Прымаць удзел у міжнародных спаборніцтвах па кулінарным мастацтве для беларусаў стала традыцыяй. Дастаткова ўспомніць, як у 2012-м нашы кандытары занялі прызавыя месцы ў Сусветнай кулінарнай Алімпіядзе, якая праходзіла ў Германіі. А летась беларускія майстры салодкіх шэдэўраў павезлі з Люксембурга з Кубка свету па кулінарным мастацтве залатыя, сярэбраныя і бронзавыя медалі. Усе дзесяць беларускіх удзельнікаў вярнуліся дадому пераможцамі. І як тут не ганарыцца, што звязаны з нашай краінай асацыятыўны рад з белых буслоў, блакітных азёр і талерантнасці заслужана працягвае смачная і эстэтычная выпечка.
Торт-пераможца. Аўтар Дзмітрый Анціпенка з Гомеля
Але перш чым заявіць пра сябе, падняўшыся на самы верх кулінарнага Алімпа, майстру смачных спраў трэба неаднаразова пацвердзіць свой прафесіяналізм на розных этапах узыходжання.
Так, каля дзесяці гадоў у Мінску штогод праходзіць выстава “Хлебная і кандытарская справа”. Сваю прадукцыю на ёй прадстаўляюць не толькі кулінары з усіх абласцей Беларусі, але і замежныя госці-кандытары. Летась у падзейнай плыні гэтага форуму праходзіў Міжнародны чэмпіянат кулінарнага мастацтва і конкурс кандытарскага майстэрства “Свята стылю і смаку”. Яго пераможцам выпаў гонар прадстаўляць нашу краіну на Кубку свету па кулінарным мастацтве. Магчымасць пакарыць міжнароднае журы беларусам прадаставіла Міністэрства сельскай гаспадаркі і харчавання, а таксама Міністэрства гандлю Беларусі сумесна з часопісам “Хлебопёк”. Дарэчы, гэты часопіс і яго галоўны рэдактар Людміла Аўсяннікава выступаюць актыўнымі арганізатарамі ўсіх “салодкіх” мерапрыемстваў у Беларусі і прэстыжных сусветных конкурсаў. Яна ж і ўвяла мяне ў курс справы, пра што паведамляю з удзячнасцю.
Наталья Шарай
“Салодкія” персаналіі
Аўтарамі ядомых экспанатаў, якія ўдастоіліся золата, былі Дзмітрый Анціпенка, Іна Варэнікава і Наталля Шарай. Іна Якаўчук і Надзея Багаценка атрымалі сярэбраныя медалі. Вядома, гэта далёка не ўсе кандыдаты, якія занялі прызавыя месцы. Але, сапраўды, работы нашых майстроў былі настолькі цудоўныя, што акцэнтаваць увагу на саперніцтве ў гэтым сучасным відзе мастацтва, па-мойму, не варта. Застаецца толькі з захапленнем разглядаць кандытарскія шэдэўры і здзіўляцца дасканаласці іх формаў. За кожным прозвішчам — не толькі адточанае майстэрства рук і ўмелае спалучэнне інгрэдыентаў. Філігранны выраб немагчыма стварыць без пачуцця стылю, здольнасці асацыятыўна думаць і, вядома, гэта немагчыма без любові да сваёй справы. Напэўна, таму такія торты становяцца экспанатамі ў музеях, а не знікаюць са сталоў. Да прыкладу, салодкая паўмятровая кампазіцыя “Асоль” Вольгі Рыбалтоўскай з Баранавіч, уладальніцы бронзы, па гэты час “жыве” ў адной з кандытарскіх Люксембурга. Надзея Багаценка, кандытар Віцебскхлебпрама , прапанавала сваю інтэрпрэтацыю карцін Казіміра Малевіча. Ніна Якаўчук са Жлобінскага хлебазавода ўразіла замежных экспертаў цукровымі кветкамі, а Аляксей Іваноў з Гомельхлебпрама дадаў у інтэрнацыянальны конкурс нотку беларускай аўтэнтыкі. Яго “ювелірная” плеценая карзіна з шышкамі і рабінавымі галінкамі прыцягвала да сябе пільную ўвагу наведвальнікаў. Калега Аляксея па цэху — Дзмітрый Анціпенка — шматразовы прызёр розных кулінарных конкурсаў — дабавіў прахалоды, прадставіўшы на суд журы работу з карамелі “Гаспадар мораў”.
І замежныя СМІ, і журы, і проста госці форуму адзна-чылі беларускіх удзельнікаў як самых працавітых і сціплых. А яшчэ, дадам ад сябе, смелых і ўпартых. Напэўна, вельмі нялёгка давезці каштоўны груз да месца падзеі з непазбежнымі перападамі тэмператур, згубнымі для салодкага, трасеннем падчас паездкі і абавязковымі мытнымі аглядамі.
Новаспечаныя кадры
Кандытарскае рамяство стала папулярным у свеце, напэўна, з таго часу, як у шаснаццатым стагоддзі бельгійскі аптэкар нешта наблытаў, ствараючы рэцэпт ад кашлю. Так атрымаўся шакалад. Хоць дзеля справядлівасці трэба адзначыць, што яшчэ старажытныя егіпцяне валодалі тэхналогіяй прыгатавання цукерак. Іх галоўным складнікам былі фінікі. А ў Беларусі ў ранейшыя часы ласаваліся мядовымі пернікамі і пернікамі з арэшкамі.
Іна Варэннікава
Сёння навучыцца гатаваць салодкія прысмакі рознай складанасці — ад бісквіту да птыфур або прафітроляў, пад сілу кожнаму. Акрамя прафесійнай адукацыі атрымаць неабходныя навыкі можна на кандытарскіх курсах. З кожным днём іх становіцца ўсё больш, дзякуючы папулярызацыі прафесіі кандытара. Трохі лічб, але якіх!
У 2014-м аб’ём вытворчасці кандытарскіх вырабаў у нашай краіне склаў 151, 2 тысячы тон, з іх 57,5 тысяч тон цукровых і 93,7 тысяч тон мучных…
Фатаграфіі з тортамі неверагоднай прыгажосці часта з’яўляюцца на асабістых старонках у сацыяльных сетках. У выхадныя дні з экрана тэлевізара дзецям расказваюць пра тое, як выпякаюцца пірожныя, з чаго яны складаюцца і чаму атрымліваюцца такімі смачнымі. Кожная гаспадыня хоча здзівіць сваіх гасцей не толькі змесцівам дэсерту, але і яго знешняй прыгажосцю. Бо гэта не толькі незвычайна, але таксама і модна — падарыць сваёй сяброўцы торт, упрыгожаны ружамі, або, скажам, заказаць імянінны пірог, верх якога будзе ўпрыгожаны ядомай фатаграфіяй. Так, расказваюць повары ў калонцы свецкай хронікі ў інтэрнэце, адна жонка пачаставала свайго мужа, не аматара салодкага, тортам “Запечанае парася”. Падвох выявіўся толькі ў момант дэгустацыі сакавітага на выгляд кавалачка мяса. Замест яго муж адчуў бісквіт, які раставаў у роце …
Аднак сапраўдных творцаў, мастакоў і майстроў высокага класа, эліту кулінарнай супольнасці можна сустрэць на тэматычных форумах, конкурсах, чэмпіянатах. Такіх, напрыклад, як “Каралева выпечкі” — The Party Queen. Гэта чэмпіянат жанчын-кандытараў, які праходзіць падчас вядучай выставы SIGEP у Італіі. Яна прызнаная адной з самых шырокіх гандлёвых платформ у Еўропе па вытворчасці абсталявання для кандытарскіх, хлебапякарняў і марожанага.
Удзельнікамі яе з’яўляюцца больш за сто дванаццаць краін. Сярод іх, вядома, ёсць і Беларусь.
Карыснае можа быць смачным
Сёння большасць магазінаў прапаноўвае пакупнікам выпечку ўласнай вытворчасці. Можа падацца, што з-за ўзрослай плыні прыватных пекараў дзяржаўныя “тытаны” хлебабулачнай прадукцыі акажуцца нікому не патрэбныя. А вось і не. Каб “банкет на ўвесь свет” быў доўгім, рэцэпты на дзяржаўных прадпрыемствах складаюцца з улікам карысці для чалавека. Да прыкладу, Мінскі хлебазавод №5 мае ў сваім харчовым арсенале тварожны торт з абсалютна натуральнай сыравіны, без якіх-небудзь хімічных дабавак. І, дарэчы, вельмі хутка раскупаецца.
Вольга Мятліцкая і яе экслюзіўны торт
Вядома, блукаць уздоўж рознакаляровых прылаўкаў з прысмакамі — адно задавальненне. Калі глядзіш на дзіўны торт у выглядзе стадоларавай купюры, ужо не ўзнікае пытанне накшталт: “А гэта сапраўды можна есці?”. Але часам так і хочацца прымерыць капялюшык з банцікамі і кветкамі, перш чым адкусіць ад яго кавалачак. З аўтарам такога дамскага торціка, які перамог на конкурсе “Лепшы кандытар”, мне давялося пагутарыць пасля таго, як паспрабавала ў гасцях яе твор. А дакладней, менавіта таму, што ён мне вельмі спадабаўся, прыклала намаганні, каб знайсці аўтара гламурнага торціка.
Вольга Мятліцкая — малады і таленавіты кандытар аднаго з магазінаў сеткі “Віталюр”, што ў Мінску. У прафесіі ўжо дзесяць гадоў. За гэты час паспела паўдзельнічаць у розных гарадскіх і міжнародных конкурсах. І штораз займала прызавыя месцы.
— Вольга, у якіх кулінарных спаборніцтвах вы ўдзельнічалі?
— У 2008-м годзе заваявала бронзу на Сусветнай кулінарнай Алімпіядзе ў Эрфурце ў Германіі. Алімпіяда праходзіць раз на чатыры гады і па маштабе падрыхтоўкі параўнальная са спартыўнай Алімпіядай. У Брэсце, дзе жыла да замужжа, удзельнічала ў гарадскім кулінарным конкурсе і заняла другое месца. Выйграла і абласны, а затым і рэспубліканскі конкурсы.
— А далей якія планы?
— Развівацца, выходзіць зноў на міжнародны ўзровень. Удзельнічаць у прафесійных семінарах, майстар-класах. Карацей, не спыняцца.
— Як вы лічыце, навошта ладзіць спаборніцтвы ў такім недаўгавечным відзе мастацтва?
— Яны якраз і садзейнічаюць паляпшэнню якасці тваіх вырабаў. А наогул мы працуем для таго, каб у свеце было больш прыгажосці і шчаслівых людзей. Вы, напэўна, самі ведаеце, колькі захаплення і радасці можа прыўнесці торт у святочнае застолле сям’і, блізкіх, сяброў.
— Я так разумею, што рэ-цэпт торта-шэдэўра павінен быць яшчэ і карысным?
— Хаця б няшкодным. Цяпер праблематычна стварыць прадукт, пазбаўлены якіх-небудзь хімічных дабавак. Таму торт без “прымешак” — у нейкім сэнсе эксклюзіў. На конкурсах адным з крытэрыяў ацэнкі з’яўляецца якраз адсутнасць некарысных рэчываў.
— Каб ствараць торты, якія па “архітэктуры” будуць іншымі, чым прывычныя воку, ці трэба мець яшчэ якія-небудзь навыкі? Мне падаецца, каб вымалёўваць прожылкі на цукровых пялёстках, ляпіць маленькія фігуркі або “будаваць” караблі, трэба мець здольнасці мастака?
— Безумоўна, вітаюцца любыя веды, якія дапамагаюць зрабіць работу якаснай. Але гэтаму спецыяльна не вучаць кандытараў. Прынамсі, пакуль. З кожным годам прыкметна павышаецца міжнародны прафесійны ўзровень. Таму, я думаю, рана ці позна пачнём вывучаць сумежныя творчыя прафесіі. А пакуль кожны ўдасканальваецца толькі за кошт вялікага жадання выканаць задуманае.
— А ідэі адкуль бяруцца?
— Адусюль. Пакуль едзеш у транспарце, пакуль нешта чытаеш… Потым кладзешся спаць, заплюшчваеш вочы — і раптам бачыш свой будучы торт. Усё як у мастацтве шыцця, напісання карцін, дызайне…
— А рэцэпт торта прыдумляе і яго афармляе адзін чалавек ці ёсць кулінарныя “падраздзяленні”?
— Было б нядрэнна раздзяліцца! Як правіла, камусьці больш падабаецца ляпіць, камусьці маляваць. Але ў нас такога няма. Тэхнолаг, вядома, можа ўнесці свой уклад. Часам і заказчык фармулюе свае густавыя перавагі.
— Афармляць торт складана?
— Залежыць ад досведу. Чым больш практыкі, тым лягчэй. Але часам на некаторыя элементы афармлення траціцца некалькі тыдняў.
— Прызнайцеся, доўга рабілі банцік на сваім торце-капялюшыку?
— Не вельмі: пару хвілін.
Аліса Красоўская
