Народны артыст Беларусі Ігар Алоўнікаў па праве лічыцца самым тытулаваным піяністам нашай краіны. Ён шмат і з поспехам гастралюе. Выступае з сольнымі фартэпіяннымі і арганнымі праграмамі, іграе ў ансамблях з вядомымі музыкантамі і аркестрамі. Акрамя канцэртнай дзейнасці стварае транскрыпцыі, пераўвасабленні для фартэпіяна твораў Баха, Брамса, Рахманінава, Чайкоўскага. Больш за чвэрць стагоддзя выкладае, дае майстар-класы ў акадэміі музыкі.
На маладзёжным музычным форуме «Мінская вясна-2015», які праходзіць у гэтыя дні на сцэне філармоніі, Ігар Алоўнікаў даваў канцэрт разам з адной са сваіх лепшых вучаніц лаўрэатам міжнародных конкурсаў Марынай Клімовіч-Кулаў. Ігралі віртуозна — сольна, і ў чатыры рукі, і на двух фартэпіяна.
— Ігар Уладзіміравіч, нашу фартэпіянную школу па-ранейшаму лічаць адной з самых моцных у Еўропе?
— Яна зарэкамендавала ся-бе такой і працягвае з поспехам заяўляць пра сябе 20—30 апошніх гадоў дзякуючы выступленням нашых студэнтаў на міжнародных конкурсах, фестывалях і майстар-класах. Еўрапейцы ўсё больш пра нас даведваюцца і ўсё больш паважаюць.
— Але я чула, што прафесар Алоўнікаў не надта любіць конкурсы.
— Я ніколі ў выхаванні музыкантаў не рабіў стаўку на міжнародныя конкурсы. Больш за тое, заўсёды кажу пра іх недахопы. На жаль, конкурсы не могуць быць справядлівымi. Не таму, што журы нядобрае, хоць і такое бывае. Але галоўнае — ацэнка не можа быць аб’ектыўнай па вызначэнні: гэта ж музыка, і кожны ўспрымае яе па-свойму. Я стараюся развіваць сваіх вучняў у іншым накірунку. Адкрытыя канцэрты, сустрэчы з публікай — вось тое, што трэба музыканту, калі ён хоча расці. Вучыцца іграць ярка, цікава, выразна, адчуваць аўдыторыю, разнастайна складаць праграму, каб публіцы падабалася.
Тонкасць, пошук, унутраная складанасць заўсёды звязаны з нейкім недахопам знешняга бляску. Але менавіта такія не конкурсныя музыканты для мяне ў сто разоў мацней за іншых лаўрэатаў.
— Многія нашы музыканты з’язджаюць працаваць за мяжу. Што думаеце пра гэта?
— А рынак і не павінен абмяжоўвацца рэспублікай. Вось цяпер шмат кажуць у эканоміцы пра экспарт нашай прадукцыі. А што ж музыка, мастацтва? Месца са-ліста ў філармоніі адно, а заканчваюць кансерваторыю 40 чалавек штогод. Дзе ім працаваць? Можа, яны стануць канцэртмайстрамі ў музычных школах, але тады навошта вучыцца ў кансерваторыі? І потым, моладзі, канешне, трэба паглядзець свет, паездзіць, павучыцца ў розных месцах. Дарэчы, многія пераконваюцца, што не так ужо там і добра, і ўладкавацца ў жыцці, знайсці сябе, сваю сям’ю лепш на радзіме. Так што ў музычным экспарце нічога страшнага, на мой погляд, няма, да таго ж прадстаўляюць гэтыя маладыя артысты нашу дзяржаву.
— За канцэртным раялем вы з дзяцінства. У дзевяць ужо выступалі на вялікай сцэне, у адзінаццаць ігралі з вялікім сімфанічным аркестрам. Патомны музыкант, сын знакамітага кампазітара Уладзіміра Алоўнікава і спявачкі Ларысы Ілюковіч. Прафесія была для вас наканаваная?
— Сапраўды, не ўзгадаю, каб на сямейным савеце калі-небудзь абмяркоўвалі, кім мне быць і што мяне больш прыцягвае.
— А прыцягвала нешта іншае, не музыка?
— У старэйшых класах — фізіка, астраномія, захапляўся хіміяй, матэматыкай, усялякімі галаваломкамі. Прыцягвалі прыродазнаўчыя навукі, тэхніка. Любіў пася-дзець з паяльнікам над нейкай схемай, чытаў часопіс «Радыё». Няма чаго граху таіць, і сёння час, калі сяджу з паяльнікам, пралятае, як адно імгненне.
— Калі не сакрэт, што паяеце?
— Раблю сам святлодыёдную падсветку пакоя. Да таго ж хачу, каб яна была каляровая і яркая, таму шмат эксперыментую. Наогул, у побыце на кожным кроку патрэбныя ўмелыя рукі. Жыццё паказвае, каб не бегаць па дапамогу ў ЖЭС, нікога там не прасіць, лепш усё рабіць самому, чым я з задавальненнем і займаюся — рамантую электроніку, электрапрыборы, сантэхніку.
— А як жа рукі? Піяністу іх трэба берагчы.
— Мае рукі працы не баяцца. Я лічу, яна іх толькі ўмацоўвае, загартоўвае і дапамагае іграць на раялі.
— Па колькі гадзін вы займаецеся штодзень?
— Я няўседлівы з дзяцінства. Нешта ад гэтага, на жаль, засталося і дасюль. Сказаць, што займаюся кожны дзень, я наогул не магу, я ж яшчэ і выкладаю.
— Значыць, суседзяў сваёй ігрой не надта стамляеце?
— О, гэта праблема — суседзі зверху, знізу, збоку — яна ўзнікае ў кожнага музыканта, які займаецца дома. Але ўсё можна ўрэгуляваць. Я займаюся цяпер у любы час, калі захачу, і нікому не перашка-джаю. Купіў электроннае фартэпіяна, там усё зроблена для імітацыі сапраўднага гуку раяля. Надзяваю навушнікі і іграю. Мне падабаецца, што мяне ніхто не чуе. І суседзі, дамашнія — шчаслівыя.
Ірына СВІРКО
isvirko@mail.ru
