Przestrzeń dla partnerstwa

[b]Hiszpania przewodniczy w UE. Spojrzenie z Mińska[/b]Od 1 stycznia rotacyjne przewodnictwo w Unii Europejskiej przejęła Hiszpania. Miesiąc wcześniej wszedł w życie Traktat z Lizbony, który jak wiemy wprowadza urząd prezydenta i wysokiego przedstawiciela do spraw wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Teraz sami będą prowadzić posiedzenia szefów państw i ministrów spraw zagranicznych państw UE. Nie pełni takiej funkcji państwo przewodniczące. Jego zadaniem nadal jest opracowanie wspólnej strategii rozwoju Unii Europejskiej. Nie pomylę się, jeśli powiem, że na najbliższe pół roku Madryt staje się stolicą UE. Dla Białorusi, ostatnio bardziej aktywnej w polityce zagranicznej, rośnie znaczenie stosunków z Hiszpanią. Chociaż Madryt jest jedną z najbardziej odległych od Mińska stolic europejskich, między miastami nawiązane zostały trwałe kontakty dyplomatyczne. W marcu zeszłego roku Białoruś odwiedził minister spraw zagranicznych Hiszpanii Miguel Angel Moratinos. W grudniu z wizytą w Hiszpanii był szef białoruskiego resortu spraw zagranicznych Sergiusz Martynow.
Hiszpania przewodniczy w UE. Spojrzenie z Mińska

Od 1 stycznia rotacyjne przewodnictwo w Unii Europejskiej przejęła Hiszpania. Miesiąc wcześniej wszedł w życie Traktat z Lizbony, ktуry jak wiemy wprowadza urząd prezydenta i wysokiego przedstawiciela do spraw wspуlnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Teraz sami będą prowadzić posiedzenia szefуw państw i ministrуw spraw zagranicznych państw UE. Nie pełni takiej funkcji państwo przewodniczące. Jego zadaniem nadal jest opracowanie wspуlnej strategii rozwoju Unii Europejskiej. Nie pomylę się, jeśli powiem, że na najbliższe pуł roku Madryt staje się stolicą UE. Dla Białorusi, ostatnio bardziej aktywnej w polityce zagranicznej, rośnie znaczenie stosunkуw z Hiszpanią. Chociaż Madryt jest jedną z najbardziej odległych od Mińska stolic europejskich, między miastami nawiązane zostały trwałe kontakty dyplomatyczne. W marcu zeszłego roku Białoruś odwiedził minister spraw zagranicznych Hiszpanii Miguel Angel Moratinos. W grudniu z wizytą w Hiszpanii był szef białoruskiego resortu spraw zagranicznych Sergiusz Martynow.

Podział teczek
Traktat z Lizbony uchwalono, by uczynić strukturę zarządzania Unią Europejską bardziej przejrzystą. Takie są perspektywy. Na razie wszyscy zainteresowani obserwatorzy, między innymi Białoruś, prуbują zrozumieć, jak odtąd mają wspуłdziałać zespoły i agregaty ogromnej machiny biurokratycznej UE.
Spotkaniom ministrуw — spraw wewnętrznych, rolnictwa itd. — jak dawniej będzie przewodniczył hiszpański minister właściwego resortu. Na stronie hiszpańskiego przewodnictwa poinformowano, że rząd powinien opracować porządek dzienny i przeprowadzić około trzech tysięcy posiedzeń rуżnego szczebla w Unii Europejskiej. Innymi słowy, chcą powiedzieć autorzy portalu informacyjnego, wprowadzenie nowych stanowisk w UE nie pozbawi pracy państwo przewodniczące. Mimo wszystko istnieje wątek rywalizacji między Brukselą i Madrytem.
Ilustracją może być taka sytuacja. Po wejściu w życie Traktatu z Lizbony Unia Europejska otrzymała prawo do przekształcenia 136 przedstawicielstw za granicą w ambasady. Skorzystano z tego prawa tylko w przypadku 54 z nich (w tym przedstawicielstwa na Ukrainie i Białorusi, mieszczącego się w Kijowie). Wyjaśnienia daje EUobserver. Informuje, że “nie rozszerzono pełnomocnictw przedstawicielstw w dawnych koloniach hiszpańskich w Ameryce Łacińskiej oraz w państwach, z ktуrymi Unia Europejska w okresie przewodnictwa Hiszpanii zamierza przeprowadzić szczyty. To Rosja i Stany Zjednoczone”. Hiszpańskie ambasady w tych krajach będą występowały w imieniu UE i koordynowały działalność innych europejskich placуwek dyplomatycznych. W pozostałych państwach funkcję tę po reformie mają pełnić przedstawicielstwa Unii Europejskiej.

Madryckie realia
W 2010 roku celem nadrzędnym jest przezwyciężenie kryzysu ekonomicznego, jakiego nie było od czasуw drugiej wojny światowej. Szef hiszpańskiego rządu Josй Luis Rodrнguez Zapatero określił priorytety, chociaż były oczywiste. Występując w Parlamencie Europejskim, Zapatero opowiedział się za bardziej twardą strategią gospodarczą dla wszystkich państw UE, a nawet wprowadzeniem sankcji wobec państw, ktуre nie będą jej przestrzegały. Jeśli Unia Europejska nadal będzie się rozwijała jako 27 odrębnych systemуw narodowych, osłabi to jej konkurencyjność na rynkach zagranicznych, powiedział.
Przewodniczący EPL-ED Joseph Daul sceptycznie przyjął tę inicjatywę. Według niego, hiszpańskie propozycje doprowadzą do wzrostu deficytu budżetowego, a według tego wskaźnika Hiszpania nie jest najlepszym przykładem. Pułap deficytu budżetowego w strefie euro (16 państw, ktуrych walutą jest euro) wynosi 3 procent PKB, w Hiszpanii osiąga 11 procent.
Międzynarodowa agencja ratingowa Standard&Poor’s niedawno obniżyła rating kredytowy Hiszpanii ze stabilnego do negatywnego. Agencja zastanawia się nad perspektywami wzrostu PKB tego kraju. W 2009 roku Hiszpania po raz pierwszy od 15 lat weszła w recesję.
Należy poza tym rozwiązać problemy społeczne spowodowane przez kryzys i co najważniejsze obniżyć stopę bezrobocia. W strefie euro bezrobocie osiągnęło 10 procent, to najwyższa stopa od 12 lat. Razem w tych państwach bez pracy zostało 15,7 miliona osуb, prawie o trzy miliony więcej niż rok temu. Dla Hiszpanii to problem numer jeden, od kilkudziesięciu lat kraj jest liderem pod względem liczby bezrobotnych. W listopadzie zeszłego roku stopa bezrobocia w Hiszpanii wzrosła o prawie 20 procent. Z zasiłku utrzymuje się co piąty Hiszpan zdolny do pracy. Hiszpania pobiłaby rekord, gdyby nie Łotwa, gdzie sytuacja wygląda jeszcze gorzej.
Na tym tle powstaje pytanie, co Madryt może oferować Europie i czy starczy jej zasobуw dla intensywnej polityki europejskiej?
“Jeśli według wskaźnikуw gospodarczych znaleźliśmy się na końcu listy wśrуd 27 państw, jak pozostali Europejczycy mogą ufać naszemu premierowi?” — pyta hiszpańska gazeta El Mundo.
Unia Europejska na pewno poradzi sobie z recesją. PKB strefy euro w trzecim kwartale 2009 roku jest większe o 0,4 procent w stosunku do poprzedniego kwartału.

Hiszpański świat
Ostatnie lata pokazały, że państwa przewodniczące w UE mogą uchwalać piękne plany działalności, a rzeczywistość stawia przed nimi inne wyzwania. Francja musiała załagodzić konflikt między Rosją i Gruzją o Osetię Południową, Czechy przyjąć rolę sił pokojowych w czasie wojny gazowej między Moskwą a Kijowem.
Jednym z priorytetуw wyznaczonych dla siebie przez Hiszpanię jest dalsze rozszerzenie UE. Hiszpania zamierza intensyfikować negocjacje z Chorwacją oraz kontynuować rozmowy z Turcją i innymi kandydatami do członkostwa. Chociaż radykalne posunięcia są raczej niemożliwe, kryzys ekonomiczny odkłada podobne plany na pуźniej.
W polityce zagranicznej Hiszpania planuje odświeżyć stosunki z USA. Madryt zawsze miał szczegуlne stosunki z Waszyngtonem. Wystarczy powiedzieć, że poprzedni premier Aznar wysłał swoich żołnierzy razem z Amerykanami i Brytyjczykami do obalenia reżimu Saddama Hussajna. Ideologia Partii Ludowej przypomina postanowienia amerykańskich Republikanуw. Kolejne wybory Aznar przegrał z socjalistą Zapatero. Dla ostatniego naturalnym sojusznikiem jest Partia Demokratyczna i Barack Obama.
W okresie przewodnictwa Hiszpanii Unia Europejska zwrуci uwagę na rozwуj stosunkуw z dwoma regionami, coraz bardziej wpływowymi, zdaniem Madrytu — z Ameryką Łacińską i państwami basenu Morza Karaibskiego.
Sąsiedzi Unii Europejskiej to numer cztery na liście. “Dobrobyt i stabilność Europy i sąsiednich regionуw są ściśle związane” — tak się mуwi w opublikowanym programie hiszpańskiego przewodnictwa. W pierwszej kolejności Madryt interesują państwa Morza Śrуdziemnego. “Będziemy dalej rozwijać Partnerstwo Wschodnie, by ułatwić postępowe zbliżenie sześciu państw do UE” — to jedyna wzmianka o Partnerstwie Wschodnim w programie.
Ambasador Niemiec w Mińsku Gebhardt Weiss w wywiadzie agencji Interfax wypowiedział się na temat trуjkąta Białoruś — Partnerstwo Wschodnie — hiszpańskie przewodnictwo w UE. “Cierpliwość i kierunek procesu politycznego często są ważniejsze niż jego tempo — uważa dyplomata. — Ocena kierunku procesu politycznego na Białorusi zostaje niezmienna. Po raz kolejny znalazła odbicie w programie realizacji Partnerstwa Wschodniego nowego hiszpańskiego przewodnictwa w UE”.
Swoją pierwszą wizytę w charakterze ministra spraw zagranicznych Hiszpanii Miguel Angel Moratinos złożył w Moskwie, na co sam zwrуcił uwagę dziennikarzy na wspуlnej konferencji prasowej z szefem MSZ Rosji S. Ławrowem.
Europa i Rosja mają sporo nierozstrzygniętych kwestii, na przykład brakuje nowej umowy o wspуłpracy, moskiewscy politycy odmуwili złożenia swoich podpisуw pod Kartą Energetyczną. Rosyjskie media z okazji wizyty hiszpańskiego dyplomaty pisały o czymś innym — o zniesieniu wiz.
W ostatnim czasie Włochy wprowadziły zamęt w społeczeństwie, oświadczając o zniesieniu wiz z Rosją w najbliższej przyszłości. Inne europejskie stolice nie mają takiej pewności, uważają, że wcześniej powinien być zniesiony reżim wizowy z państwami Partnerstwa Wschodniego. Hiszpania zajęła przejściowe stanowisko: Moratinos nie obiecał szybkiego zniesienia wiz, ale zapewnił, że procedura zostanie maksymalnie uproszczona, Rosjanom będą wydawane przeważnie wizy wielokrotne długoterminowe. Hiszpania, ktуrej branża turystyczna mocno ucierpiała z powodu kryzysu ekonomicznego, lobuje interesy Rosji w strefie Schengen.

Skąd ta hiszpańska tęsknota...
Od niedawna Białoruś graniczy z Unią Europejską. Czy możemy jednak nazwać sąsiadami Portugalczykуw lub Hiszpanуw? Pуłwysep Iberyjski jest dla nas europejską Kamczatką. Co prawda niektуrzy geopolitycy twierdzą, że świat się skуrczył i mieszkamy w jednej globalnej wiosce. Nie wiem... Jeśli chodzi o białorusko-hiszpańskie stosunki, geografia istotnie na nie wpłynęła. Hiszpania jest jedynym dużym państwem UE, ktуre nie ma ambasady w Mińsku. Inny ciekawy fakt, tym razem pozytywny: Hiszpania należy do уsemki państw UE, ktуre ratyfikowały Porozumienie o partnerstwie i wspуłpracy między Republiką Białorusi a Unią Europejską podpisane 6 marca 1995 roku. Ważną dla rozwoju dwustronnych stosunkуw umowę niestety odłożono na bok.
Wizyta ministra spraw zagranicznych Hiszpanii Moratinosa na Białorusi w marcu zeszłego roku — pierwsza wizyta hiszpańskiego polityka takiego szczebla — pokazała, że oba kraje nie uważają odległości za przeszkodę w rozwoju stosunkуw, planuje się między innymi otwarcie ambasady.
Jak powiedział Moratinos, przyjeżdżał do Mińska “nawiązać kontakty”. Aleksander Łukaszenko podkreślił, jak ważne jest, by szef MSZ Hiszpanii “na własne oczy zobaczył, w jakim kierunku porusza się to “tajemnicze” państwo w samym środku Europy”. “Mamy silną motywację (wspуłpracy z Unią Europejską — przyp. moje) — powiedział prezydent Białorusi. — Połowa wymiany handlowej przypada na UE, druga połowa — na Wschуd. To kwestia życia naszego państwa”.
Wymiana handlowa Białorusi z Hiszpanią w ciągu 10 miesięcy zeszłego roku wyniosła 146 milionуw dolarуw USA, przede wszystkim to hiszpański import. Wskaźniki prawie dorуwnują handlowi z takimi ważnymi partnerami jak Wenezuela, Azerbejdżan, Wietnam, Iran.
Moratinos nie przypadkiem dużo uwagi poświęcił dyplomacji gospodarczej. Powiedział, że hiszpańscy biznesmeni uważnie badają możliwość inwestowania w Białoruś. W tej chwili zadaniem rządуw jest podpisanie porozumienia o ochronie inwestycji i unikaniu podwуjnego opodatkowania. Szef MSZ Białorusi Sergiusz Martynow w grudniu w Madrycie prowadził rozmowy nie tylko z dyplomatami, ale i z przedstawicielami biznesu.
W Hiszpanii od 2007 roku prowadzi działalność przedsiębiorstwo “Belarus-Agro-Traktor” (udział białoruskich inwestycji wynosi 55 procent), za jego pośrednictwem dostarcza się białoruskie ciągniki na hiszpański rynek. Na Białorusi istnieje 16 spуłek z hiszpańskim kapitałem (udział inwestycji zagranicznych wynosi 1,2 miliona dolarуw USA).
W 2008 roku Hiszpania zainwestowała w białoruską gospodarkę 106 tysięcy dolarуw USA. W styczniu — wrześniu zeszłego roku o 10 tysięcy więcej, zresztą to i tak mało. Porуwnajmy: pomocy humanitarnej z Hiszpanii w ostatnich trzech latach otrzymaliśmy na kwotę 200 tysięcy dolarуw, kolejny milion w postaci środkуw pieniężnych.
Pomoc Hiszpanii białoruski MSZ ocenia jako istotną. Hiszpańskie organizacje charytatywne i rodziny co roku przyjmują ponad 2 tysiące dzieci z regionуw poszkodowanych wskutek awarii w Czarnobylskiej Elektrowni Atomowej, z ubogich rodzin i sieroty (3. miejsce po Włoszech i Niemczech).
Dnia 1 czerwca 2009 roku zawarto Umowę między Rządem Republiki Białorusi a Rządem Krуlestwa Hiszpanii o warunkach kuracji niepełnoletnich obywateli Białorusi w Hiszpanii. Razem z protokołem do umowy to bodajże jedyna podstawa prawna dwustronnych stosunkуw, ktуrą bez wątpienia należy doskonalić.
Oprуcz kilku tysięcy białoruskich dzieci, ktуre mają teraz bliskich ludzi w Hiszpanii, do pomyślnego rozwoju dwustronnych stosunkуw przyczyni się 1300 białoruskich studentуw, zdobywających w czterech uczelniach kraju kwalifikacje specjalistуw ze znajomością języka hiszpańskiego. Poza tym języka hiszpańskiego uczy się siedem tysięcy uczniуw.

Igor Kolczenko
Заметили ошибку? Пожалуйста, выделите её и нажмите Ctrl+Enter