Każdy obywatel naszego kraju ma prawo zdobywać wykształcenie. Realizować je pozwala wielostopniowy system szkolnictwa, budowany i sprawdzany przez lata.
Pierwszym stopniem jest wychowanie przedszkolne. Obejmuje sieć przedszkoli, różniących się pod względem rodzaju i profilu pracy z dziećmi. Uczęszczanie do przedszkola nie jest obowiązkowe, ale większość dzieci w kraju rodzice odprowadzają do żłobka, żłobka-przedszkola, przedszkola i przedszkola-szkoły. Według profilu instytucje przedszkolne dzielą się na instytucje ogólne, o zaawansowanym poziomie, specjalistyczne instytucje przedszkolne dla dzieci niepełnosprawnych i przedszkolne ośrodki rozwoju dziecka. W chwili obecnej rząd bada kwestie udzielenia prywatnym instytucjom wychowania przedszkolnego wsparcia państwowego. W takiej sytuacji, jak powiedział wiceminister Anatol Tozik podczas wizyty w przedszkolnym ośrodku rozwoju dziecka nr 1 w Mahilowie “będzie większe zainteresowanie pracą, rozwojem bazy materialno-technicznej, podniesienia kwalifikacji swoich pracowników”. Zdaniem wicepremiera szersze wsparcie prywatnej inicjatywy w zakresie zakładania przedszkoli w wielkich miastach pomoże szybciej rozwiązać problem deficytu miejsc, zapewnić dostępność usług systemu szkolnictwa.
Wykształcenie średnie na Białorusi zdobywa się w szkołach ogólnokształcących i gimnazjach od 6 lat. Współczesny model szkoły ogólnokształcącej obejmuje kilka stopni. Pierwszy stopień to wykształcenie podstawowe, które trwa od 1 do 4 klasy. Kolejny stopień to wykształcenie ogólne. Są to klasy od 5 do 9. Po zdobyciu wykształcenia ogólnego każdy może kontynuować nauczanie w liceum, szkole zawodowej, gdzie oprócz wykształcenia średniego zdobywają kwalifikacje zawodowe. Jest to wykształcenie średnie zawodowe. Uczniowie, którzy nie chcą opuszczać szkoły, zdobywają wykształcenie średnie w 10 i 11 klasie.
W systemie szkolnictwa Białorusi obowiązują dwa języki: rosyjski i białoruski. Na białoruskim obszarze edukacyjnym istnieją technika, szkoły zawodowe, szkoły plastyczne, gimnazja plastyczne, gimnazja lingwistyczne, gdzie wykształcenie średnie zawodowe zdobywa się na bazie wykształcenia ogólnego, średniego i zawodowego. Forma nauczania może być stacjonarna, zaoczna i wieczorowa i trwać od 2 do 4 lat.
Wykształcenie wyższe na Białorusi reprezentuje 54 uczelni publicznych oraz 10 uczelni niepublicznych. Są to klasyczne uniwersytety oraz uniwersytety o profilach zawodowych i akademie, instytuty i szkoły wyższe. W kraju przeprowadzono certyfikację działalności edukacyjnej wszystkich uczelni niezależnie od formy własności. Czołowe uczelnie w narodowym systemie szkolnictwa to Białoruski Uniwersytet Państwowy i Białoruski Narodowy Uniwersytet Techniczny, dziewięć uczelni należy do czołowych uczelni branżowych.
Wykształcenie wyższe w kraju jest prestiżowe i dostępne. Na Białorusi stosunek studentów do ogólnej liczby
ludności jest wśród największych w Europie. Na uczelni można wybrać formę nauczania: stacjonarną, zaoczną lub wieczorową. Wszyscy absolwenci po ukończeniu uczelni różnych form własności otrzymują dyplomy ustalonego państwowego wzorca.
Program studiów przeważnie obejmuje pięć lat.
W 2002 roku zgodnie z rozporządzeniem prezydenta o dołączeniu Republiki Białorusi do Konwencji o uznaniu kwalifikacji odnoszących się do wykształcenia wyższego w regionie europejskim kraj został uczestnikiem Konwencji Lizbońskiej z 1997 roku, przygotowanej wspólnie przez UNESCO i Radę Europy. Pozwala to bardziej skutecznie rozstrzygać problem uznania dyplomów białoruskich uczelni, sprzyja rozwojowi współpracy międzynarodowej, więcej cudzoziemców podejmuje studia na Białorusi.
Działalność w dziedzinie świadczenia płatnych usług edukacyjnych cudzoziemcom prowadzi 51 uczelni. Językiem wykładowym jest rosyjski i białoruski. Ryczałt zgodnie z praktyką międzynarodową ustanawia uczelnia dla każdego kierunku. Większość cudzoziemców przed rozpoczęciem studiów powinna ukończyć roczny kurs językowy na Wydziale Przygotowawczym na białoruskiej uczelni.
Kształcenie kadry naukowej i naukowo-pedagogicznej na Białorusi odbywa się na studiach doktoranckich, habilitacyjnych uczelni i instytucji naukowych Ministerstwa Edukacji (www.edu.gov.by). W kraju istnieje sieć instytucji oświatowych systemu podniesienia kwalifikacji i przekwalifikowania zawodowego. Systemem szkolnictwa na Białorusi zarządzają krajowe organy zarządzania państwowego oraz lokalne organy kierownicze. Odpowiedzialność za stan i rozwój systemu szkolnictwa w kraju ponosi Ministerstwo Edukacji.
Ważnym wydarzeniem dla systemu szkolnictwa było uchwalenie dnia 13 stycznia 2011 roku Kodeksu o wykształceniu Republiki Białorusi. Po raz pierwszy w kraju rozwiązano zadanie kodyfikacji stosunków społecznych w zakresie edukacji, ukształtowano samodzielną dziedzinę prawa — o szkolnictwie. Sprecyzowano narodowy system szkolnictwa. Zaktualizowano nazwę i treść stopni edukacji. Kodeks nie jest jednak raz na zawsze ustanowionym dogmatem, życie zawsze ma swoje zastrzeżenia, dlatego za rok — dwa wprowadzone zostaną do niego pewne zmiany. W systemie szkolnictwa innowacje jak najbardziej są potrzebne.
