,5 кілаграма бульбы — 3 сырыя яйкі, 3 сталовыя лыжкі мукі, 3 вялікія цыбуліны, 350 грам шпіку. Усё, акрамя цыбулі і шпіка, перамешваем. Шпік з цыбуляй смажым да залацістага колеру, дадаём у бульбяную масу. Усё гэта кладзём у глыбокую патэльню або керамічныя чыгункі. Пячом каля гадзіны. Падаём гарачай з халодным малаком або кефірам.
КалдуныУ некаторых кулінарных кнігах беларускія калдуны чамусьці завуцца пельменямі. Але на самай справе ніякага дачынення да гэтай мучной стравы яны не маюць. Найбольш блізкімі ім “па духу” з’яўляюцца літоўскія калтунай. Беларускі калдун — гэта той жа самы дранік, толькі нафаршыраваны мясам, грыбамі. Асабліва смачныя калдуны з мясной падлівай і саленнямі. Ёсць нават салодкія калдуны, якія начыняюць тварагом альбо распараным макам. Падаюць такія калдуны са смятанай і цукрам альбо варэннем.
Каб прыгатаваць калдуны, вам трэба надраць бульбу, як на дранікі, і зрабіць любую начынку на ваш густ — мясны фарш, грыбны... Мая бабуля, калі не было чым начыняць калдуны, клала ў якасці фаршу смажаную з салам цыбулю. І гэта былі самыя смачныя калдуны, якія я калі-небудзь каштавала. Недарэмна гавораць, што пакуль у беларусаў ёсць бульба, сала і цыбуля, усё не так ужо і дрэнна ў жыцці.
На гарачую патэльню са сланечнікавым алеем выкладаем лыжкай такі ж самы блін, як для драніка, але трохі большы па памерах — прыкладна сантыметраў 10 у дыяметры. Чакаем, пакуль ён “возьмецца”, кладзём фарш, накрываем бульбяным цестам. Акуратна пераварочваем калдун на другі бок, каб не вываліўся фарш. Прыгатаваныя калдуны кладзём у каструлю, тушым на невялічкім агні альбо ў духоўцы. У тым выпадку, калі вы фаршыруеце калдуны сырым фаршам, тушыць у разагрэтай духоўцы іх трэба хвілін 20—30. Падаюць калдуны са смятанай, мясной падлівай або проста са смажаным салам і цыбуляй.
Сцвярджаюць, што гэта страва з тушанай квашанай капусты і мяса, традыцыйная для беларускай, польскай і літоўскай кухняў, была ў свой час прыдумана каралём Ягайлам. Яго вялікасць вельмі любіў пачаставацца ім на прыродзе пасля палявання. Страву гэту вельмі паважаў таксама паэт Адам Міцкевіч, пра што ён у яркіх колерах расказаў свету ў сваёй знакамітай паэме “Пан Тадэвуш”.
Варыянтаў прыгатавання бігуса мноства. Хто гатуе яго толькі са свежай капусты, што на самай справе чыстая прафанацыя, хто перамешвае свежую капусту з квашанай — гэта ўжо значна бліжэй да арыгінала. Аднак сапраўдны бігус гатуюць толькі з квашанай капусты. Ён павінен змяшчаць у сабе сумесь вяндліны (напрыклад, вэнджаную каўбасу і рабрынкі), свініну або дзічыну. Кладуць у бігус таксама кавалачкі свінога сала з праслойкамі мяса, грыбы, памідоры і прыправы. Лепш за ўсё абысціся звычайнымі кменам, лаўровым лістом і перцам. Іншыя спецыі могуць перабіць кіславаты смак і вэнджаны пах сапраўднага бігуса. І атрымаецца ў вас не бігус, а звычайная тушаная капуста.
Спачатку тушым капусту з грыбамі, памідорамі і спецыямі. Потым смажым на патэльні вяндліну, свініну, сала і цыбулю. Усё кладзём у глыбокую каструлю і тушым разам. У вас павінна атрымацца густая страва з кіславатым смакам і пахам вяндліны. Менавіта гэту страву, як і вараную кіслую капусту, звычайна гатавалі ў запас і замарожвалі.
Вантрабянка
Вантробы — печань, сэрца, ныркі, лёгкія — усё гэта варым разам прыкладна паўтары гадзіны, потым рэжам невялікімі кавалачкамі. Дадаём сюды сала, перац, цыбулю, часнок, спецыі (маяран, каляндра), усё перамешваем, солім па густу. Гэтай сумессю набіваем добра прамыты свіны страўнік, запякаем яго ў духоўцы. Запечаны страўнік кладуць пад прэс на дзень або два.
