Дуда суправаджала беларусаў на працягу ўсяго жыццяДуда прадстаўляе сабой духавы язычковы музычны інструмент, які складаецца з некалькіх трубак, устаўленых у скураны мех. Інструмент гэты вядомы многім народам — шведам, немцам, французам, італьянцам, палякам, чэхам, балгарам... Вось толькі ў кожнага з іх дуда мае свае канструктыўныя і меладычныя асаблівасці. Што адрознівае нашу дуду? Па-першае, форма ражкоў-раструбаў, плаўна закручаных на 180 градусаў. Па-другое, наяўнасць на іх дэкору волавам у выглядзе стылізаванай галавы казы. Па-трэцяе, тачэнне трубак з малюнкам «тор — бочачка — тор».
Дуда — вельмі старажытны музычны інструмент. Яна на працягу многіх стагоддзяў суправаджала беларусаў: гучала падчас хрэсьбін, вяселля, Купалля, жніва, пахавання… Людзі чулі ў яе гуках нешта містычнае, незямное. Таму і да грання на дудзе, і да вырабу гэтага інструмента ставіліся з асаблівай увагай. Вядома, што раней дуды абавязкова вырабляліся з дрэва, паваленага бурай альбо пабітага маланкай, і са скуры, знятай з казы на Каляды. Сёння, безумоўна, майстры карыстаюцца больш цывілізаванымі спосабамі і матэрыяламі кшталту гатовай цялячай або казінай скуры, драўніны ясеню або клёну, волава. Але ўсё роўна вераць, што дуда нясе вельмі глыбокі сэнс.
На жаль, на некалькі дзесяцігоддзяў пра дуду забылі. У пачатку ХХ стагоддзя на змену гэтаму папулярнаму інструменту прыйшлі цымбалы і гармонік. Адраджэнне беларускай дуды пачалося ў 1970-х гадах — дзякуючы такім неабыякавым майстрам, як Алесь Лось, Уладзімір Пузыня, Тодар Кашкурэвіч. Паступова дуду ў свой інструментарый пачалі ўключаць айчынныя музыкі і калектывы. І вось сёння ў краіне ўжо налічваецца каля 300—400 дудароў. Пра дуду пішуць навуковыя працы і папулярныя артыкулы, ёй прысвячаюць канцэрты і фестывалі. Дуда зноў стала часткай жыцця беларусаў.
