Яўгенія Краўчук з Лактышоў не стамляецца вышывацьЦяпер адна жыве Яўгенія Іванаўна: муж Іван памёр 20 год таму. А дзеці ды ўнукі раз’ехаліся — хто ў Мінску ды Ганцавічах, хто ў суседніх Кукоях, а хто й за мяжой. Сустрэцца з роднымі — заўсёды радасць для бабулі. Хоць, кажа, не забываюць, наведваюць. Летам дапамагаюць з агародам, на зіму прывозяць кнігі, часопісы. “Які ж яшчэ занятак у вёсцы ў маразы? — пытаецца. — Хіба што рукавіцы звязаць альбо шкарпэткі. Павышываць таго-сяго...” І тут вочы субяседніцы неяк незвычайна заблішчэлі. “Праходзьце ў залу, пакажу скарбы...”, — запрасіла. Як пераступіла парог пакоя, то заблішчэлі вочы і ўсхвалявана застукала сэрца ўжо ў мяне. Вышываныя навалачкі на падушках, абрус, шторы, саматканыя дываны... Усё зроблена рукамі Яўгеніі Іванаўны. Некаторым навалачкам, кажа, болей за 60 год! Вышывала іх яшчэ да вяселля, збірала сабе пасаг. І цяпер яны як новыя!
“У мяне ж і дочкі вышываюць, і ўнучкі, — працягвае Яўгенія Іванаўна. — Некаторыя з рэчаў дачка Марыя ў Ганцавічы забрала, ёй яны для работы патрэбныя. Выставы ладзіла... Нават за мяжой мае працы пабывалі!” Пасля з сапраўднага куфру дастала бабуля і яшчэ адну каштоўную для яе рэч: нумар газеты “Савецкае Палессе” ад 7 мая 2016 года. Там артыкул пра дачку “Як Марыя Муха спадчыну збірала”. Напісалі калегі мае, як былая дырэктарка Ганцавіцкага дома рамёстваў, кіраўніца клуба “Багач” Марыя Іванаўна першай у раёне пачала збіраць унікальную калекцыю старадаўніх ручнікоў, сурвэтак, посцілак, строяў, прылад для ткацтва ды іншых вырабаў. І як абыходзіла з вялікім мехам за плячыма малыя і вялікія вёскі Ганцавіцкага раёна, знаёмілася з мясцовымі майстрамі, збірала звесткі пра старадаўнія рамёствы і рэчы. Ёсць у тэксце й падзяка маці: “Вышываць, ткаць навучылася ад маці, Яўгеніі Краўчук, якая на ўсе рукі майстрыха. Тая без працы ніводнага дня пражыць не можа”.
У 2011 годзе за дзейнасць па адраджэнні ды захаванні народных рамёстваў Ганцавіцкі дом рамёстваў, а Марыя Іванаўна была на той час яго дырэктаркай, быў адзначаны Спецыяльнай прэміяй Прэзідэнта Беларусі. І гэта — асаблівы гонар Яўгеніі Іванаўны за дачку.
Пазней я звязалася з Марыяй Іванаўнай па тэлефоне. Яна расказала: “У Доме рамёстваў сабрана вялікая аўтэнтычная калекцыя ручнікоў, прадметаў традыцыйнага беларускага касцюма, абрусы, сурвэткі, пано... Ёсць сярод іх і працы маці. Вышываюць ды ткуць, канешне, і маладыя майстры. Старыя ручнікі служаць нам узорамі. Усяго ў калекцыі — болей за сто прадметаў. І гэтыя скарбы можна пабачыць не толькі ў Доме рамёстваў: мы ўдзельнічаем ва ўсіх святочных мерапрыемствах раёна, выстаўляемся ў “Гарадах майстроў” у розных мясцінах Беларусі. Неаднойчы бывалі ў Польшчы, Літве, Латвіі”.
Вось якая, аказваецца, карысная і цікавая бабуліна тая навука: нават на адлегласці сёння дзяўчаты вучацца вышываць — па ўзорах Яўгеніі Іванаўны ды іншых вясковых майстрых. Хоць і ў новай форме — гуртках ды клубах па інтарэсах — але ж перадаецца маладым старадаўняе майстэрства, не забываецца!
Дарэчы. Пасля выхаду ў нашай газеце артыкула “Суродзічы жывуць за акіянам” (пра тое, што родныя людзі аргенцінскіх Драздоў па гэты час жывуць у беларускіх Лактышах) у рэдакцыю даслаў ліст аргенцінскі пісьменнік Анібал Гараглія. Напісаў, што знаёмы з сям’ёй Драздоў, ведаў і Ульяну і Платона, якія пераехалі ў 1938 годзе ў Бярысу, іх дзяцей: Аляксандра, Івана, Юлію. Былая ж лактышанка Ульяна Дрозд (у дзявоцтве Матусевіч) настолькі ўразіла хлопчыка дабрынёй, спагадлівасцю, шчырасцю, што ён прысвяціў той жанчыне апавяданне-ўспамін. Перадаповед і само апавяданне змешчаны сёлета ў №2 часопіса “Беларусь. Belarus” на пяці мовах: беларускай, англійскай, польскай, іспанскай, кітайскай. Часопіс можна знайсці ў інтэрнэце — на партале медыяхолдынга “СБ. Беларусь сегодня” https://www.sb.by/magazine/79/ Так што лактышанскія гісторыі разыходзяцца па свеце.
Кацярына Мядзведская
Голас Радзімы № 11 (3515), чацвер, 16 сакавіка, 2017 у PDF
