Jest to pierwszy w kraju zakład, gdzie będą szeroko stosowane w leczeniu komórki macierzyste. Na razie ośrodek wygląda skromnie: jest kilka gabinetów i sala operacyjna o łącznej powierzchni 380 metrów kwadratowych w klinice Narodowej Akademii Nauk Białorusi, na etacie jest kilku specjalistów. Są jednak wielkie perspektywy. Kierownik naukowy ośrodka, członek Narodowej Akademii Nauk Białorusi Ihar Wałatoŭski opowiedział:
— Podstawę stanowią wyniki i kontakty gospodarcze, które nawiązano w trakcie realizacji niedawno zakończonego wspólnego programu, dotyczącego stosowania komórek macierzystych w leczeniu ciężkich schorzeń. Białoruską stronę oprócz naszego instytutu reprezentował Białoruski Państwowy Uniwersytet Medyczny, Akademia Medyczna Kształcenia Podyplomowego, szpital kliniczny nr 9. Już na tym etapie udało się opracować podstawowe technologie leczenia takich ciężkich chorób jak przewlekłe wrzody na tle odżywczym, będące skutkiem cukrzycy, schorzeń sklerotycznych. Wspólnie z kolegami ze szpitala ratunkowego (Katedra Chirurgii Białoruskiego Państwowego Uniwersytetu Medycznego — kierownik członek korespondent Narodowej Akademii Nauk Białorusi Stanisłaŭ Tracjak) leczyliśmy 25 pacjentów. U 24 wrzody zabliźniły się.
Teraz ta działalność będzie masowa. W klinice pacjenta przygotowuje się do przeszczepu komórek macierzystych, pobiera się tkanki tłuszczowe. W Instytucie Biofizyki wydziela się z nich komórki macierzyste i rozmnaża poprzez podział. W tym celu wyposażono jedyny na razie na Białorusi ośrodek rozmnażania komórek macierzystych, spełniający normy międzynarodowe GMP. Razem z Iharem Wałatoŭskim idziemy tam. Sam proces udało mi się podpatrzeć tylko przez podwójne szyby komór — obowiązują surowe wymogi dotyczące sterylności. W gabinetach zobaczyłem mikroskopy, wirówki, sterylizatory, specjalne lodówki…
Ihar Wałatoŭski dostrzega wielkie perspektywy w stosowaniu komórek macierzystych
— Umieszczamy materiał w specjalnym pojemniku, gdzie rozmnażają się komórki macierzyste — Ihar Wałatoŭski pokazał mały przezroczysty plastikowy flakon z pomarańczową nakrętką. — Jeden cykl trwa około 20 dni. Do leczenia jednego pacjenta potrzeba około pięciu milionów komórek, identycznych z jego komórkami. Wszystkie reagenty i naczynia medyczne są importowane. Niestety próby zastąpienia ich białoruskimi hamowały rozwój komórek.
Preparat zawierający autentyczne komórki macierzyste może mieć postać żelu, zastrzyku lub inną. Są to substancje konkretnego pacjenta. Leczenie przebiega w nowym ośrodku technologii komórkowych. Ośrodek zawarł umowy z największymi rosyjskimi instytucjami naukowymi, by korzystać z ich wynalazków. Ihar Wałatoŭski zdradził pewne szczegóły:
— Z Instytutem Cytologii Rosyjskiej Akademii Nauk w Petersburgu zawarliśmy umowę o stosowaniu jego preparatu “Ekwiwalent dermalny”. Jest przeznaczony do leczenia oparzeń, zmian zwyrodnieniowych dziąseł, odleżyn. Z Instytutem Transplantologii Rosyjskiej Akademii Nauk Medycznych w Moskwie porozumieliśmy się w sprawie stosowania preparatu “Sferożel” do leczenia schorzeń stawów. Mamy nadzieję, że w ten sposób rozwiążemy problem stulecia, jak się określa te schorzenia, prowadzące do utraty zdolności motorycznych. Przy tym nasze i rosyjskie leki, stworzone na bazie komórek macierzystych, są znacznie tańsze niż importowane z innych krajów.
W chwili obecnej trwa certyfikacja rosyjskich leków na Białorusi. Jest to droga i długotrwała procedura. Zakłada się, że od 2016 roku na terytorium Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej będą działać jednolite certyfikaty leków. To istotnie przyspieszy i ułatwi stosowanie rosyjskich leków w Ośrodku Technologii Komórkowych w Minsku. Sam ośrodek osiągnie inny poziom. Istnieje zamiar rozbudować ośrodek dwukrotnie. Pojawią się nowe gabinety i laboratoria, bank komórek macierzystych. Większa będzie lista schorzeń, które będą leczone za pomocą nowych technologii.
Uładzimir Bibikaŭ
