У параўнанні з мінулым годам ураджай на Гомельшчыне больш важкі.Прыродныя сюрпрызы
Як вядома, усё пазнаецца ў параўнанні. Ахарактарызаваць мінулы год для сельскай гаспадаркі Гомельшчыны коратка можна словамі «то ў жар, то ў холад». Спачатку атмасферная і глебавая засуха, потым дажджы падчас уборкі. Усё гэта адбілася на выніку. Сёлетняя гарачая пара таксама не была бясхмарнай у прамым і пераносным сэнсе. Аналізуючы ход кампаніі, намеснік начальніка ўпраўлення інтэнсіфікацыі раслінаводства камітэта па сельскай гаспадарцы і харчаванні Гомельскага аблвыканкама Алена Філіповіч адзначае:— Безумоўна, прыродна-кліматычныя фактары адыгралі сваю ролю і ў гэтым годзе. Мяккая зіма, якая прайшла практычна без мінусавых тэмператур, дазволіла шматгадовым раслінам добра захавацца. У той жа час з-за адсутнасці снежнага покрыва вясной глеба недаатрымала значнай колькасці вільгаці. Калі ж пачалася пасяўная, праблемы прынёс шквалісты вецер, які пераходзіў часам у пясчаныя буры. На некаторых плошчах толькі пасеянае насенне фактычна выдзімалася.
Але самы непрыемны сюрпрыз паднёс позні вясновы перыяд. У маі адбыліся моцныя замаразкі, якія доўжыліся на працягу тыдня. Ноччу слупок тэрмометра апускаўся да анамальнай для гэтага часу тэмпературы мінус 8 градусаў. Больш за ўсё пацярпелі пасевы на Палессі — у Кастрычніцкім, Жыткавіцкім, Петрыкаўскім раёнах. Частку плошчаў, дзе гэта было магчыма, прыйшлося перасяваць аднагадовымі культурамі і кукурузай. Іншыя хоць і ацалелі, сталі аслабленымі, што, вядома, не лепшым чынам адбілася на ўраджайнасці. Па прычыне працяглай вясны фізіялагічныя працэсы ў раслін крыху зрушыліся. А перыяд фарміравання злакавых культур таксама закранула засуха. Якраз тады, калі дажджы патрэбны для налівання коласа.
Збожжа намалацілі больш
Тым не менш у параўнанні з мінулым годам сітуацыя склалася куды больш удала. Уборка пачалася недзе ў сярэдзіне ліпеня — на паўтара тыдня пазней, чым летам 2019-га. І гэта пайшло на карысць. Галоўнае, што працяглых ліўняў амаль не было, што дазволіла задаць высокі тэмп уборцы. З агульнага рытму на некалькі дзён выбілася толькі цэнтральная частка вобласці — Мазырскі і Калінкавіцкі раёны.Невялікі, але маляўнічы штрых у карціне ўборачнай. Упершыню за шмат гадоў першыя камбайнеры-тысячнікі рэгіёна з'явіліся ў Добрушскім раёне. Ды і сам ён выйшаў у перадавікі. Дарэчы, адна з мясцовых гаспадарак — ААТ «Завідаўскае» — завяршыла ўборку збожжавых першай у Беларусі. Раён жа ўнёс важкі ўклад у агульны каравай — больш за 65 тысяч тон збожжа. На 60 працэнтаў больш за мінулагодняе. Не падкачаў і традыцыйны лідар жніва — Рэчыцкі раён, які паказаў самую высокую ў галіне ўраджайнасць. У сярэднім тут сабралі па 33,3 цэнтнера з гектара.
Пра тое, што ўсе хлебаробы папрацавалі на славу, сведчыць агульны вынік. Намалочана 900 тысяч тон збожжа (годам раней — менш за 700 тысяч тон). З павелічэннем аб'ёму за кошт грэчкі, проса і кукурузы плануецца ўзяць планку ў мільён тон. Павысілася і сярэдняя ўраджайнасць. Калі ў мінулым годзе яна складала 21,8 цэнтнера з гектара, сёлета — 27,2.
— Вядома, адносна спрыяльныя пагодныя ўмовы сыгралі ролю, — кажа Алена Філіповіч. — Аднак гэта толькі адзін з фактараў. Канчатковы вынік — сукупнасць многіх складнікаў. Якасная падрыхтоўка насеннага фонду, спраўнасць тэхнікі і зернесушыльнага абсталявання, граматная арганізацыя працэсу без прастояў, забеспячэнне харчавання ў палявых умовах. І, зразумела, добрасумленная, напружаная праца тых, хто непасрэдна працуе на зямлі.
Верныя прыярытэты
Сёння галоўны пункт парадку дня — уборка кукурузы на сілас і зерне. Трэба ўлічваць, што па плошчах, занятых царыцай палёў, Гомельшчына з'яўляецца адным з лідараў краіны. Адначасова пачынаецца сяўба азімых, працягваецца нарыхтоўка кармоў. Усе гэтыя работы трэба спланаваць так, каб не дапусціць правалаў ні па адным з напрамкаў. І разам з тым правільна расставіць прыярытэты.
Усе работы трэба спланаваць так, каб не дапусціць правалаў ні па адным з напрамкаў.Па-ранейшаму адну з вядучых роляў іграе самая непрадказальная «актрыса» — надвор'е. Прычым нават яе капрызы нельга расцэньваць адназначна. З аднаго боку, дажджы перашкаджаюць уборцы. І ў той жа час яны вельмі патрэбныя для глебы. Яе цяперашніх запасаў недастаткова ні для якаснай пасяўной, ні для далейшага росту і развіцця раслін. У Гомельскім, Рэчыцкім, Жлобінскім і Кастрычніцкім раёнах назіраецца засуха. Нават устойлівым да яе культурам, такім як кукуруза, даводзіцца нялёгка.
Наступствы змен клімату — тэма асобнай размовы. Значнае пацяпленне прымушае мяняць структуру пасеваў і аграрныя тэхналогіі.
— У апошнія гады мы стараемся ссунуць збожжавы клін такім чынам, каб дзве траціны яго прыпадалі на азімыя збожжавыя, — тлумачыць Алена Філіповіч, — таму што пасля мяккіх зім яны добра захоўваюцца, даюць больш высокую ўраджайнасць. Яшчэ адна тэндэнцыя — памяняць структуру шматгадовых траў, павялічыўшы долю бабовых. У прыватнасці, робім акцэнт на люцэрну. Яна хоць і схільная да засухі, але хутка адрастае і нават пры невялікай колькасці ападкаў стабільна дае тры ўкосы. А пры добрым сыходзе і частых дажджах — удвая больш.
Калі перафразіраваць Мічурына, земляробы не могуць чакаць літасці ад прыроды, а імкнуцца рацыянальна і пісьменна падладзіцца пад яе. Канчатковая мэта — унесці ўклад у харчовую бяспеку краіны.
У сёлетнюю ўборачную кампанію ў сельскіх працаўнікоў Гомельшчыны гэта атрымліваецца нядрэнна.
prolesk@sb.by
