OUBZ otwiera parasol bezpieczeństwa

[b]W bieżącym roku Białoruś przewodniczy w Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym [/b]Aleksander Łukaszenko objął stanowisko przewodniczącego OUBZ w odpowiedzialnym dla organizacji momencie. W państwach członkowskich w ciągu ostatnich kilku lat miały miejsce wydarzenia, które stały się wyzwaniem dla naszego regionu. Wystarczy przypomnieć chociażby wojnę na Kaukazie w sierpniu 2008 roku. W 2010 roku doszło do zamachu stanu i konfliktów etnicznych w Kirgizji.
W bieżącym roku Białoruś przewodniczy w Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym

Aleksander Łukaszenko objął stanowisko przewodniczącego OUBZ w odpowiedzialnym dla organizacji momencie. W państwach członkowskich w ciągu ostatnich kilku lat miały miejsce wydarzenia, ktуre stały się wyzwaniem dla naszego regionu. Wystarczy przypomnieć chociażby wojnę na Kaukazie w sierpniu 2008 roku. W 2010 roku doszło do zamachu stanu i konfliktуw etnicznych w Kirgizji. Nawet pożary leśne w strefie europejskiej Rosji, chociaż nie wypada porуwnywać ich do wydarzeń w Osetii Południowej i Biszkieku, były poważnym zagrożeniem dla państwa członkowskiego OUBZ, ktуremu należało stawić czoła wspуlnym wysiłkiem. Organizacja jednak za każdym razem stała na uboczu, co niekorzystnie wpłynęło na jej autorytet w naszych państwach i w świecie. Jak powiedział prezydent Białorusi odnośnie sytuacji kirgiskiej: “Nie mieliśmy ani sił, ani środkуw, ani pełnomocnictw”. Nazwa organizacji sugeruje, że siedem państw zobowiązuje się do zbiorowej obrony partnerуw. W ramach OUBZ należało przeanalizować i podjąć właściwe działania, znaleźć pewne odpowiedzi instytucjonalne na wspуłczesne wyzwania. W trakcie grudniowego szczytu w Moskwie zdaje się wyciągnięto stosowne wnioski. Wprowadzono zmiany do istniejącej podstawy prawnej, podpisano szereg nowych dokumentуw. Te działania wraz z wolą polityczną siedmiu prezydentуw powinny w najbliższym czasie uczynić OUBZ skutecznym narzędziem.

Najważniejsze wnioski
Przeprowadzono poważną analizę sytuacji zaistniałej w strefie odpowiedzialności OUBZ. “Wyprуbowaniem dla nas stały się wydarzenia w Kirgizji — zgadza się sekretarz generalny organizacji Mikołaj Bordziuża. — Zamieszki, do ktуrych tam doszło, uznaliśmy za konflikt wewnętrzny. Zgodnie z istniejącym mandatem OUBZ nie ma prawa ingerować w sprawy wewnętrzne, inaczej organizacja musiałaby reagować na zamieszki na placu Manieżnym w Moskwie, obok Domu Rządu w Mińsku”.
Mimo wszystko organizacja nie była bezczynna. Gdy w Kirgizji doszło do przemocy, w Moskwie odbyły się konsultacje sekretarzy rad bezpieczeństwa państw członkowskich OUBZ, uzgodniono plan wspуlnych działań. “Nie wprowadziliśmy do Biszkieku wojska, jestem przekonany, że postąpiliśmy słusznie — mуwi Mikołaj Bordziuża. — Udzieliliśmy pomocy władzom, formacjom ochrony bezpieczeństwa, gospodarce kraju, wysłaliśmy tam środki materialne, materiały budowlane. Przeprowadziliśmy konsultacje polityczne — w Biszkieku kilkakrotnie byli ministrowie spraw zagranicznych Rosji i Kazachstanu, występowali z oświadczeniami prezydenci”.
Zdaniem sekretarza generalnego OUBZ rok był produktywny: podpisano poważny dokument o wspуłpracy z ONZ, opracowano inną podstawę prawną, umożliwiającą skuteczny rozwуj. Faktycznie w Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym zakończono kształtowanie podstawy prawnej.

Zasady prowadzenia dokumentacji
Ważne działania w tym zakresie podjęto w grudniu w trakcie narady Rady Bezpieczeństwa Zbiorowego — jednostki nadrzędnej OUBZ. Uchwalono ponad trzydzieści postanowień.
Jeden zestaw podpisanych dokumentуw dotyczył kształtowania systemu reagowania na kryzys wewnątrz OUBZ. W tym kontekście zweryfikowano Układ o Bezpieczeństwie Zbiorowym. Zobowiązania w zakresie działań zbiorowych zawarte w artykule 4 pojawiają się nie tylko w przypadku agresji wobec jednego z siedmiu państw, ale i w przypadku dowolnego napadu zbrojnego. Przykładowo gangu handlarzy narkotykami. Artykuł 6 upoważnia nie tylko do użycia siły przez państwa członkowskie, ale i przez jednostki spraw wewnętrznych, służby specjalne, straż graniczną, Ministerstwo Spraw Nadzwyczajnych. Bezpieczeństwo Zbiorowe to nie tylko wspуlna walka z agresją państw obcych, to rуwnież walka z terroryzmem, likwidacja skutkуw klęsk żywiołowych itd.
“Nie trzeba mуwić, że to radykalne zmiany. Szczerze mуwiąc nic specjalnego się nie wydarzyło, musieliśmy jedynie przyspieszyć” — tak ocenił pakiet dokumentуw Aleksander Łukaszenko.

Realne siły
Poza tym w Moskwie podpisano pakiet dokumentуw regulujących użycie niedawno powołanych do życia Zbiorowych Sił Szybkiego Reagowania. Precyzyjnie określono, jak będą przekraczały granicę w sytuacjach nadzwyczajnych, gdzie będą stacjonowały, kto zadba o ich wyposażenie. Podjęto decyzję o wspуłpracy wojskowo-gospodarczej.
Dziś wojska rządowe odgrywają coraz mniejszą rolę w zakresie utrzymania porządku i stabilności. Nie przypadkiem w państwach europejskich trwają reformy wojska. Niemcy między innymi zrezygnowały z obowiązkowej służby w wojsku i istotnie zmniejszają liczbę wojskowych. NATO i OUBZ stawiają na mobilne jednostki zawodowe, ktуre szybko można przerzucić do strefy konfliktu i skutecznie rozwiązywać stawiane przed nimi zadania.
Utworzenie sił szybkiego reagowania we właściwym czasie stało się dla OUBZ ważnym wydarzeniem poprzedniego, rosyjskiego przewodnictwa. Porozumienie o ich powołaniu zawarte zostało w 2009 roku podczas szczytu w Moskwie przez pięć państw członkowskich. Białoruś podpisała dokument 20 października 2010 roku, po zakończeniu tak zwanej wojny mlecznej pomiędzy Moskwą a Mińskiem, gdy zniknęło zagrożenie dla bezpieczeństwa gospodarczego państwa. Uzbekistan na razie nie podjął decyzji w sprawie tego porozumienia.
Zbiorowe Siły Szybkiego Reagowania obejmują zarуwno mobilne jednostki wojskowe, jak i jednostki specjalne Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i służb bezpieczeństwa oraz jednostki Ministerstwa Spraw Nadzwyczajnych.
Wszystkie państwa członkowskie, ktуre podpisały porozumienie, już ukształtowały kontyngent Zbiorowych Sił Szybkiego Reagowania. Liczą, jak oświadczył Dmitrij Miedwiediew, dwadzieścia tysięcy osуb.
Zgodnie z dokumentami Zbiorowe Siły Szybkiego Reagowania mogą brać udział w zapobieganiu i odparciu napadu zbrojnego, a także w akcjach zmierzających do przeciwdziałania nowym wyzwaniom i zagrożeniom. Chodzi między innymi o walkę z terroryzmem międzynarodowym, przemytem narkotykуw i broni, o likwidację skutkуw klęsk żywiołowych i udzielenie pomocy humanitarnej oraz o wykonanie innych czynności wyznaczonych przez Radę Bezpieczeństwa Zbiorowego OUBZ.
Komentując decyzję o powołaniu Zbiorowych Sił Szybkiego Reagowania, prezydent Białorusi w swoim czasie powiedział: “Jest to porozumienie ramowe, nie szkodzi naszemu państwu. Będziemy mieli jednostki, ktуre mogą być wysłane zgodnie z wspуlną decyzją do pewnego regionu, jednak jeśli będę temu przeciwny, nikt ich tam nie wyśle”.

Lekcja bezpiecznego życia
Jak zapewnić bezpieczeństwo państwom, co należy zrobić w pierwszej kolejności, jakie mechanizmy są najskuteczniejsze? Na te pytania prуbuje odpowiedzieć nie tylko OUBZ, ale i inne organizacje międzynarodowe.
Dwadzieścia lat temu zakończyła się “zimna wojna”, przez dłuższy okres obraz świata był jasny — czarno-biały, swoje bezpieczeństwo bloki zapewniały w sposуb jednakowy — zwiększając wojska, uczestnicząc w wyścigu zbrojeń. Dziesięć lat temu miały miejsce akcje terrorystyczne w Nowym Jorku i Waszyngtonie. Było to nowe wyzwanie bezpieczeństwu, sytuacja była dość jasna: jesteśmy my i oni — terroryści. Dziś wszystko nie jest takie jednoznaczne, sytuacja stała się bardziej skomplikowana.
Nawet tak potężna i stara organizacja jak Pakt Pуłnocnoatlantycki szuka nowej koncepcji bezpieczeństwa. Na czele “grupy mędrcуw” opracowujących propozycje dla koncepcji strategicznej NATO stoi była sekretarz stanu USA Madeleine Albright. Trwają konsultacje nie tylko wewnątrz paktu. Pod koniec stycznia do Brukseli udał się naczelnik sztabu generalnego Sił Zbrojnych Białorusi, wiceminister obrony generał major Piotr Cichonowski.
Białoruś dołączyła do Partnerstwa dla Pokoju NATO w 1995 roku, prawie natychmiast po założeniu tej instytucji wspуłpracy paktu z sąsiadami. W tej chwili program jest nieodłączną częścią procesu kształtowania europejskiej struktury bezpieczeństwa. Partnerstwo dla Pokoju obejmuje 22 państwa, szereg inicjatyw wspуłpracy pozwalających dostosować go do specyfiki poszczegуlnych regionуw lub państwa. Uczestnicząc w tym programie, Białoruś prowadzi konstruktywny dialog w sprawach ważnych dla bezpieczeństwa w ramach Rady Partnerstwa Euroatlantyckiego.
OUBZ w myśleniu strategicznym przechodzi podobne etapy co NATO. Mińsk należy do inicjatorуw nowej wizji. “Rzeczywiście przez dłuższy czas uważaliśmy się za sojusz wojskowo-polityczny — mуwi sekretarz generalny organizacji Mikołaj Bordziuża. — Gdy w 2006 roku przewodnictwo w OUBZ przejęła Białoruś, jej pierwszą inicjatywą była transformacja w strukturę potrafiącą rozstrzygać kwestie bezpieczeństwa państw członkowskich na wspуłczesnym poziomie. Zrezygnowaliśmy ze wspуłpracy wojskowej jako priorytetu i skupiliśmy się na zapewnieniu bezpieczeństwa w dziedzinach, gdzie sytuacja jest najpoważniejsza”.

Powody do namysłu
Wydarzenia na arenie międzynarodowej dowiodły, że OUBZ powinno mieć więcej pełnomocnictw. Zewnętrzne zagrożenie zbrojne, z ktуrym miała walczyć organizacja, to wczorajszy dzień, by wpłynąć na inne państwo, nie trzeba wprowadzać wojska, wystarczy wykorzystać technologie informatyczne i sfinansować liczne organizacje pozarządowe. Sekretarz generalny OUBZ uważa, że kilkadziesiąt państw padło ofiarą takich atakуw: Jugosławia, Ukraina, Gruzja, Kirgistan, Iran (gdy ponad miesiąc trwały zamieszki uliczne), Tunezja, Serbia, Mołdawia. Typowy przykład, gdy w Kiszyniowie ludność wyszła na ulice, zaatakowała rezydencję prezydenta, gmach parlamentu.
Co najbardziej niepokoi siedem państw? Jakie wyzwania i zagrożenia są najbardziej niebezpieczne? Jaka będzie odpowiedź OUBZ?
To przede wszystkim handel narkotykami. Po 2006 roku pod patronatem organizacji założono centrum walki z handlem narkotykami. Jego zadaniem jest wykrycie i likwidacja kanałуw przemytu na obszarze naszych państw.
Trwa rуwnież praca nad wykryciem ugrupowań specjalizujących się na handlu ludźmi, powołano Radę Koordynacyjną OUBZ. Istnieje Rada Koordynacyjna ds. Sytuacji Nadzwyczajnych.
Organizacja Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym stara się zapewnić bezpieczeństwo w zakresie technologii informatycznych. Z inicjatywy sekretariatu OUBZ w 2009 roku na szczeblu prezydentуw dyskutowano na temat uzgodnionej polityki informatycznej. W Moskwie założono Ośrodek Technologii Informatycznych. We wrześniu rozpocznie się kształcenie specjalistуw w zakresie technologii informatycznych. Wszystko na bazie Moskiewskiego Uniwersytetu Państwowego. Wykłady poprowadzą funkcjonariusze służb specjalnych i organуw ścigania wszystkich państw członkowskich OUBZ, czołowi specjaliści IT.
Działania w tych dziedzinach są nie mniej ważne niż wspуłpraca wojskowa.
Nie ważne jakie dokumenty podpisano, jak poważne nowe jednostki powołano, jak bardzo potężnym wojskiem dysponują państwa członkowskie, najważniejsza w dowolnej organizacji jest wola polityczna przywуdcуw. Dopiero wtedy organizacja będzie działać jak należy.
Wspуłpraca polityczna w ramach OUBZ to warunek istnienia organizacji. Obejmuje zwiększenie solidarności państw i wzajemne poparcie na arenie międzynarodowej w obronie interesуw narodowych. “Podjęto prуbę uchwalenia antybiałoruskiej rezolucji w Radzie Bezpieczeństwa ONZ, dzięki koordynacji i wspуlnym działaniom delegacji OUBZ rezolucja nie została uchwalona” — powiedział Mikołaj Bordziuża.

Inicjatywa mile widziana
Na szczyt OUBZ w Moskwie 10 grudnia nasza delegacja przyjechała z listą inicjatyw, ktуre mają umocnić OUBZ i zwiększyć autorytet organizacji w okresie naszego przewodnictwa.
Prezydent Białorusi nie ukrywa, że “niektуrzy nie chcą zauważać, że taka organizacja istnieje”. Gdy jeden z członkуw organizacji spotyka się z państwem członkowskim na przykład NATO, powinien reprezentować nie tylko siebie. Wszyscy powinni wiedzieć, że stoi za nim organizacja ds. bezpieczeństwa.
Białoruś opowiada się za rozwojem stosunkуw OUBZ zarуwno z poszczegуlnymi państwami, jak i jednostkami międzynarodowymi. Aleksander Łukaszenko jako przewodniczący Rady Bezpieczeństwa Zbiorowego oświadczył: “Jestem przekonany, że mamy wiele do zaoferowania nie tylko państwom przygranicznym, ale i państwom położonym na innych kontynentach. Perspektywy tych inicjatyw — rozszerzenie strefy wpływуw i wzrost roli organizacji na arenie międzynarodowej oraz w regionie”.
Mińsk proponuje rozwуj koordynacji wspуłpracy państw członkowskich organizacji w polityce zagranicznej, w tym z ONZ. Siуdemka ma status obserwatora w Zgromadzeniu Ogуlnym od 2004 roku. Nowy impuls w stosunkach między organizacjami pojawił się przed podpisaniem w marcu 2010 roku Wspуlnej deklaracji o wspуłpracy pomiędzy sekretariatami ONZ oraz Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym.
OUBZ wystąpiła w ONZ z inicjatywą nadania przemytowi narkotykуw z Afganistanu statusu światowego zagrożenia na wzуr uznania zagrożenia ze strony Kolumbii. Pewne państwa nie chcą dostrzegać zagrożenia ze strony Afganistanu.
Mińsk proponuje skupić się na formowaniu potencjału pokojowego OUBZ. Organizacja powinna sprawnie funkcjonować, potrzebne są wspуlne szkolenia, nowoczesne wyposażenie, zarządzanie i in.
Białoruś bada perspektywy działalności pokojowej na linii ONZ — OUBZ. W 2007 roku podpisano porozumienie o działalności pokojowej OUBZ, nabrało już mocy prawnej. “Najwyższy czas przejść od teorii do praktyki. Nasza organizacja powinna mieć sprawny składnik pokojowy” — podkreśla Aleksander Łukaszenko. Białoruski przedstawiciel w trakcie 65. sesji Zgromadzenia Ogуlnego oświadczył, że OUBZ chce uczestniczyć w misjach pokojowych ONZ.
OUBZ wspуłpracuje z wieloma państwami, między innymi z Iranem, w zakresie walki z przemytem narkotykуw. Pewne kontakty nawiązano z parlamentem Ukrainy, działalnością OUBZ zainteresował się parlament Serbii, niekoniecznie trzeba być członkiem organizacji, można po prostu wspуłpracować w pewnych dziedzinach. Skoro mamy partnerуw, uważa Mińsk, warto pomyśleć o instytucji partnerstwa.
Część propozycji Białorusi dotyczy umocnienia statusu międzynarodowego OUBZ, druga natomiast dotyczy umocnienia potencjału sił bezpieczeństwa państw członkowskich.
Mińsk opracował program wyposażenia wojsk państw członkowskich OUBZ w nowoczesną broń, środki komunikacji i inny sprzęt.
Dla Białorusi priorytetem jest wyposażenie Zbiorowych Sił Szybkiego Reagowania w nowoczesną broń, wspуlne szkolenia jednostek międzynarodowych, opracowanie szybkiego przerzucania jednostek drogą powietrzną. Zbiorowe Siły Szybkiego Reagowania to nie wojsko, tylko siły antyterrorystyczne.
Zdaniem Aleksandra Łukaszenki mamy pozytywne doświadczenie wspуłdziałania sił zbrojnych w trakcie białorusko-rosyjskich szkoleń Zachуd 2009 z udziałem jednostek Armenii, Kazachstanu, Tadżykistanu. W 2011 roku w Rosji odbędą się wspуlne szkolenia sił zbrojnych Białorusi i Rosji. W szkoleniach mogą wziąć udział inne państwa członkowskie OUBZ.
Mińsk nie zamierza skupiać się na składniku wojskowym bezpieczeństwa. “Biorąc pod uwagę, że tworzone Zbiorowe Siły Szybkiego Reagowania będą obejmowały rуwnież jednostki ds. nadzwyczajnych, warto opracować jednolity regulamin ich zaangażowania w innych państwach członkowskich OUBZ, ktуre zetknęły się z sytuacją nadzwyczajną” — mуwi się w komunikacie Białorusi adresowanym do innych państw.
Sądząc po tym, jak aktywnie Białoruś zabrała się do reformowania OUBZ przy wsparciu innych członkуw organizacji, możemy śmiało prognozować, że pod koniec białoruskiego przewodnictwa będzie silniejsza niż dotychczas.

Igor Kolczenko
Заметили ошибку? Пожалуйста, выделите её и нажмите Ctrl+Enter