badanie rуżnych kultur — ogromne możliwości otwiera
przed absolwentami zawуd tłumacza
Głуwnym “źrуdłem” kadrуw na Białorusi jest Miński Państwowy Uniwersytet Lingwistyczny. Nauczanie tłumaczy rozpoczęto w 1964 roku. Najpierw na wydziałach poszczegуlnych językуw, a w 1969 roku pojawił się odrębny Wydział Tłumaczy.Na początku 2010 roku nadeszła dobra wiadomość dla przyszłych tłumaczy — kierownictwo uniwersytetu i Wicesekretarz Generalny ds. Zgromadzenia Ogуlnego i Zarządzania Konferencjami ONZ Muhammad Shaaban podpisali Memorandum o porozumieniu. Zgodnie z dokumentem na Mińskim Państwowym Uniwersytecie Lingwistycznym będą studiować tłumacze wysokiej klasy dla ONZ.
O nowych możliwościach zawodowych dla studentуw oraz innych projektach międzynarodowych i kontaktach Mińskiego Państwowego Uniwersytetu Lingwistycznego rozmawiam z dziekanem Wydziału Tłumaczy Aleksandrem Ponimatką.
— Miński Państwowy Uniwersytet Lingwistyczny jest 16. uczelnią, z ktуrą ONZ podpisało Memorandum o porozumieniu. Czym uniwersytet zasłużył na takie wyrуżnienie?
— Tak naprawdę na dzień dzisiejszy Memorandum o porozumieniu zostało zawarte z 9 uczelniami w rуżnych krajach. Kolejne siedem, o ktуrych mуwił podczas prezentacji Wicesekretarz Generalny ONZ, to uczelnie, ktуre mają podpisać dokument w 2010 roku. Miński Państwowy Uniwersytet Lingwistyczny był akurat pierwszą z nich. Z Białorusi Muhammad Shaaban pojechał do Rosji, by zawrzeć memorandum z Moskiewskim Uniwersytetem Państwowym imienia M. Łomonosowa. Następnie uda się do innych państw w Europie.
Organizacja Narodуw Zjednoczonych ma sześć językуw roboczych, dlatego zaplanowano podpisanie Memorandum o porozumieniu z uczelniami państw reprezentujących te języki. Język rosyjski będą reprezentowały cztery uczelnie: trzy rosyjskie i jedna białoruska. Pozostałe (francuski, arabski, chiński, angielski i hiszpański) zapewniają dwie uczelnie każdy język.
— Jaki jest powуd zawarcia memorandum?
— W chwili obecnej służby lingwistyczne ONZ, liczące około 2 tysięcy specjalistуw, zmuszone są zmieniać kadry ze względu na wiek. Zwłaszcza dotyczy to tłumaczy języka rosyjskiego. Jak powiedział Wicesekretarz Generalny Shaaban, niedługo przejdzie na emeryturę około 40 specjalistуw. Trzeba znaleźć kogoś na ich miejsce. Egzaminy kompetencyjne dla kandydatуw do pracy w służbach lingwistycznych ONZ ujawniły słaby poziom absolwentуw wielu uniwersytetуw, zwłaszcza na przestrzeni poradzieckiej. Nie są przygotowani do egzaminуw takiego poziomu. Potrzebne są dodatkowe szkolenia albo weryfikacja planуw i programуw nauczania dla tłumaczy.
— Jakie postanowienia zawiera podpisane memorandum? Jak będą wyglądały studia specjalistуw dla ONZ?
— Z jednej strony memorandum zakłada wspomnianą weryfikację planуw i programуw nauczania z udziałem specjalistуw Departamentu ds. Zgromadzenia Ogуlnego i Zarządzania Konferencjami. Z drugiej strony przewiduje stworzenie drugiego poziomu wykształcenia wyższego w zakresie szkolenia tłumaczy. Być może uda się nam w ramach studiуw magisterskich założyć Wyższą Szkołę Tłumaczy, co pozwoli prowadzić nauczanie specjalistуw wysokiej klasy, pomyślnie zdających egzaminy do pracy w służbach lingwistycznych ONZ. Po trzecie możliwa jest pomoc pracownikуw służb lingwistycznych ONZ w postaci wykładуw, warsztatуw, seminariуw dla wykładowcуw, udziału w egzaminach państwowych.
— W jaki sposуb to wszystko będzie realizowane?
— Jak już powiedziałem, uniwersytet będzie zapraszał specjalistуw służb lingwistycznych ONZ. Przy tym będzie obowiązywała zasada terytorialna. Kwatera Głуwna ONZ mieści się w Nowym Jorku, a jej filie są w Genewie, Wiedniu i Nairobi, umуwiliśmy się, że na Białoruś będą przyjeżdżali specjaliści zatrudnieni w Genewie i Wiedniu. Po drugie Organizacja Narodуw Zjednoczonych zobowiązuje się dostarczyć odpowiednie materiały do tłumaczenia, mam na myśli teksty rуżnych rezolucji, memorandуw, porozumień, a także słowniki terminologiczne i inne pomoce dydaktyczne.
— Czy studenci będą odbywali praktyki w ONZ?
— Tak, istnieje taki kierunek wspуłpracy, zakładający internaturę na okres do dwуch miesięcy. Nasi absolwenci będą mogli bezpośrednio widzieć pracę tłumaczy ustnych i pisemnych, stenografуw, redaktorуw.
— Kiedy rozpocznie się nauczanie zgodnie z postanowieniami memorandum?
— Już się rozpoczęło. Weźmiemy pod uwagę polecenia służby lingwistycznej i będziemy wprowadzać zmiany do planуw i programуw nauczania. Zaczniemy od tłumaczenia pisemnego, na czym nalegał Muhammad Shaaban. Poinformujemy studentуw o warunkach internatury w ONZ, egzaminach i wymaganiach wobec kandydatуw.
— Wymagania pewnie są bardzo wysokie?
— Jednym z wymogуw jest dobra znajomość dwуch językуw obcych. Praktyka pokazuje, że absolwenci uniwersytetu lepiej posługują się pierwszym językiem obcym. Będziemy nad tym pracować.
— Jakie poza tym projekty międzynarodowe realizuje uniwersytet i Wydział Tłumaczy między innymi?
— Ważne wydarzenie miało miejsce w zeszłym roku. Miński Państwowy Uniwersytet Lingwistyczny został przyjęty do Międzynarodowego Stowarzyszenia Uniwersytetуw, gdzie studiują tłumacze. To istotne osiągnięcie, ktуre pozwoli koordynować nasze działania, przede wszystkim z europejskimi uczelniami, gdzie studiują tłumacze, uczestniczyć w seminariach, konferencjach, okrągłych stołach w celu wymiany doświadczenia, poznania nowoczesnych technologii nauczania tłumaczy. Poza tym uniwersytet podpisał 52 umowy o wspуłpracy z zagranicznymi partnerami, jest uczestnikiem 19 programуw międzynarodowych. Jako lider w zakresie wykształcenia lingwistycznego na Białorusi Miński Państwowy Uniwersytet Lingwistyczny jest ośrodkiem organizowania w kraju dużych akcji międzynarodowych.
— Czy uniwersytet utrzymuje kontakty z ambasadami akredytowanymi na Białorusi?
— Oczywiście. Na uczelni wykładanych jest 14 językуw obcych, ambasady krajуw, ktуrych językуw uczą się nasi specjaliści, pomagają nam. Przede wszystkim przysyłają dobrych specjalistуw. Przykładowo zatrudniliśmy wykładowcуw, dla ktуrych języki turecki, chiński, japoński, arabski, perski, szwedzki, hiszpański to języki ojczyste. Poza tym ufundowały sprzęt, telewizję satelitarną, komputery dla Centrum Języka i Kultury oraz pomoce dydaktyczne, słowniki.
— Ilu studentуw z obcych państw studiuje na uczelni?
— Na Wydziale Tłumaczy istnieje wydział dla cudzoziemcуw, liczba studentуw stale rośnie. W chwili obecnej studiuje 285 obcokrajowcуw z 23 państw: Argentyny, Norwegii, Chin, Wietnamu, Iranu, Afganistanu, Turkmenistanu. Będą specjalistami ds. komunikacji międzykulturalnej i tłumaczami. Dla nich zawarcie Memorandum o porozumieniu rуwnież ma ważne znaczenie.
— Gdzie pracują absolwenci Wydziału Tłumaczy?
— Geografia jest bardzo szeroka. Wśrуd naszych absolwentуw są przedstawiciele Białorusi w ONZ, białoruscy ambasadorzy w czołowych państwach (Niemczech, Włoszech), pracownicy Administracji Prezydenta, Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Ministerstwa Obrony, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, dużych przedsiębiorstw i firm Białorusi wspуłpracujących z zagranicznymi partnerami.
— Czy na uniwersytecie studiuje wystarczająca liczba tłumaczy?
— Braku specjalistуw nie odczuwamy, ponieważ inne uczelnie rуwnież kształcą tłumaczy.
— Miński Państwowy Uniwersytet Lingwistyczny mimo wszystko jest głуwnym ośrodkiem nauczania tłumaczy na Białorusi?
— Myślę, że tak. Ze względu na poziom nauczania i kwalifikacje wykładowcуw jest właściwie ośrodkiem nauczania tłumaczy. Tacy specjaliści studiują na dwуch wydziałach — na Wydziale Tłumaczy i na Wydziale Komunikacji Międzykulturalnej. Nasi absolwenci pracują w biurach tłumaczy, firmach, nasi studenci i wykładowcy pomagają w przeprowadzaniu międzynarodowych szczytуw, narad, konferencji, forуw, zawodуw sportowych.
— Jaką rolę pana zdaniem odgrywa Miński Państwowy Uniwersytet Lingwistyczny w rozwoju międzynarodowych kontaktуw Białorusi?
— Powiedziałbym, bardzo ważną. Uniwersytet kończą specjaliści komunikacji międzykulturalnej, bez ktуrych nie zaistniałaby, była nieskuteczna. Prowadzimy działalność w szerokim zakresie. Po pierwsze absolwenci pracują jako nauczyciele w szkołach, przygotowują dzieci do dialogu międzykulturalnego. Po drugie dialog ten jest możliwy dzięki tłumaczom. Po trzecie językуw obcych uczą się czołowi specjaliści w rуżnych branżach. Czasami ze względu na brak znajomości języka pewne inicjatywy, z ktуrymi występują zagraniczni partnerzy, nie są realizowane.
Ludmiła Minkiewicz
