
Калі прыходзіць пара збіраць ягаду, чэкі заліваюць вадой. У поле выходзіць тэхніка. Трактары спецыяльнымі матавіламі зрываюць журавіны з кустоў, і яны ўсплываюць
Арганізацыі Белкаапсаюза ўжо закупілі амаль паўтысячы тон журавін і брусніц. Гэта ў 3,5 раза больш, чым летась. Зрэшты, сёлетні ўраджай радуе не ўсіх.
Не замарозіць, дык паб’е
Самая вялікая ў Еўропе журавінавая плантацыя знаходзіцца за 30 кіламетраў ад Пінска, недалёка ад вёскі Селішча. Яе плошча — 85 гектараў. Тэхналогію і пасадачны матэрыял прадпрыемства «Палескія журавіны» атрымала ў сярэдзіне 1980-х ад амерыканцаў. Ягада на Піншчыне прыжылася. Штогод тут збіраюць 300—350 тон журавін. У самыя ўраджайныя гады — больш за 600 тон. Але сёлета аб новых рэкордах гаворка не ідзе: год выдаўся цяжкім. Дырэктар ААТ «Палескія журавіны» Васіль Лягускі рабіць прагнозы асцерагаецца:
— З замаразкамі мы навучыліся спраўляцца, а вось супраць граду прыёмаў у нашым арсенале пакуль няма. Гэтым летам двойчы — 17 і 26 жніўня — прайшоў моцны град. Ягада да гэтага часу ўжо сфарміравалася, пасадкі сур’ёзна пашкоджаны. Таму рабіць нейкія прагнозы складана.
Читайте также
Журавінавае поле разбітае на вялікія ўчасткі. Іх называюць чэкамі. Калі прыходзіць пара збіраць ягаду, чэкі заліваюць вадой. Пасля ў поле выходзіць тэхніка. Трактары спецыяльнымі матавіламі зрываюць ягаду з кустоў. Лёгкія журавіны ўсплываюць. Некалькі мужыкоў, нібы невадам, сцягваюць яе да транспарцёра, які загружае свежыя журавіны ў прычэп. Наступныя этапы — ачыстка, сартаванне, фасоўка, замарозка. Далей — адпраўка заказчыкам. Нашы журавіны чакаюць у Польшчы, Германіі, Вялікабрытаніі, Латвіі, Расіі.
Цяжка, а што рабіць?
Жыхарам вёскі Боркі Ганцавіцкага раёна адпачываць таксама няма калі. Восеньскую ягаду тут збіраюць спакон веку. Вяскоўцы з верасня і да першых замаразкаў увесь свой вольны час праводзяць у балоце. Пенсіянерка Марыя Мікалаеўна — адна з іх:
— Ва ўраджайны год можна добра зарабіць, а зараз ягады вельмі шмат. Калі пастарацца, за дзень можна набраць і 20, і 30 кілаграмаў, і нават больш. Цяпер закупачная цана пачынаецца ад 2,5 рубля за кілаграм. У нас у вёсцы працуюць некалькі нарыхтоўшчыкаў. Некаторыя купляюць ягаду для райспажыўтаварыства, некаторыя — для прыватнікаў.
Марыя Мікалаеўна распавядае, што збор журавін — цяжкая праца. Каб пераканацца ў гэтым, дастаткова проста пахадзіць па балоце з раніцы і да вечара — упадзеш без сіл. А за плячыма ягаднікаў яшчэ і велізарныя мяхі:
— Цяжка, вядома. Ногі гразнуць у балоце, плечы ныюць ад грузу, адпачыць няма дзе. Лягчэй працаваць усёй сям’ёй. Тады за сезон можна сабраць некалькі тон журавін. Многія ягаду хаваюць на зіму ў балоце, пад вадой. Мароз робіць яе смачнейшай. Да таго ж вясной журавіны можна збыць даражэй.
Дарэчы, па стане на ўчарашні дзень Ганцавіцкае райспажыўтаварыства нарыхтавала больш за 7 тон дзікарослых журавін.
За журавінамі — на палігон

У 200 кіламетрах ад вёскі Боркі, на Століншчыне, раскінуліся Альманскія балоты. Іх плошча — 94 тысячы гектараў. Гэта прыкладна як тры Мінска. У 60-я гады тут з’явілася трэніровачная пляцоўка Савецкай Арміі — Мерлінскі па-лігон. Жыхароў навакольных вёсак перасялілі на тэрыторыю Украіны. Аднак хадзіць у лес за дзікаросамі яны не перасталі. Да таго ж трапіць на палігон з украінскага боку прасцей, чым з беларускага. Парушэнне дзяржаўнай мяжы зборшчыкаў не спыняла. Што зробіш, калі знайсці працу ў роднай вёсцы нерэальна?
У балотах вяскоўцы жылі тыднямі, а ў канцы сезона сабраны ўраджай перавозілі ва Украіну. Не раз і не два справа даходзіла да сур’ёзных канфліктаў з памежнікамі. Яны да гэтага часу ўспамінаюць, як вяскоўцы штурмавалі пагранічны пост, спрабуючы вызваліць затрыманых землякоў. Бывала, ладзілі засады, завальвалі памежнікам дарогу спілаванымі дрэвамі. Шэсць гадоў таму было прынята рашэнне: прапускаць жыхароў памежжа для збору ягад на тэрыторыю Беларусі. Але цяпер украінскіх зборшчыкаў на Мерліне няшмат. Вось што распавялі жыхары вёскі Альманы:
— Збор ягад па законе — гэта абмежаванні. На суткі, напрыклад, у лесе заставацца нельга. Да вечара трэба вярнуцца дадому. А многія прафесійныя «журавіннікі» прывыклі жыць у лесе тыднямі. Да таго ж раней ва Украіне за кілаграм журавін плацілі тры долары. Сёння такіх коштаў і блізка няма. Многія жыхары памежных вёсак пераключыліся на іншы, больш прыбытковы бізнес — нелегальную здабычу бурштыну.
У Пінскім пагранічным атрадзе гэтую інфармацыю пацвердзілі — зборшчыкаў дзікаросаў з Украіны стала значна менш. Магчыма, гэта неяк звязана яшчэ і з тым, што наведванне заказніка «Альманскія балоты» для замежнікаў стала платным і каштуе 23 рублі на год.
p.losich@gmail.com