Навінку пратэсціравала на сабе: на шчасце, дыягназ — норма.Сімбіёз навукі і тэхнікі
Нейрасеткавыя аналізы сёння не проста модны павеў, які пранік у медыцыну, а неабходнасць, прадыктаваная часам. Хваробы развіваюцца ад пакалення да пакалення і становяцца больш каварнымі — цяпер іх цяжэй дыягнаставаць, а значыць, і хутка вылечыць. Таму медыкі звяртаюцца да высокіх тэхналогій, усё часцей укараняючы ў практыку арыгінальныя метады даследаванняў. Адзін з такіх — камп’ютарная праграма, над стварэннем якой працавалі дзве группы: супрацоўнікі кафедры вочных хвароб БДМУ пад кіраўніцтвам прафесара Людмілы Марчанка і кафедры інтэлектуальных сістэм БДУ. Як жа працуе сістэма?— Праграма па выніках некалькіх аналізаў дазваляе на самай ранняй стадыі дыягнаставаць рызыку дэгенератыўнай аптычнай нейрапатыі. Прасцей кажучы, «сігналізуе» аб пашкоджанні зрокавага нерва, які вядзе да слепаты, — тлумачыць тэхналогію Таццяна Качан, ідэйны натхняльнік праекта, дацэнт кафедры вочных хвароб БДМУ. — Нават у нас у бальніцы, не кажучы ўжо пра іншыя медустановы шырокага профілю, ёсць вялікая група пацыентаў з падазрэннем на глаўкому — гэта значыць мы не ўпэўненыя ў дыягназе на ўсе сто працэнтаў, таму што паталогія яшчэ не развілася да «бачных» памераў. А вось праграма ўжо можа даць дакладны адказ.
У праграму ўводзяць больш за 20 паказчыкаў.Нейронавую сетку вывучалі паступова: спачатку сфарміравалі кантрольную групу людзей з нармальнымі параметрамі (здаровымі вачыма), а потым уносілі туды дадзеныя пацыентаў з глаўкомай і паталогіямі на фоне рассеянага склерозу. Першапачаткова ў тэсціраванні паўдзельнічалі 600 чалавек, але днямі праграма ў тэставым рэжыме пачала працаваць у 3-й бальніцы, таму база хутка папоўніцца.
— Кожны раз, калі мы ўносім у праграму вынікі аналізаў, яна параўноўвае іх з нормай і дакладна выяўляе, ці ёсць у чалавека хвароба. Прычым мы ахапілі велізарны ўзроставы спектр пацыентаў: у пажылых людзей у асноўным дыягнастуецца глаўкома, а ў пацыентаў ад 29 да 40 гадоў — пашкоджанне зрокавага нерва на фоне рассеянага склерозу, якое пакуль ніяк суб’ектыўна не выяўлялася.
Праграму афіцыйна зарэгістравалі ў пачатку гэтага года, але праца над яе «начынкай» усё яшчэ вядзецца.
— Мы хочам дадаць аналіз па фатаграфіі сятчаткі, — падключаецца да размовы доктар-афтальмолаг Таццяна Мушціна. — Гэта значыць доктару не спатрэбіцца ўносіць даныя даследаванняў: дастаткова будзе загрузіць у праграму здымак вочнага дна, а нейрасеткі палічаць колькасць здаровых клетак і праінфармуюць аб магчымых рызыках.
Дыягназ: норма
Каб пратэсціраваць навінку, адпраўляемся разам з Міхаілам Панесам, в. а. загадчыка аддзялення мікрахірургіі вока № 1, у дыягнастычны кабінет. У паўзмроку доктар інструктуе: спачатку праверым таўшчыню нервовых валокнаў, затым змераем таўшчыню сятчаткі і даследуем поле зроку. Паслухмяна саджуся за кожны прыбор, прымружваю адно вока, потым другое, паралельна ўспамінаю ніжнія літары з табліцы Сіўцава для праверкі зроку —вельмі ж хочацца атрымаць «здаровы» вынік. Праз дзве гадзіны даследаванняў доктар вяртаецца з вялікай папкай графікаў, дыяграм і «каляровых карцінак».
З новай праграмай можа працаваць нават медсястра без спецыяльнай адукацыі: галоўнае — мець тры прыборы для правядзення аналізаў. — Цяпер паэтапна ўводзім усе звесткі: узрост, пол, вастрыню зроку і яшчэ больш за 20 паказчыкаў, — каменціруе Таццяна Мушціна і націскае на кнопку «Пералічыць вынікі». Праз секунду адказ гатовы — норма.
Па словах дактароў-афтальмолагаў, гэтая праграма ў перспектыве можа з’явіцца ва ўсіх дактароў агульнай практыкі і фельчараў у самых аддаленых кутках нашай краіны — там, дзе няма вузкапрофільных спецыялістаў, якія займаюцца вочнымі хваробамі.
— У бальніцах і паліклініках большасці маленькіх гарадоў няма афтальмолагаў, не кажучы ўжо аб спецыяльным глаўкомным кабінеце. На жаль, з-за гэтага кожны год мы выяўляем хваробы вачэй на апошняй стадыі, калі пацыенту ўжо немагчыма дапамагчы. Хоць, прызнацца, такіх выпадкаў стала менш. З гэтай праграмай можа працаваць нават медсястра без спецыяльнай адукацыі: галоўнае — мець тры прыборы для правядзення аналізаў. Далей — руцінная праца: унесці даныя і атрымаць вынік. Калі ён выклікае апасенні — накіраваць на лячэнне ў Мінск. Дзякуючы гэтаму ў мноства людзей з’явіцца шанц хутка атрымаць якасную дапамогу і захаваць зрок на доўгія гады.
