Miasto – nieznany obraz

...Takim go widział sam Skoryna. Unikalną panoramę rodzinnych stron pierwszego drukarza na fresku XVI wieku odnaleziono w Wilnie w świątyni św. Franciszka i Bernarda w pobliżu znanego kościoła św. Anny.
Połock nie przez przypadek “ukazał się” na wileńskich ścianach. Mnisi litewskiej stolicy założyli tu pierwszą szkołę dla dzieci mieszczan. Właśnie w niej uczył się mały Franciszek Skoryna. Ale nie wszystkim podobała się działalność oświatowa zakonu katolickiego. Wielki książę moskiewski Iwan III osobiście żądał od litewskiego księcia Aleksandra “zaprzestania przemocy”. W Moskwie istniało przekonanie, że w ten sposуb prуbuje się nakłonić prawosławnych Połocka do przejścia na katolicyzm. Nieporozumienie doprowadziło do wielkiej wojny.
W 1563 roku Iwan Groźny zdobył Połock. Klasztor bernardyński i szkoła spłonęły, mnisi zginęli. W Wilnie ogłoszono ich męczennikami i uwieczniono na ścianach świątyni.
— Wprawdzie długo nikt o tym nie wiedział — mуwi Wadim Glinnik, architekta-konserwator, kierownik naukowy Centrum Historycznego Połocka. — Dopiero na końcu ubiegłego stulecia, kiedy rozpoczęto odnowę wnętrza kościoła, zeszła farba z pуźniejszego okresu i ukazały się starożytne malowidła. Poinformował mnie o tym mуj kolega Piatras Kaniawiczus. Na ścianach kościołуw i cerkwi zazwyczaj malowano miasta związane z historią biblijną. Dlatego pojawienie się Połocka w świątyni jest zaskakujące nawet dla specjalistуw.
— Na odkrytym fresku widzimy miasto od strony Dźwiny — dodaje Wadim Glinnik. — Takie, jakim go widział podrуżujący ze stolicy Wielkiego Księstwa Litewskiego.
Stary fresk odkryto. Ale uczeni będą musieli jeszcze dużo zrobić, aby ujawnić wszystkie tajemnice, ktуre okryły go w ciągu stuleci. Zrozumieć, na przykład, dlaczego Katedra Sofijska jest raczej podobna do Soboru Wasilija Błażennego w Moskwie niż do siebie samej — z pięcioma kopułami niewłaściwymi dla budownictwa kościelnego Białorusi tamtych czasуw.
Uczeni na razie łamią sobie głowy nad zagadką historyczną, a turyści mają jeszcze jeden powуd do zwiedzenia Wilna. Do miejsc tego miasta związanych z Janką Kupałą, Konstantym Kalinowskim, Adamem Mickiewiczem dołączył jeszcze jeden “białoruski” zabytek. Fresk w kościele łatwo zauważyć: wchodząc do świątyni proszę skręcić w lewo i spojrzeć w gуrę...

Wiktor Sołowjow