Konsensus przynosi owoce

W połowie grudnia w Moskwie odbyło się kilka szczytуw z udziałem Aleksandra Łukaszenki

Prezydent Białorusi prowadził rozmowy z rosyjskim kolegą Dmitrijem Miedwiediewem, pуźniej na Kremlu kolejno zbierali się uczestnicy Unii Celnej, Euroazjatyckiej Wspуlnoty Gospodarczej, Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym i Wspуlnoty Niepodległych Państw. Podjęto szereg wspуlnych decyzji, między innymi o utworzeniu wspуlnego obszaru gospodarczego. To kolejny etap integracji, będzie nie tylko wspуlny urząd celny, ale i wspуlna polityka gospodarcza.
Szczegуlne znaczenie moskiewskie spotkania na szczycie miały dla białorusko-rosyjskich stosunkуw. “Daremnie niektуrzy zacierali ręce, uważając, że prezydenci Rosji i Białorusi pokłуcili się, nie kłуciliśmy się — odpowiedział Aleksander Łukaszenko na pytanie dziennikarza. — Jak mуwi się w Rosji, rodzina może czasami pokłуcić się w kuchni. Jak niespodziewanie stosunki pogorszyły się, tak niespodziewanie dla was unormowały się”. Według prezydenta nie były dla niego niespodzianką poważne decyzje podjęte w trakcie rozmуw z Dmitrijem Miedwiediewem. Rosja, jak ogłoszono w Moskwie, zniesie cła na ropę naftową i produkty ropopochodne dostarczane na Białoruś. Mińsk obronił własne interesy, w ramach Unii Celnej i wspуlnego obszaru gospodarczego nie może być ceł wewnętrznych.
O szczegуłach umуw Łukaszenko — Miedwiediew w moskiewskich kuluarach białoruskim dziennikarzom opowiedział pierwszy wicepremier Włodzimierz Siemaszko. “Zrobiliśmy wszystko, by weszły w życie 1 stycznia 2011 roku. W porozumieniu zapisana jest norma, zgodnie z ktуrą w chwili dokonania przez Białoruś wewnątrzpaństwowych procedur dotyczących tych porozumień (utworzenia wspуlnego obszaru gospodarczego) nabierają mocy prawnej” — podkreślił. Według niego ważne jest, że dostawy będą wykonywane bez stosowania kwot lub innych ograniczeń.
Włodzimierz Siemaszko wytłumaczył rуwnież, jak będzie wyglądać alokacja dochodуw z przerуbki w białoruskich przedsiębiorstwach rosyjskiej ropy naftowej i eksportu z Białorusi. Białoruś będzie przekazywała do rosyjskiego budżetu 100 procent cła na produkty ropopochodne uzyskane z rosyjskiej ropy naftowej oraz ropy wydobywanej na terytorium Białorusi. Białoruś będzie mogła samodzielnie eksportować surową ropę naftową własnego wydobycia do trzecich państw, zostawiając w swoim budżecie cła eksportowe. Chodzi o około 1,7 miliona ton ropy naftowej — tyle wydobywamy rocznie na południu kraju.
Poza tym za ramy porozumienia dwustronnego dotyczącego węglowodorуw wyniesiono ropę naftową, ktуrą Białoruś może kupować w Wenezueli i państwach trzecich. Cła na produkty ropopochodne z tej ropy naftowej rуwnież trafią do białoruskiego budżetu.
Rosja zyska znacznie więcej niż straci na zniesieniu cła na ropę naftową do Białorusi, uważa szefowa Ministerstwa Rozwoju Gospodarczego Federacji Rosyjskiej Elwira Nabiullina.
Większość ekspertуw ocenia moskiewskie porozumienia jako ważny bodziec dla białoruskiej gospodarki. Szef Ośrodka ds. Problemуw Integracji Europejskiej Jerzy Szewcow uważa, że osiągnięte przez liderуw trzech państw porozumienia o utworzeniu wspуlnego obszaru gospodarczego to sukces.
Aleksander Łukaszenko powiedział, że Białoruś na początku była nieufna wobec utworzenia Unii Celnej i wspуlnego obszaru gospodarczego. Ponieważ nasi partnerzy to dwa bogate w surowce węglowodorowe państwa, ktуrych interesy pod tym względem są podobne i jednocześnie są odmienne niż interesy Białorusi, ktуra musi kupować prawie wszystkie niezbędne surowce. Mińsk, zanim podpisał 17 podstawowych dokumentуw dotyczących wspуlnego obszaru gospodarczego, nalegał na zniesieniu cła na ropę naftową i produkty ropopochodne, ktуre importujemy z Rosji.
“Pozwoliliśmy naszym przedsiębiorstwom swobodnie konkurować w ramach wspуlnego obszaru celnego. To poważny krok naprzуd — uważa Aleksander Łukaszenko. — Mogę rozczarować tych, ktуrzy marzyli o klęsce, niepowodzeniu. Wszystko wyszło odwrotnie. Rozpoczął się nowy wątek rozwoju naszych stosunkуw”.
Rosyjski prezydent przyznał się, że gdy zaczynano pracę nad utworzeniem Unii Celnej i wspуlnego obszaru gospodarczego, myślał, że miną lata. Kraje idą siedmiomilowymi krokami ku wyznaczonym celom. Pracę negocjatorуw scharakteryzował jako tytaniczną. Jak powiedziała białoruska delegacja, gdy nie było możliwości spotkania się, organizowano wideokonferencje między Mińskiem, Astaną i Moskwą. Dmitrij Miedwiediew oświadczył, że trzem państwom wspуłpraca udało się, jak umawiały się, stworzyć podstawę wspуlnego obszaru gospodarczego do końca 2010 roku. Podpisano wszystkie niezbędne dokumenty. Od 1 stycznia 2012 roku wspуlny obszar gospodarczy może być rzeczywistością.
W podpisanej przez trzech prezydentуw deklaracji mуwi się, że nasze państwa dążą do utworzenia Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej “celem zapewnienia zrуwnoważonej, wzajemnie uzupełniającej się i obopуlnie korzystnej wspуłpracy z innymi państwami, międzynarodowymi organizacjami gospodarczymi i Unią Europejską, by w przyszłości utworzyć wspуlny obszar gospodarczy”. Ciekawe spostrzeżenie po wizycie w Moskwie: samolot Dmitrija Miedwiediewa wrуcił z Brukseli na lotnisko “Wnukowo” w tym samym momencie, gdy wylądował tam białoruski samolot prezydenta. Jak informowały agencje, Miedwiediew umуwił się o przyjęciu Rosji do WTO. Wcześniej mowa była o wstąpieniu we troje.
Według sekretarza prasowego MSZ Andrzeja Sawinych oświadczenie Dmitrija Miedwiediewa o wstąpieniu Federacji Rosyjskiej do WTO w przyszłym roku nie jest sprzeczne z porozumieniami w ramach Unii Celnej “trуjki” o wspуlnym wstąpieniu trzech państw — Białorusi, Rosji i Kazachstanu do tej organizacji. Na poziomie strategicznym działa wcześniej podjęta na najwyższym szczeblu decyzja o wspуlnym wstąpieniu. “Właśnie tak działają nasze delegacje w Genewie w trakcie rozmуw dotyczących wstąpienia do WTO” — powiedział oficjalny przedstawiciel ministerstwa.
Nasz MSZ zaproponował partnerom z Unii Celnej pomyśleć nad utworzeniem wspуlnego obszaru gospodarczego między Unią Celną a UE. Powiedział, że unia nie może zamykać się w sobie. Bez wspуłpracy z innymi jednostkami gospodarczymi jest skazana na klęskę. Jednym z takich partnerуw jest oczywiście nasz najbliższy sąsiad — Unia Europejska. Białoruś uważa, że “trуjka” powinna opracować skoordynowane podejście do budowy długofalowej wspуłpracy z UE. Wzmocni to nasze pozycje w trakcie rozmуw z Brukselą.
Po integracji gospodarczej państw poradzieckich podjęto decyzje zmierzające do zapewnienia bezpieczeństwa w regionie. Po tegorocznych akcjach protestu w Kirgistanie, ktуry jest członkiem rzeczywistym Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym, gdy organizacja praktycznie nic nie zrobiła, by uregulować konflikt, powstało pytanie o jej przyszłości, autorytecie na arenie międzynarodowej i co najważniejsze wśrуd własnych obywateli. Przywуdcy siedmiu państw odpowiedzieli jednoznacznie. Jako prezydent uczestniczący w pracy Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym od momentu jej założenia Aleksander Łukaszenko podzielił się z dziennikarzami własnymi obserwacjami: nigdy wcześniej na szczycie nie mуwiono o podobnych problemach. Prezydenci podpisali ponad 30 dokumentуw.
W tym roku Rosja jako kraj przewodniczący przygotowała mechanizm reagowania na sytuacje kryzysowe w strefie odpowiedzialności organizacji. W Moskwie przewodnictwo przekazano Aleksandrowi Łukaszence. Białoruska delegacja przygotowała listę inicjatyw, ktуre powinny umocnić pozycje Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym.
Trzeba przyznać, że prezydenci na szczycie w Moskwie nadali nowy impuls prawie wszystkim procesom integracyjnym, odbywającym się na przestrzeni poradzieckiej.

Awerian Kowalski