І ў свае восемдзесят пяць гадоў вядомы мінскі мастак Леанід Дударэнка па-ранейшаму творча актыўны

Код Леаніда Дударэнкі

Нядаўна заслужаны дзеяч мастацтваў Беларусі правёў сваю чарговую персанальную выставу. Было вельмі шмат народу. Як заўсёды, гаварылі хвалебныя здравіцы ў адрас майстра. А ён — у нязменным чырвоным пінжаку — сціпла прымаў віншаванні, даючы зразумець суразмоўцам, што, маўляў, нічога выдатнага не зрабіў, толькі адлюстроўваў уражанні як мог. А на выставе было прадстаўлена ні многа ні мала — каля ста работ, створаных у розны час. Асаблівую цікавасць у гледачоў традыцыйна выклікалі творы мастака з творчых паездак.



Для мастацтва Леаніда Дударэнкі характэрныя, перш за ўсё, шчырасць і сумленнасць. За яго работамі заўсёды бачны аўтар з неабыякавымі адносінамі да свету і людзей. Што б ён ні адлюстроўваў: гарадскія вуліцы, рыбакоў поўначы, урачоў ці членаў сваёй сям’і — усюды ў работах адчуваецца ўдзел аўтара ў лёсе сваіх герояў.

Атрымаўшы прафесійную адукацыю ў Мінскім мастацкім вучылішчы і Беларускім дзяржаўным тэатральна-мастацкім інстытуце, мастак рана праявіў творчую самастойнасць. З 1967 года Леанід Дударэнка — рэгулярна ў камандзіроўках. Наведаў Манголію, Туркменію, Якуцію, Карэлію, Грузію, Афганістан, аб’ездзіў Далёкі Усход Савецкага Саюза... Падчас падарожжаў і былі створаныя многія лепшыя яго творы ў жанрах пейзажа і партрэта. Менавіта жывыя зносіны з людзьмі і ўменне расказаць пра сваіх герояў на мове жывапісу напаўняюць яго работы сэнсам і даверам да іх.



Дударэнка працуе пераважна на натуры, але разам з тым у пэўнай меры абстрагуецца ад яе. Мастак імкнецца выкарыстоўваць у рабоце розныя дэкаратыўныя, а часам і фармальныя магчымасці кампазіцыі. Характэрнай рысай яго жывапісу становіцца пэўная графічнасць.

Скалы, узгоркі, парты, старажытныя пабудовы жывуць на яго палотнах як быццам нейкім сваім жыццём. Многія яго пейзажы, асабліва гарадскія, з аднаго боку, адлюстроўваюць канкрэтны матыў, з другога — карціна набывае нейкую вывераную рытмічную арганізацыю. У некаторых яго творах чуюцца аддаленыя водгукі постімпрэсіянізму і кубізму.

Безумоўна, важнае месца ў творчасці Дударэнкі займаюць тэматычныя работы, якія закранаюць глабальныя праблемы сучаснага грамадства. Згадаем палотны “Эпілог” (1988), “Гэта не павінна здарыцца” (1986). У іх мастак сумяшчае вобразы свету, гармоніі і мёртвай зямлі пасля ўяўнай катастрофы, даносячы такім чынам да гледача свае перажыванні.

Так, Леанід Дударэнка — мастак шматгранны і даўно зацвердзіў сябе як майстар канцэптуальнай карціны, пейзажа, партрэта, нацюрморта. Добрая прафесійная падрыхтоўка і веды далі магчымасць яму заявіць пра сябе як майстра з арыгінальным стылістычным почыркам, своеасаблівым бачаннем жыцця і разуменнем мастацтва.



Дударэнка — мастак каларытны і глыбока нацыянальны. Засвоіўшы за час навучання і самастойных аўтарскіх пошукаў усё лепшае ад педагогаў і калег па жывапісным цэху, ён творча падышоў да традыцыйных прыёмаў нацыянальнай жывапіснай школы, смела эксперыментуючы і выкарыстоўваючы шырокія магчымасці наватарства.

Мастаком створана вельмі шмат карцін у самым шырокім жанравым і тэматычным дыяпазоне. Для кожнага яго твора характэрныя своеасаблівая жывапісная мова, дасканаласць малюнка і кампазіцыйная завершанасць. 

Нельга не адзначыць той факт, што ў аснове творчасці гэтага мастака заўсёды прысутнічае тэма духоўнасці, тэма вобразнай праўды, што дазваляе яму захоўваць творчую індывідуальнасць, не падладжвацца пад модныя плыні і павевы ў сучасным мастацтве. Творчая лабараторыя Леаніда Дударэнкі не абмяжоўвалася толькі сценамі майстэрні, ён належыць да ліку тых, хто пастаянна чэрпае сваё натхненне ад родных беларускіх пейзажаў, удзелу ў міжнародных пленэрах. 

На выставе работ Леаніда Дударэнкі
На выставе работ Леаніда Дударэнкі

Шматлікія творы Леаніда Дударэнкі знаходзяцца ў музеях Беларусі, айчынных і замежных прыватных калекцыях і галерэях. Усё створанае мастаком — своеасаблівы Свет Майстра са сваёй філасофіяй бачання часу.

— Цікава, а як вы прыйшлі ў мастацтва? Як сталі мастаком? Што на гэта паўплывала?

— Я нарадзіўся ў Маладзечне — у тагачасным невялікім гарадку недалёка ад Мінска. Маё дзяцінства прыпала на ваенныя гады. У 1941-м, калі пачалася Вялікая Айчынная вайна, мне было ўсяго дзевяць гадоў. Бацька загінуў на фронце. Дом згарэў. Трэба было дапамагаць маці, каб неяк выжыць. Гэта быў цяжкі час. Нягледзячы на тое, маці яшчэ ў 1945 годзе змагла адправіць мяне ў мастацкае вучылішча. Вядома, было тады складана вучыцца. Але мне вельмі моцна пашанцавала, бо адразу пасля вайны ў Маладзечне была адкрыта мастацкая студыя. Яе стварыў адзін таленавіты мастак. Цяпер, на жаль, я не магу ўспомніць яго імя і прозвішча. Але менавіта ён даў аснову мастацтва, заклаў усё, што трэба было для майго развіцця. Гэта быў сапраўдны Майстар: і як мастак, і як педагог. Я, калі ў вучылішча паступаў, па матэматыцы атрымаў двойку, але мяне ўзялі і з двойкай, таму што па жывапісе ў мяне быў вышэйшы бал. 



Бывае, мастак пачынае шукаць шляхі для таго, каб праславіцца. Напрыклад, калі Малевіч напісаў “Чорны квадрат”, тым самым было сказана: усё — кропка ў гэтай сферы. Але не, мастакі зноў і зноў спрабуюць за кошт нейкіх квадрацікаў, палосак увайсці ў гісторыю. Хоць я лічу, што рэалізм у жывапісе быў і будзе асновай — асабліва ў творчасці беларускіх мастакоў. Хоць і сам некалі таксама быў захоплены абстрактным мастацтвам. Лічыў, што трэба неяк па-новаму глядзець на свет. Але калісьці маці ў мяне спытала: а для каго ты ўсё гэта робіш? Я адказаў: для людзей. Каб усе глядзелі, радаваліся. Яна ж заўважыла: “Ты ж бачыш, што гэта незразумела ім. Навошта тады рабіць?”. Я задумаўся. І ўжо з узростам зразумеў, што вярнуўся зноў да асноў рэалізму. Я зразумеў, што трэба рабіць добрыя рэалістычныя рэчы, якія, сапраўды, кранаюць чалавека. І кранаюць маю душу, таму што мастак не павінен быць абыякавы да таго, што адбываецца ў свеце.

У мяне ёсць цэлая серыя карцін на тэму “Атамная вайна”. Пра тое, як пры Мікіту Хрушчове мір быў хісткі, было недалёка да трэцяй сусветнай вайны: яна ўжо на парозе стаяла. У мяне шмат карцін на гэтую тэму. Як і на вечныя тэмы адносінаў чалавека да жыцця, да прыроды. Ёсць такі выраз: за мастака яго карціны павінны гаварыць. Калі мастак шмат расказвае пра карціну, значыць, карціна не гатовая. Яна сама абавязана гаварыць за сябе. Мастак павінен напісаць і спакойна адысці ўбок. Таму што добры твор глядач сам адчуе. А калі карціна пасрэдная, то ты праходзіш паблізу яе. Яна не тое што не спыняе, яна — пустое месца. Ёсць салоннае мастацтва, якое служыць для ўпрыгожвання дамоў, кватэр. Але яно да сапраўднага мастацтва дачынення не мае. Гэта ўсё прыгожа, здорава. Але мастацтва павінна быць такім, каб спыняла чалавека, прымушала думаць: для чаго ты жывеш, што ты павінен рабіць, якім ты павінен быць. Вось гэта галоўная задача мастацтва. 



— Вы шмат ездзілі, шмат ба­чылі. Падчас творчых камандзіровак спрабавалі адлюстраваць якое-небудзь канкрэтнае месца, якога-небудзь канкрэтнага чалавека? Ці ж рабілі вобразныя абагульненні?

— Так, мне даводзілася ездзіць па вялікай прасторы былога Савецкага Саюза. Там пражывалі людзі соцень нацыянальнасцяў. Самае цікавае, што кожная мела нейкую сваю аснову. І нягледзячы на тое, што краіна была адна, кожны народ адрозніваўся не толькі мовай, знешнасцю, ён адрозніваўся сваімі адносінамі да жыцця, да прыроды, да ўсяго. І гэта было вельмі цікава. У мяне цэлая серыя партрэтаў людзей розных нацыянальнасцяў. Было вельмі цікава пісаць чалавека, які не бачыў тэлевізара, іншых прадметаў сучаснага побыту. Але якія былі зносіны! А якая вакол была прыгажосць, калі даводзілася быць за палярным кругам, дзе не ступала нага чалавека. Вельмі цікава. І калі абмяркоўвалася пытанне: паехаць у Парыж або на Крайнюю Поўнач, заўсёды хацелася ехаць туды, дзе няма цывілізацыі. Мне вельмі пашанцавала, што я шмат ездзіў, шмат бачыў і шмат зрабіў. Я лічу, што калі я дзесьці бываю і нічога не напісаў — значыць, дарэмна з’ездзіў. 



— Пік вашай творчасці на які час прыпаў? Ці ён як пачаўся, так і працягваецца?

— У мастака шлях залежыць не толькі ад яго. Шлях залежыць ад жыцця, ад абставінаў, нават ад дзяржаўнага ладу. А яшчэ для таго, каб тварыць, трэба мець моцную энергію. Я вам скажу, што іншы раз, калі працуеш над карцінай, бывае, спіна становіцца мокрай. Здавалася б, пэндзлікам водзіш. Але ўсё гэта — унутранае гарэнне. І больш за чатыры гадзіны я не магу працаваць над карцінай. Таму што ты выдыхаешся, ты згараеш. Таму лепшая творчасць мастака, мабыць, у той час, калі ў яго фізічная і разумовая здольнасць адпавядаюць адзін аднаму. У маім узросце, калі ўжо за восемдзесят, галавой усё цяміш, але сіла не тая. Табе хочацца гэта зрабіць, а магчымасці фізічнай няма. Цяпер маладыя людзі — ім вельмі пашанцавала — пачынаюць вучыцца творчасці рана. І да дваццаці пяці гадоў яны ўжо сталыя мастакі, умеюць пісаць карціны. Таму перыяд ад дваццаці пяці, трыццаці, трыццаці пяці гадоў — гэта самы моцны перыяд, самы лепшы час. Калі мастак атрымаў аснову, то ён шмат чаго зможа зрабіць. Гавораць: некаторыя мастакі пісалі да старасці. Але гэта вучні ім дапамагалі пісаць. Таму што фізічна гэта немагчыма. Старыя майстры напісалі карціны ўжо ў пажылым узросце, таму што ў іх была цэлая школа вучняў, якія ім дапамагалі. Для таго, каб зрабіць адну сапраўдную карціну, трэба шмат фізічнай працы. Я памятаю, як Віталь Цвірка, народны мастак Беларусі, разводзіў у слоічках фарбу і прасіў сваіх вучняў: зафарбуйце неба, зафарбуйце зямлю… І потым яму лёгка было пісаць па закладзенай у карціне аснове. Фізічнай сілы траціш шмат на падрыхтоўку палатна. Гэта вельмі працяглы працэс. Падаецца, што лёгка: мазнуў — і ўсё гатова. Не, раніцай прыходзіш і працуеш цэлы дзень — без канца. Таму самыя моцныя мастакі — гэта тыя, хто не губляе шмат часу на пустую справу ў маладыя гады. А іншыя потым зразумеюць, што многае не зрабілі ў жыцці, але будзе ўжо позна.

“Навагрудак”
“Навагрудак”

— Беларуская школа жывапісу чым характэрная?

— Беларуская школа жывапісу адбылася пры савецкай уладзе, калі ў васямнаццатым годзе Беларусь стала рэспублікай, няхай і ў складзе СССР. Было Віцебскае мастацкае вучылішча, дзе вучыўся Марк Шагал. Можна сказаць, што адсюль пайшоў увесь беларускі жывапіс — з Віцебска. І многія нашы мастакі, закончыўшы віцебскую школу, потым паступалі ў Пецярбургскую акадэмію. У канцы дзевятнаццатага — пачатку дваццатага стагоддзя, можна сказаць, зараджалася беларуская школа жывапісу. Яна будавалася на рэалістычным падыходзе. У нас існавала вялікая калекцыя жывапісу Радзівілаў, але, калі была фашысцкая акупацыя ў гады Другой сусветнай вайны, усе лепшыя работы Нацыянальнай мастацкай галерэі немцы вывезлі. І невядома, дзе гэтая калекцыя беларускага мастацтва. Калі мы стваралі музей пасля вайны ўжо, гэта ўсе былі прывазныя работы. Так, цяпер у нас ужо ёсць свая акадэмія, свая школа. Уплыў заходніх напрамкаў, вядома, адбіваецца: ствараюцца і ўмоўныя творы, якія адыходзяць ад рэалізму. Але ўсё залежыць ад чалавека, ад яго поглядаў. Я думаю, што, калі ты вырас на гэтай радзіме, ты ўсё-такі будзеш праслаўляць сваю зямлю і народ не абстрактнымі формамі.

— Сваімі работамі вы даражыце? Пакідаеце іх у сябе ў майстэрні або рады, калі яны знаходзяцца ў каго-небудзь у калекцыі? Карацей, як вы ставіцеся да таго, што напісалі?

— Вы ведаеце, да сваіх работ я адношуся вельмі сур’ёзна. І мне з імі расставацца прыходзіцца як з дзецьмі. Калі работа вельмі ўдалася, я імкнуся яе пакідаць у сябе. Але жыццё ўсё-такі прымушае карціны аддаваць. Амаль усе музеі краіны маюць мае работы. Для таго, каб жыць, неабходна мець сродкі, таму даводзіцца прадаваць работы. Але я не імкнуся аддаць работу абы-каму. Я думаю, што работы трэба аддаваць у калекцыі. Карціны для таго і створаныя, каб іх глядзелі, каб нехта іх бачыў. Калі ў мастака ёсць работы і іх ніхто не бачыць, гэта гаворыць аб тым, што мастак малавядомы. Я шмат пішу работ. Навошта іх прадаваць, калі грошы ёсць? Таму і карціны ў мяне захоўваюцца. 

Ёсць што паглядзець
Ёсць што паглядзець

— Вы ў большай ступені пішаце работы для сябе або ўлічваеце, што яны павінны спадабацца гледачу?

— Я пішу тое, што мяне хвалюе. Тое, што мяне кранае. І таму многім гэтыя карціны не патрэбныя. Што мяне хвалюе, тое я і адлюстроўваю. А вось на заказ — для мяне гэта праблема. Я практычна заказныя работы не раблю. Гэта вельмі цяжка для мяне, нават далёка. 

— Наша прырода цікавая вам як мастаку? Вы ў ёй знаходзілі ўзвышаныя матывы? Каб узяцца і пісаць яе?

— Беларусь якраз на прыроду багатая. Калі да мяне прыязджалі ўкра­інскія мастакі, я іх на Лагойшчыну пад Мінскам прывозіў увосень. Яны прама крычалі: Швейцарыя, Швейцарыя! У нас вельмі шмат прыгожых месцаў. Я страх не люблю роўныя краявіды. А ў нас усюды ёсць невялікія ўзвышшы, узгоркі. Але галоўнае — лясы, азёры. Я ў асноўным пісаў познюю восень, раннюю вясну, зіму, калі прыгожа ляжыць снег. Наогул, беларускі пейзаж вельмі прыгожы. У мяне атрымлівалася, што я ўлетку заўсёды ездзіў на поўнач СССР і таму ўсе летнія краявіды Беларусі ў мяне адышлі ўбок. Ці восень, ці вясна. А ўлетку мяне тут не было. 

— Многія работы беларускіх мастакоў, у тым ліку і вашы, з’ехалі за мяжу, засталіся ў зборах еўрапейскіх калекцыянераў. Ці варта аб тым шкадаваць? Ці гэта нармальна, што яны не ў вас, не ў нас, а дзесьці ў іншых краінах знаходзяцца? 

— Я нават не ведаю той краіны, дзе няма маіх работ. У Кітаі ёсць, у Манголіі. У Японіі ў мяне была выстава. А ў Маскве японцы хацелі купіць усю маю экспазіцыю. Разумееце, вельмі добра, што нашы работы вісяць дзесьці ў кагосьці ў Амерыцы, у Англіі, у Італіі… Гэта папулярызацыя беларускага мастацтва. Дарэчы, там многія калекцыянеры так і пішуць, што гэта работы беларускіх мастакоў. А не проста нечае прозвішча. Ім вельмі важна — мастак якой краіны. Калі такія калекцыянеры прыязджаюць у Беларусь, яны не проста глядзяць, а яны ўжо ведаюць, які напрамак у нас у мастацтве, што і як. Таму што яны бачылі нашы работы. Міністэрства культуры часта арганізуе выставы за мяжой, у тым ліку і мае работы падарожнічаюць. І калекцыянеры іх купляюць. Адзінае, што я не ўмею таргавацца з імі. Таму часам мяне жонка лае, гаворыць, што трэба заўсёды ведаць цану мастацтву. Памятаю, калі ў Германіі быў, падарыў адну работу. Гэта было такое захапленне ў чалавека, як быццам бы я яму мільён падарыў. Таму што на Захадзе больш цэняць гэтае мастацтва. А ў нас неяк яшчэ не так. Нехта можа спакойна павесіць дома каляровую фатаграфію на сценку і быць задаволены. Яму не трэба вялікае мастацтва. Вось чаму трэба прапагандаваць высокую культуру. 

— Вы можаце меркаваць аб тым, як было раней. Але як цяпер ідзе справа ў мастацтве, у жывапісе? Вас радуе або хвалюе падыход да гэтага працэсу маладых мастакоў? У вас, магчыма, ёсць нейкая парада ім? 

— Маладым бескарысна даваць парады. Яны лічаць, што самі разумнейшыя за старэйшае пакаленне. Гэта заўсёды было трагедыяй маладых, па сабе мяркую. Такое адчуванне, што ты ўжо ўсё ведаеш. Задача нашых педагогаў, якія выкладаюць: моладзь не толькі трэба вучыць выяўленчаму мастацтву, а вучыць жыццю. Каб мастак бачыў гэтае жыццё. Рускі пісьменнік Максім Горкі гаварыў, што ён часам можа дазволіць назваць сябе мастаком. Разумееце, мастак — гэта творца. І таму ён павінен жыць для чагосьці. Павінен паставіць задачу. А калі сёння маладыя кідаюцца ў пагоню за тым толькі, каб яго купілі... Але, каб купілі, трэба рабіць або салоннае мастацтва, або тое, што купляецца на Захадзе. І вось яны захапляюцца гэтым. А жыццё застаецца ўбаку. Навошта пісаць нейкую карціну цэлы год, якую, магчыма, ніхто не купіць. Так малады мастак робіць тое, што можна прадаць. Добра, калі ён таленавіты, то яшчэ закладвае нешта ў майстэрства, у творчасць. Мне даводзілася быць у іх майстэрнях, дзе мала работ. А калі і ёсць работы, то яны разлічаныя на тое, каб іх купілі. Вось гэта трагедыя. Калі да мяне раней прыязджалі з Захаду мастакі, яны цікавіліся, як мы жывём. Я сказаў, што жыву творчасцю. Яны сказалі: у нас, пры капіталізме, творчасцю займацца немагчыма. Калі ў цябе няма фабрыкі, калі ў цябе няма магазіна, якой-не­будзь зямлі, якая цябе корміць, ты на мастацтве не пражывеш. Так, творчасць мае патрэбу ў грашах. Таму і наша моладзь лі­чыць цяпер, што трэба рабіць грошы. І ўся трагедыя ў гэтым.

— Як вы лічыце, для мастака важна мець нейкія задаткі таленту ці працаздольнасцю, сваім жыццёвым досведам ён можа ўсё-такі рэалізаваць свае мэты?

— У нас ёсць шмат маладых лю­дзей, сапраўды, таленавітых, здольных. Што тут неабходна? Вядомы мастак Ілья Рэпін ажаніўся амаль пад ста­расць. Таму што ён займаўся мастацтвам і яго не хвалявала — прадасць ён работу ці не прадасць. Разумееце, калі мастак будзе незалежны ад бытавых умоў, прысвеціць сябе мастацтву, то, я думаю, што ў яго ўсё атрымаецца. Талент яго выцягне. І будуць грошы. Толькі не адразу. Грошы з’яўляюцца потым. Каб стаць вядомым, трэба шмат зрабіць. І тады ўсё акупіцца. Пікасо першы час амаль галадаў. А ў нас некаторыя хочуць, каб адразу ўсё было. А адразу нічога не будзе. Няхай пацерпіць трошкі, папрацуе. А раптам убачаць, што ён сапраўды варты ўвагі. Часам мастак таленавіты, ён шмат працуе, але рэалізаваць свае работы не ўмее. У нас не хапае людзей, якія б маглі сапраўды знаходзіць гэты талент, дапамагчы яму, даць магчымасць тварыць. Зрабіць яму рэкламу. І тады ён сапраўды стане варты сваёй творчасці. Вядома, дзяржава зацікаўлена ў таленавітых людзях. Але вось як даведацца, ці зможа ён далей сябе рэалізаваць? Бо талент відавочны тады, калі мастак зробіць некалькі сапраўдных работ. Вельмі мала таленавітых людзей, якія пра сябе ў першыя гады заяўляюць. Многія праяўляюць сябе потым, на трэцім дзясятку, на чацвёртым. 

— А ў вас не было сумненняў, што прафесія мастака ваша? Не было такога: кіну ўсё, займуся чым-небудзь іншым?

— Не. Я лічу, што недарэмна пра­жыў. Адзінае, што скажу: мала вельмі зрабіў. Я ў трыццаць тры гады толькі пачаў тварыць, і было шмат адцягваю­чых фактараў. Вельмі шмат займаўся грамадскай работай. Быў старшынёй мастацкіх саветаў, выстаўкамаў. Вечна аддаваў час гэтай рабоце. У чым народнага мастака Беларусі Міхаіла Савіцкага была сіла? Ён у восем раніцы прыходзіў у майстэрню і ў шэсць вечара пакідаў яе. Разумееце, вось так трэба працаваць. Тады сапраўды ты можаш шмат чаго зрабіць. Я шмат зрабіў, але лічу, што мог бы зрабіць больш. 

— Творчыя няўдачы таксама ўласцівыя вашай рабоце?

— Часам думаеш, чаму рэч — я маю на ўвазе працэс напісання карціны — іншы раз ідзе лёгка, а іншы раз — ніяк. У мяне сусед быў па майстэрні — таленавіты мастак Мікалай Селяшчук. Выкінуў нейкі падрамнік. Пытаю яго: у чым справа, навошта выкідаеш? Ён гаворыць: “Ты ведаеш, я на ім два разы нацягваў палотны, і не атрымліваецца”. І ён вырашыў, што гэты падрамнік яму не падыходзіць. Нешта вось бывае часам — не ідзе і ўсё. Часам усё зале­жыць ад настрою. Напрыклад, ідзеш у майстэрню і бачыш нейкі нядобры эпізод. І ўжо прыходзіш у майстэрню — ты ўжо не работнік. Табе настройвацца трэба. Я ўключаю музыку, гля­джу кнігі. Перабудоўваюся. Пачынаеш настройваць сябе, што ўсё нармальна. Бальзак, напрыклад, прасіў прывязваць сябе да крэсла, каб пісаць. Часам самае складанае — прымусіць сябе.

— Але цяжкасці, напэўна, забываюцца, і вы памятаеце ўдалыя карціны, якія стварылі?

— Вядома. Прыгадваю выпадкі, калі есці не было чаго. Але зробіш нешта добрае — і так прыемна. 

— Без натхнення цяжка ў такой прафесіі?

— Без натхнення проста нельга. Механічна немагчыма пісаць карціны. Эмоцыі абавязкова павінны быць у нашай справе. 

— Калі сцісла, мастак — гэта хто? 

— Мы слова “мастак” страчваем. Часам прыязджаеш кудысьці і мне гавораць: вось у нас ёсць мастак, ён піша плакаты... Слова “мастак” мы часта выкарыстоўваем не па назначэнні. Мастак — гэта творца. А той, хто з пэндзлем працуе, — гэта не абавязкова мастак, разумееце. Мастаком можа быць толькі творчы чалавек. І пісьменнік, і кампазітар, і музыкант можа быць мастаком. Шмат людзей, якія малююць. Але практычна кожны чалавек умее маляваць. Раней у многіх інтэлігентных сем’ях дзіця ўмела іграць на якім-небудзь інструменце, умела маляваць, абавязкова вывучала літаратуру. Многія спакойна жывапіс пісалі. Але гэта не значыць, што яны — мастакі. У гэтым уся розніца. 

Віктар Міхайлаў

Фото: Віктар Міхайлаў, Сяргей Лазюк
Заметили ошибку? Пожалуйста, выделите её и нажмите Ctrl+Enter