Обладатель кинопремии «Дебют» Артем Курень - об отказе от ролей, белорусское кино и жену-актрису

Пытацца ў Арцёма Курэня, якім быў для яго мінулы год, неразумна. Яго праца бачна кожнаму: рэклама на тэлебачанні і бігбордах, некалькі роляў, у тым ліку галоўных, у родным Рэспубліканскім тэатры беларускай драматургіі, а яшчэ серыялы, серыялы, серыялы. Але пад канец 2018-га здарылася самае галоўнае: на першай Нацыянальнай кінапрэміі за фільм «Сляды на вадзе» ён атрымаў прэмію «Дэбют». Гэта і стала падставай для нашай сустрэчы.

— Арцём, часта акцёры, асабліва мужчыны, досыць хутка расчароўваюцца ў сваёй прафесіі. Прычыны — безграшоўе, эмацыянальнае выгаранне і гэтак далей. Як у вас?

— Цяжкасці ёсць у любой сферы дзейнасці. Вядома, і ў маёй працы бываюць складаныя моманты, але неяк спраўляюся. Я жыву па прынцыпе: пасля чорнай паласы абавязкова надыходзіць белая. Грошы... Колькі б іх ні было, усё роўна хочацца больш. Трэба задавальняцца тым, што ў цябе ёсць.

— Эмацыянальнай стомы не бывае?

— У тэатры ў мяне сапраўды шмат спектакляў, у тым ліку трохгадзінны «Кар’ера доктара Рауса». Але неяк атрымоўваецца размяркоўваць сілы. Адміністрацыя і мастацкі кіраўнік заўсёды ідуць насустрач. Нам сапраўды часам патрэбны нейкі перыяд для аднаўлення сіл. Калі раптам трэба на здымкі, да гэтага таксама ставяцца з разуменнем. На тэатральную зарплату пражыць няпроста. Жонка ў мяне ж таксама працуе ў тэатры.

— Калі становіцца выбар: тэатр ці кіно?

— Гледзячы што прапануюць у тэатры і што — у кіно. Але выбар заўсёды цяжкі. У мяне была такая сітуацыя са «Слядамі на вадзе». У жніўні, калі мяне зацвердзілі на гэтую ролю, у наш тэатр прыехала рэжысёр з Польшчы Моніка Дабраўлянска, каб ставіць тут спектакль. Прычым да адпачынку я ўжо рэпеціраваў у яе. Папрасіў, каб мне знайшлі дублёра і мы маглі з ім па чарзе працаваць над гэтай роллю. Але ў Монікі проста не было часу рэпеціраваць з другім саставам. Так я страціў вельмі цікавую ролю.

— Адно страцілі, іншае знайшлі. Да ролі ў «Слядах на вадзе» ў вас былі толькі эпізоды ў кіно, а тут адразу галоўная роля. Не было ваганняў?

— Калі ўпершыню ішоў на кастынг, не вельмі верыў, што мне могуць даць такую ролю. Тады планавалася, што здымаць будзе Ягор Канчалоўскі, і для мяне было б шчасцем атрымаць у яго хоць нейкі эпізод. Словам, я ішоў з жаданнем проста папрацаваць. Галоўную ролю тады атрымаў іншы акцёр. Але калі фільм аддалі ставіць Аляксандру Анісімаву, мяне зноў паклікалі на кастынг. Неўзабаве патэлефанавалі і сказалі, што я зацверджаны. Вось тады і давялося адмовіцца ад ролі ў тэатры, таму што ўсё здарылася вельмі нечакана. Падрыхтоўчага перыяду ў нас не было. Адразу пачалі здымаць, бо сыходзіла натура.

— Паглядзела вашу фільмаграфію, і выявілася, што пасля «Слядоў» роляў стала больш. Гэта супадзенне?


— Згаджаецеся на ўсе кінапрапановы?

— Нядаўна адмовіўся ад адной ролі. Але гэта зусім не таму, што я сыграў галоўную ролю і цяпер не збіраюся разменьвацца на меншае. У чарговым «Мухтары» прапаноўвалі, у прынцыпе, прыстойную ролю, але я сказаў «не». Хоць да гэтага здымаўся ў некалькіх серыях гэтага серыяла. Гэта і стала прычынай маёй адмовы: не спадабаўся канчатковы вынік, ды і арганізацыя здымачнага працэсу вымушае жадаць лепшага. Хоць гэта таксама пэўны вопыт.

— Што не так з беларускім кіно?

— Ды ўсё з ім нармальна. Калі б «Беларусьфільм» меў столькі грошай, як хоць бы нейкі асобна ўзяты прадакшн Галівуда, то і кіно ў нас было б зусім іншае. 

— Ёсць нейкія ідэалы ў кіно?

— Ёсць артысты, якія мне падабаюцца, але не настолькі, каб быць на кагосьці падобным. Трэба заставацца індывідуальнасцю, самім сабой. Хаджу ў тэатры паглядзець сучасныя спектаклі, а не на ігру нейкіх артыстаў. З кіно падобная сітуацыя. Калі шчыра, там мае перавагі наогул залежаць ад настрою. Часам шукаю нешта лёгкае, нязмушанае, каб адпачыць. Калі ж казаць пра любімых рэжысёраў, то гэта ў першую чаргу Таркоўскі. З сучасных — Звягінцаў. Узгадаю і Ларса фон Трыера. Мне падабаюцца няпростыя рэжысёры.

— А як апынуліся ў гэтай прафесіі?

— Я вучыўся ў школе з архітэктурным ухілам, увесь час маляваў. Збіраўся паступаць на дызайнера. Але ў мяне было дрэнна з дакладнымі навукамі, і я разумеў, што атрымаць на ЦТ высокі бал па матэматыцы наўрад ці змагу. Стаў шукаць альтэрнатыву. Да таго мне і ў галаву не прыходзіла, што магу быць акцёрам. Я нават не ведаў, дзе ў Мінску можна атрымаць такую прафесію. Класны кіраўнік перыядычна вадзіла нас у тэатры, і ў нейкі момант я задумаўся пра акцёрства. Даведаўся пра Акадэмію мастацтваў, туды трэба было здаваць мову і гісторыю. З гэтым у мяне было ўсё добра. Потым пачаліся так званыя туры, дзе трэба было паказваць свае акцёрскія здольнасці. Вось так нечакана для сябе і для многіх я туды і паступіў. Хоць усведамленне, чым я буду займацца, прыйшло не адразу. Дзесьці толькі ў канцы другога курса я зразумеў, што мне падабаецца гэтая прафесія.

— У вас быў вельмі строгі педагог — народны артыст Беларусі Мікалай Кірычэнка, які нядаўна пайшоў з жыцця.

— Ён быў строгі толькі на першы погляд. Але калі сталі мець зносіны бліжэй, то зразумелі, што ён вельмі добры, душэўны, чалавечны. Усякае было: ён і хваліў, і лаяў. Але ў мяне пра яго толькі светлыя ўспаміны. 

— Раскажыце, як пазнаёміліся з жонкай.

— Мы пазнаёміліся яшчэ на ўступных іспытах у акадэмію. Сустракацца сталі не адразу, але досыць хутка. Разам вучыліся ў Мікалая Кірычэнкі, разам працуем у Рэспубліканскім тэатры беларускай драматургіі. Нашаму сыну ўжо чатыры з паловай гады.

stepuro@sb.by