Пісьменнік Тхуі Тоанг стварае магчымасць і ва В’етнаме чытаць тое, што пісалі Францыск Скарына і Янка Купала

В’етнамскі пісьменнік Тхуі Тоанг нарадзіўся 11 сакавіка 1938 года ў вёсцы Фу Люй правінцыі Тышон Вакнінь. Цяпер вёска — у складзе горада Тышон правінцыі Вакнінь. В’етнамскі перакладчык, паэт, публіцыст, літаратуразнаўца закончыў філалагічны факультэт Маскоўскага дзяржаўнага педагагічнага інстытута імя У. І. Леніна. Член Саюза пісьменнікаў В’етнама. Ганаровы член Саюза пісьменнікаў Расіі.

У 12 гадоў будучы пісьменнік патрапіў у ваенную школу, якая рыхтавала папаўненне для В’етнамскай арміі. Для барацьбы, зразумела, з французскімі каланізатарамі. У 1954 годзе в’етнамцы атрымалі славутую перамогу ля Д’ен Б’ена. Назвалі гэтую падзею “в’етнамскім Сталінградам”. Пасля перамогі хлопчыка разам са 100 іншымі аднагодкамі адправілі вучыцца ў Савецкі Саюз. Так Тхуі і аказаўся ў Маскоўскім дзяржаўным педагагічным інстытуце імя У.І. Леніна. З таго часу і парадніўся з рускай літаратурай, з літаратурамі народаў былога Савецкага Саюза. Перакладаў творы Аляксандра Пушкіна, Міхаіла  Лермантава, Фёдара Цютчава, Івана Буніна, Сяргея Ясеніна, Мікалая Рубцова, Уладзіміра Высоцкага і інш. Агулам з’яўляецца аўтарам перакладаў болей як 60 кніг. Пераклаў на в’етнамскую мову многія творы не толькі рускіх, але і іншых народаў Савецкага Саюза пісьменнікаў. Перакладчык “Слова пра паход Ігаравы” на в’етнамскую мову. Перакладчык зборніка “Беларускія народныя казкі” (Ханой, “Ван Хок”, 1985; апошняе выданне — 2008 год) на в’етнамскую мову. Пераклаў таксама вершы Янкі Купалы, у тым ліку — і верш “А хто там ідзе?” Тры вершы народнага паэта Беларусі Янкі Купалы былі надрукаваны ў літаратурнай в’етнамскай газеце ў ліпені 1982 года — да 100-годдзя з дня нараджэння класіка беларускай літаратуры. Між іншым, разам з уступным словам самога перакладчыка.

Тхуі Тоанг — і аўтар многіх артыкулаў па пытаннях мастацкага перакладу. Для кнігі “Францыск Скарына на мовах народаў свету” (2015, 2-е выд. — 2016) пераклаў урывак з прадмовы Ф. Скарыны да кнігі “Юдзіф” — на в’етнамскую мову. Узнагаро-джаны ордэнам Дружбы (Расійская Федэрацыя, 2010), медалямі А. Пушкіна (2010), С. Ясеніна (2015) (Расійская Федэрацыя).

Цяпер Тхуі Тоанг лістуецца з сучаснымі беларускімі пісьменнікамі. Шукае тэксты для новых зваротаў да беларускай літаратуры як перакладчык. Цікавіцца дзіцячай літаратурай Беларусі. “Памятаю, з якой ахвотай чытач расхопліваў кнігу беларускіх народных казак на в’етнамскай мове, — успамінае Тхуі Тоанг, — дык, мяркую, што не меней цікавай падасца і кніга, напрыклад, аўтарскіх казак беларускіх пісьменнікаў. На маім рабочым стале цяпер ляжаць падрадкоўнікі даўнейшых вершаў Вольгі Іпатавай і Уладзіміра Карызны пра В’етнам, в’етнамскіх дзяцей. Збіраюся перакласці гэтыя творы на в’етнамскую мову”.

А ў Беларусі в’етнамскую літа­ратуру на беларускай мове ведаюць найперш па перакладах паэзіі. У свой час Язэп Семяжон падрыхтаваў анталогію паэтаў В’етнама “Апалены лотас”, а Янка Сіпакоў пераклаў “Турэмны дзённік” Хо Шы Міна.

Літаратура В’етнама з’яўляецца шматнацыянальнай. Тут размаўляюць і пішуць на в’етнамскай, нгуонскай, мыонгскай, кхмерскай, мангскай, фонгскай, кхангскай, пака і іншых мовах. Добра было б развіць стасункі і класічныя радкі Скарыны пераказаць народам, якія карыстаюцца менавіта гэтымі мовамі, іх родным мастацкім словам.

Голас Радзімы № 30 (3534), чацвер, 10 жніўня, 2017 у PDF