У першым нумары альманаха “Беларускі фальклор: Матэрыялы і даследаванні” ёсць рубрыка “Фальклор беларусаў замежжа”

Іна Ганчаровіч

У першым нумары альманаха “Беларускі фальклор: Матэрыялы і даследаванні”, які нядаўна выйшаў з друку, ёсць рубрыка “Фальклор беларусаў замежжа”

Гэта, па сутнасці, першае спецыялізаванае перыядычнае выданне навуковых прац пра нацыянальны фальклор. Нагадаем, што выданні, прысвечаныя вывучэнню жанраў і відаў нацыянальнага фальклору, ёсць у большасці краін Заходняй і Усходняй Еўропы. Некаторыя з іх — саліднага ўзросту. Беларускія этнографы і фалькларысты падобнай пляцоўкі для абмену інфармацыяй не мелі. Хоць, кажуць знаўцы, менавіта фальклор стаў тым творчым пачаткам, праз які “беларускі народ рэалізуе свой геній”.

“Існуе такая тэорыя: кожны народ рэалізуе свой творчы геній у тым ці іншым выглядзе мастацтва, навукі, — казала на прэзентацыі зборніка загадчыца аддзела фалькларыстыкі і культуры славянскіх народаў Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі, галоўны рэдактар ​​альманаха, доктар філалагічных навук Таццяна Валодзіна. — Мяркуйце самі: немцы падарылі свету выбітных філосафаў, італьянцы — жывапісцаў, рускія — празаікаў і паэтаў. Творчы пачатак беларускага народа найбольш ярка ўвасобіўся ў фальклоры. І гаворка не толькі пра песні, казкі, легенды, але і пра светапогляд у цэлым: пра народныя ўяўленні пра свет, прыроду, космас, адносіны між людзьмі. Ён увасабляецца і ў вуснай творчасці, абрадах, рамёствах, народнай музыцы. У нашых архівах, а таксама ў беларускай глыбінцы ўсё яшчэ можна адшукаць прынцыпова новыя ўзоры фальклору”.

Ініцыятарам, фінансістам выдання выступіла Нацыянальная акадэмія навук. У складзе рэдкалегіі — вядомыя фалькларысты і народазнаўцы з Мінска, Полацка і Брэста. У новым альманаху некалькі раздзелаў, ёсць рубрыкі, прысвечаныя новым даследаванням у галіне этнаграфіі ды фальклору. У прыватнасці, рэдакцыя мае намер змяшчаць матэрыялы фальклорнай калекцыі, якія маюць статус дзяржаўнай навуковай каштоўнасці і датаваныя 1920-30 гадамі: яны пакуль нідзе не публікаваліся. Асабліва цікавай для чытачоў “Голасу Радзімы”, мяркуем, стане рубрыка “Фальклор беларусаў замежжа”. У першым нумары прадстаўлены запісы, зробленыя са слоў эт­нічных беларусаў з ваколіцаў Вільні-Вільнюса і Беласточчыны. Рыхтуецца падборка фальклору белару­саў Пскоў­скай вобласці Расіі. Рыхтуюцца тэксты і пад рубрыку “Беларускі фальклор у замежных публікацыях”.

Дарэчы, навукоўцы з розных еўрапейскіх краін для даследавання індаеўрапейска­га фальклору, да якога належыць і беларускі, часта звярталіся, ды і цяпер гэта робяць, менавіта да нашай фальклорнай спадчыны. Аднак тыя працы раней былі маладаступнымі, невядомымі нават у коле спецыялістаў. Сёння беларускія этнографы імкнуцца іх адшукаць ды зрабіць і нашым набыткам. Так, у першым нумары альманаха можна прачытаць тэкст “Звычаі беларусаў Смаленшчыны” немца Пауля Бартэльса і артыкул балгарскай даследчыцы Фларэнціны Бадаланавай пра народную Біблію беларусаў.