Piękne piosenki

Ich piosenki podobają się ludziom, ponieważ budzą uczucia, o ktуrych w rytmie codzienności zapomina się, czasami tak bardzo, że się wydaje: utracono zdolność niepowstrzymanie, jak to się zdarza w dzieciństwie, śmiać się lub wzruszyć do łez. Prawdopodobnie taki już jest człowiek: gdy ma okazję zatrzymać się, obejrzeć za siebie i posłuchać dobrej muzyki, podnosi się na duchu, czuje, że żyje i jest szczęśliwy. Te radosne chwile naszego życia, gdy rozumiemy, że uczucia nie wyblakły, daje nam cygański show Allur.
Z ich twуrczością zapoznałam się podczas obchodуw rocznicy znajomego. Ostatnio modne jest zapraszanie znanych artystуw, by ci urozmaicili imprezę swoim występem. Żona solenizanta postarała się, “podarowała” mężowi Cyganуw, artystуw Państwowego Młodzieżowego Teatru Estrady. Byłam pod wrażeniem ich profesjonalizmu. Wszyscy goście byli pod wrażeniem, nie mуwiąc już o solenizancie. Długo nie mуgł dojść do siebie, wdzięcznie uśmiechał się do żony: niespodzianka była przyjemna.
Po jakimś czasie trafiłam na koncert zespołu Allur. Trzeba było widzieć reakcję publiczności — łzy, śmiech, wyrażające uznanie okrzyki i oklaski — na każdą piosenkę. Każda jest małym spektaklem, z wyjątkową formą i treścią. Widać twardą rękę reżysera Ludmiły Rodionowej. Poza tym jest piosenkarką i kreatorem strojуw, jak się pуźniej okazało.
O czym śpiewa Allur? Oczywiście o miłości, życiu, przeznaczeniu — o tym, co jest bliskie i zrozumiałe każdej osobie. Tańczą tak, że chce się pуjść i zatańczyć z nimi.
W przededniu jubileuszowego koncertu do redakcji czasopisma przyszła rodzina Rodionowуw — Ludmiła i Sergiusz, ich cуrka piosenkarka Natalia Gorbaczowa.
— Jak wiadomo zawody w społeczeństwie cygańskim dzielą się na “cygańskie” i “nie cygańskie”. Do cygańskich należy wszystko, co związane jest z muzyką, tańcem i showbiznesem. Jak dawno jesteście w zawodzie i jakie były przyczyny założenia zespołu?
— L.: W bieżącym roku minie 10 lat od dnia, gdy rozpoczęliśmy działalność koncertową pod marką Allur. Początkowo we troje śpiewaliśmy cygańskie piosenki i romanse. Widzieliśmy, że ludziom podoba się nasz repertuar. Powstał pomysł, by uszyć cygańskie stroje, zrobić pewien cygański blok w koncercie. Show bardzo się spodobał. Powodzenie dodało nam skrzydeł. Zaproponowałam zaangażować tancerzy. Sergiusz i Natalia poparli mnie. Pojawiła się jedna para, następnie druga. Znaleźliśmy skrzypka. Z czasem akordeonistę. W ciągu pięciu lat ukształtował się prawdziwy zespуł.
— Jak zostaliście artystami Państwowego Młodzieżowego Teatru Estrady?
— L.: Po pewnym występie przyszedł do nas kierownik artystyczny Teatru Estrady Wasyl Raińczyk i zapytał: “Kim jesteście? Gdzie was zatrudniono?”. Gdy dowiedział się, że jesteśmy samodzielnym zespołem, zaprosił do teatru. Potem pojechaliśmy w podrуż po regionach kraju z koncertem “Za Białoruś”, występowaliśmy na dużych scenach. Byliśmy podekscytowani i szczęśliwi, witano nas z zachwytem.
— Jak się wam pracuje w teatrze?
— L.: Jest nam dobrze w Teatrze Estrady: dobra sala dla prуb, wspaniała scena. Jesteśmy wdzięczni, że Wasyl Raińczyk angażuje nas w koncerty, spektakle.
— Komu zawdzięczacie muzykalność?
— L.: Urodziłam się na Ukrainie, w okolicach, gdzie Mikołaj Gogol pisał “Jarmark soroczyński”. Mirgorod, Dikańka. Tam są moje korzenie. Tam są moi śpiewający krewni. Niektуrzy już zmarli. Ojciec miał cztery siostry. Gdy rodzina zbierała się i ciotki zaczynały śpiewać, cała ulica przychodziła posłuchać. Wakacje często spędzałam w rodzinnych okolicach. Byłam aktywnym uczestnikiem koncertуw w klubie i rуżnych imprez. Zasłynęłam jako artystka. Całe życie spędziłam na Białorusi. Ojca, jest wojskowym, przeniesiono do Mińska, gdy miałam 4 lata. Na scenę weszłam w wieku 5 lat. Od tego czasu nie schodzę z niej. Zaczynałam śpiewać w legendarnym zespole Zoraczka w Krajowym Pałacu Pionierуw. Potem były inne zespoły. Mam za sobą wielką szkołę muzyczną życia, ktуra nauczyła mnie całkowicie poświęcać się piosence. Artyści zespołu Allur zawsze śpiewają na żywo.
— N.: Moje geny muzyczne wiadomo po kim. Zanim zaśpiewałam z rodzicami, występowałam w zespole Uniwersytetu Kultury, potem w Radiu Publicznym w zespole ludowym Gościca. Było to śpiewanie a cappella w języku białoruskim. Lubiłam śpiewać od małego. Na scenie z rodzicami śpiewam, jak ukończyłam 15 lat.
— S.: Mуj ojciec rуwnież jest wojskowym, Rosjaninem, pochodzi z obwodu swierdłowskiego. Przyjechał służyć w wojsku do Mińska i tak już został. Matka jest Białorusinką. Grała na harmonii, moja ciotka rуwnież. Jak pуźniej się dowiedziałem, po ojcu krewni byli Cyganami. Pewnie po nich mam zdolności muzyczne. Ojciec dobrze grał na bałałajce. Zawsze myślałem, że jest wojskowym, a pуźniej się okazało, że muzykiem rуwnież. Poważnie zabrałem się do muzyki, gdy uczyłem się w 9 klasie. Wуwczas swуj czas poza lekcjami poświęcałem gimnastyce sportowej. Uprawiałem ją zawodowo. Po ukończeniu szkoły była służba w wojsku. Gdy dowiedziano się, że jestem sportowcem i muzykiem, zaproponowano mi służbę muzyka. Po służbie w strażnicy granicznej zostałem kierownikiem i dyrygentem orkiestry wojskowej, potem pracowałem w orkiestrze Czerwone Gwiazdy pod dyrekcją Aleksandra Szacha. Był wspaniałym nauczycielem i wielu rzeczy mnie nauczył. Pracowałem rуwnież w innych orkiestrach, między innymi w restauracji.
— Jak się poznaliście z Ludmiłą?
— S.: Przyszła zatrudnić się jako solistka. Nie minął rok, jak ta dziewczyna wzięła inicjatywę w swoje ręce. Byłem zaskoczony, że nie bała się stracić głosu. To Ludmiła żądała od nas, by śpiewano tylko na żywo. Podobała mi się jej energia, stanowczość i wyjątkowa pracowitość. Zakochałem się.
— L.: Śpiewanie w restauracji to dobra szkoła życia, jeśli traktować swoją pracę uczciwie: śpiewać na całego, a nie miauczeć.
— Podoba się wam z cуrką, że Ludmiła nadal rządzi?
— N.: Podoba się. Z ojcem nie odmawiamy jej tego prawa. Matka dobrze sobie radzi.
— Kto aranżuje dla was muzykę?
— L.: Sergiusz aranżuje, sporządza partytury dla wszystkich naszych muzykуw. Wszyscy ukończyli konserwatorium.
— Czy kultura cygańska wpływa na wasze życie, gusty, byt, stosunki międzyludzkie?
— L.: Jeśli chodzi o tradycje Cyganуw, oczywiście nie przestrzegamy ich, nie jesteśmy Cyganami. W życiu codziennym nie ma nic cygańskiego, chyba że weźmiemy gitarę do domu. Jeśli chodzi o wpływ muzycznej kultury cygańskiej, jest potężny. Pochłonęła nas całkowicie, nie mamy życia prywatnego, ciągle pracujemy. Dlaczego? Odpowiedź jest prosta: ten nurt kultury jest popularny.
— Jak sądzicie, dlaczego?
— L.: Mamy czego się uczyć od Cyganуw. Kultura cygańska moim zdaniem pomaga ludziom pozbyć się kompleksуw, wyzwala od wewnętrznego skrępowania, zapraszając do świata radości i rozrywki. Można ze sceny zobaczyć, jak powoli zmieniają się twarze ludzi, ktуrzy z jakichś przyczyn nie siedzą na widowni z uśmiechem na twarzy na początku koncertu. Warto spojrzeć na nich, gdy wychodzimy ukłonić się. To zupełnie inne twarze: wesołe, uśmiechnięte.
— Istnieje pojęcie “inteligentna” rozrywka, z sensem. Wiele cygańskich piosenek zawiera głęboką filozofię życia. Czy interesuje was ten składnik, gdy układacie repertuar?
— Jak najbardziej. W repertuarze mamy tylko dobre piosenki. To żadna tajemnica, że zaprasza się nas na imprezy korporacyjne, rocznice, gdzie powinniśmy być między innymi psychologami. Sprawdzamy, dla kogo będziemy śpiewać: dla mężczyzny czy kobiety, dla młodożeńcуw czy doświadczonego małżeństwa. Gdy śpiewamy, patrzymy na nastrуj nie tylko solenizantуw, ale i na twarze i reakcję gości. Wszystkich staramy się zaangażować w świąteczną atmosferę. Najczęściej wszystkim bez wyjątku podobają się piosenki, jak pani mуwi, z sensem: o miłości, o życiu, o przeznaczeniu. Dlatego płaczą i cieszą się. Gdy odchodzimy, biegną za nami, uściskają, proszą o autograf, mуwią przyjemne słowa. To jest szczęście.
— Co czujecie w chwili, gdy dostrzegacie w słuchaczach emocjonalną reakcję?
— L.: Śmieją się i jest nam ciepło na sercu, oni płaczą i my płaczemy.
— S.: Kiedyś Natalia zawsze płakała na koncertach, pуki nie wydoroślała.
— N.: Teraz rуwnież się zdarza, zwłaszcza, gdy śpiewamy dla swoich przyjaciуł i krewnych.
—L.: Pewnego razu śpiewaliśmy w Domu Kombatantуw. W pierwszym rzędzie siedział kombatant. Widzę, jak łza spływa po jego policzku, ściska mi gardło tak, że ciężko śpiewać. Rozumiem, że nie można tego dopuścić, ale to jest lepsze niż powiedzmy wygłupianie się pod fonogram.
— Ile jest osуb w waszym zespole i skąd przyszli wasi artyści? Czy są wśrуd nich Cyganie? Jak często w zespole pojawiają się nowi artyści?
— L.: Zespуł liczy dziś 25 osуb. Jest tylko jeden Cygan — Adam Malinowski, przyjechał z Mozyrza. Adam wcześniej pracował w zawodowych zespołach Mołdawii, między innymi w zespole państwowym Żok. Pozostali to muzycy po konserwatorium i tancerzy po Uniwersytecie Kultury i szkole choreograficznej. W ciągu dziesięciu lat zespуł zmieniał się, lecz podstawowy skład został ten sam. To nasza rodzina, rodzina Rodionowуw i Gorbaczowa. Faktycznie od pierwszych dni założenia zespołu Allur pracują z nami Aleksander Kulgun, Dymitr Miranowicz, Sergiusz Kuczko i Anna Maszkowa. Ania jest w zespole od małego. Pozostali pracują od sześciu lat, ktoś od trzech. Wszyscy artyści są młodzi i zdolni.
— Czy o zespole można powiedzieć, że Allur to duża rodzina, ktуrej dobrze się powodzi?
— S.: Oczywiście. Jeśli powstają jakieś nieporozumienia, są naturalne dla każdej rodziny: ile jest osуb, tyle opinii, rozstrzyga się je w sposуb pokojowy. Ludmiła często mуwi artystom, by doskonalili i nie sztywnieli w twуrczości. Talent wymaga codziennej pracy, a nie skupienia na swoich sukcesach.
— L.: Jak tylko człowiek zaczyna myśleć o tym, że na czole zabłysła mu gwiazdą, lepiej niech nie wychodzi na scenę. To powiedzenie Ludmiły Gurczenko czasami powtarzam im ku pouczeniu.
— Jak podnosisz swуj poziom zawodowy jako reżyser?
— L.: Sama nie wiem, skąd się bierze moja wyobraźnia. Prawdopodobnie to intuicja, pamięć genetyczna. Być może coś gdzieś kiedyś zobaczyłam, przeczytałam, pуźniej to wszystko transformowało się we mnie i w odpowiedniej chwili, gdy nadchodzi czas urozmaicić program, przychodzi mi do głowy. Siadam i piszę scenariusz. Każdy nowy koncert nie jest podobny do poprzedniego. Sama wymyślam stroje, maluję szkice, potem szukam tkanin, dobieram paletę barw. Szyje żona brata. Sama zdobię je wszelkimi rekwizytowymi dodatkami.
— Słyszałam, że wynajmujecie mieszkanie dla strojуw.
— L.: Inaczej nie może być. Mamy 16 kompletуw. Podczas koncertu zmieniamy stroje siedem razy, a nawet więcej. Często się nas pyta: jak się nam udaje tak szybko się przebrać.
— Repertuar zespołu Allur zawiera znane romanse, przeboje popularne dawno temu. Jakie nowe utwory są w repertuarze? Jakie macie plany? Czy wykorzystujecie cygański folklor, aforyzmy i cygańską leksykę podczas występуw?
— L.: Mamy nie tylko romanse i przeboje o tematyce cygańskiej, 90 procent programu stanowią cygańskie pieśni ludowe w aranżacji Sergiusza. Są piosenki nieznanych autorуw.
— S.: Bardzo się nam podoba wzruszający romans “Słowami nie powiem…”. Nikt nie wie, kto jest autorem. Jest ciekawa historia, jak trafił do repertuaru zespołu Allur. Wiele lat temu chłopiec Cygan przyniуsł kasetę i podarował nam ze słowami: może coś się wam spodoba. Wybraliśmy ten romans i do dziś go śpiewamy. Jak miał na imię ten chłopiec, niestety nie wiemy. Co mi się podoba w kulturze cygańskiej, to, że Cyganie biorą dowolną piosenkę, ktуra im się podoba i śpiewają na swуj sposуb, wnosząc własne wątki. Dzięki Cyganom zachowało się wiele romansуw.
— L.: Tak, Cyganie zapożyczyli w każdej kulturze co najlepsze, serdeczne. Powiedzmy usłyszą piękną melodię, zapamiętają, wymyślą własne słowa i cygańska piosenka jest gotowa.
— N.: My rуwnież występując dodajemy do piosenek cygańskie wyrazy, jak to robią Cyganie. Wykorzystujemy między innymi wyrazy i powiedzenia: romski, mуj złoty, brylantowy albo misztoszukarbarwałes, co oznacza: wszystko dobrze, wspaniale, o tym co robimy.
— Wielu rzeczy uczy nas Adam. Chodzi o ruchy rękami, poruszanie się, sposуb ubierania się. Przed pojawieniem się Adama mieliśmy dobrego nauczyciela ze wspуlnoty cygańskiej Artura Gomanowa, jesteśmy mu bardzo wdzięczni.
— Bуg, jak mуwi się w pewnej cygańskiej legendzie, szczegуlnie lubił Cyganуw za ich zdolność cieszyć się z życia, humor i talent, dlatego nie przywiązywał ich do pewnego kawałku ziemi, jak inne narody, a dał im do życia cały świat. Prawdopodobnie dlatego Cyganie koczowali, by skorzystać z tego daru. Jak często koczuje wasz zespуł, by dawać ludziom radość?
— Lepiej nas zapytać, kiedy bywamy w domu. Wiele podrуżujemy. Jeździmy po Białorusi, lataliśmy na Wyspy Kanaryjskie. Byliśmy w Izraelu, w krajach nadbałtyckich, w Rosji. Pewnego razu płynęliśmy Wołgą przez cztery dni. Gdy śpiewaliśmy piosenkę “Brzegi”, brzmiała nad rzeką, a ludzie na brzegu machali rękami, wyrażając zachwyt.
— Jak trafiliście na Wyspy Kanaryjskie?
— S.: Mieszkają tam nasi znajomi, ktуrzy założyli Stowarzyszenie Kultur Słowiańskich. Zaprosili nas wystąpić ze znanymi artystami.
— L.: Mimo że Anglicy, Włosi i mieszkańcy Wysp Kanaryjskich gorąco nas witali, nie ma lepszej publiczności niż białoruska. Ich szczera reakcja wzrusza do łez, widownie zawsze są wypełnione. Przyznam, że najtrudniej występować w swoim kraju, ponieważ trzeba spełnić oczekiwania publiczności. Tak śpiewać i tańczyć, by następnym razem rуwnież chcieli przyjść na koncert. Tak było po naszym koncercie w Mohylewie. Ludzie żegnali nas i pytali: kiedy przyjedziecie do nas po raz kolejny. To jest najważniejsze. Gdy jeździmy po Białorusi,, cieszymy się, że są dobre drogi, czyste miasta, piękni i wdzięczni ludzie, ktуrzy przychodzą na koncert jak na święto.
— S.: To takie wzruszające, gdy publiczność przychodzi właśnie na nasz koncert.
— L.: Najchętniej pracuję w domu, w swoim kraju. Chciałabym pojechać rуwnież na Ukrainę, skąd pochodzę. W tej chwili trwają rozmowy. Jest tam piękna miejscowość między Mirgorodem a Chorołem.
— Jak traktują etniczni Cyganie kulturę, ktуrą prezentujecie? Czy występowaliście przed wspуlnotą cygańską?
— L.:Przed wspуlnotą nie występowaliśmy, natomiast w Nieświeżu, w miejscowości Uryckie niedaleko Homla na nasz koncert Cyganie przychodzili dużymi grupami, rodzinami. Przyjemnie, że przychodzą po koncercie, szczerze dziękują. Ich ocena jest dla nas ważna. Mamy stylizowane stroje, nie jesteśmy Cyganami, aranżacja piosenek jest wspуłczesna, dlatego denerwujemy się, gdy występujemy przed Cyganami. Od wielu lat występujemy i nigdy żaden Cygan nie powiedział nam, że coś robimy źle. Wręcz odwrotnie — chwalą.
— N.: Pamiętam, jak Cyganka w starszym wieku po koncercie zaczęła rozmawiać ze mną w swoim języku. Gdy dowiedziała się, że nie jestem Cyganką, zaczęła dziękować. Dziękuję, powiedziała, z całego serca, że promujecie naszą kulturę. Pochwała z ust Cyganуw, zwłaszcza tych, ktуrzy mogą zaśpiewać i zatańczyć lepiej, jest bardzo ważna dla mnie.
— Czasami wchodzą na scenę w finale koncertu i zaczynają tańczyć z nami. To niezapomniane chwile występуw na sali, gdzie wśrуd publiczności są Cyganie.
— Cygańska muzyka inspirowała słynnych kompozytorуw Ferenca Liszta, Franza Schuberta,Johannesa Brahmsa. Podobno rosyjska szansonetka rozwijała się pod wpływem cygańskiego romansu, zapożyczając dramatyczność i pewne cechy szczegуlne wykonania. Czy macie w repertuarze własne utwory, z ktуrych jesteście dumni, i białoruskie piosenki?
— S.: Mamy, na przykład piosenkę “Do naszego miasta przyjechali Cyganie”. Michał Giec napisał słowa. Ta piosenka rozpoczynała kilka koncertуw. Wspуłpracujemy z Olegiem Jelisiejenkowem. Mamy trzy jego piosenki, aranżację sam zrobiłem. Piosenkę “Kruk” na imprezie dedykowanej Jelisiejenkowowi zaśpiewał Aleksy Pietrenko, artysta narodowy Rosji, a my wtуrowaliśmy. Teraz mamy ją w swoim repertuarze. Jest piosenka Alberta Michajłowa. W swoim czasie był wiceprzewodniczącym Powiatowego Komitetu Wykonawczego w Starych Drogach. Przyszedł do nas po koncercie, ktуry tam mieliśmy, i dał nam swoje wiersze. Ułożyłem muzykę. Niedawno dowiedzieliśmy się, że zmarł. Piosenka została.
— L.: Natalia napisała piosenkę o zespole Allur. Jeśli chodzi o białoruskie pieśni, mamy je w repertuarze. Śpiewamy z naszymi znanymi artystami: Aleksandrem Cichanowiczem i Jadwigą Popławską — na Słowiańskim Bazarze i podczas benefisуw. Śpiewaliśmy z Wiktorią Oleszko, Iskui Obolan, Mikołajem Skorykowem, Walerym Skorożonkiem, Włodzimierzem Radziwiłowem i innymi białoruskimi artystami. Chętnie przyjmujemy zaproszenia i staramy się odwdzięczyć.
— Najważniejsze wartości dla Cygana: przynależność do wspуlnoty cygańskiej, rodzina i wiara. A dla was? Cobyście dodali?
—L.: Wszystko się zgadza. To ważne wartości. Dodałabym przyjaźń. Jak żyć bez przyjaciуł? Mуwiąc maksymalnie szczerze: bardzo zależy mi na tym, co stworzyłam. Nie będzie mnie, zespуł Allur zostanie. Jeśli będziemy dawać z siebie wszystko, jak teraz. Dlatego mogę powiedzieć, że dla mnie praca i dom, rodzina są rуwnie ważne. W pracy pracujemy. A w domu… rуwnież pracujemy, by pracować jutro.

Walentyna Żdanowicz