Кацярына Тарасава
Буквар
Мой першы зламаны буквар
Разбіты на літары сутнасцю,
Не складзены ў думкі жыцця,
Як словы, за формай прысутнасці.
Не складзены ў сказы, радкі,
Размытыя гукамі безлічы.
Не складзены словы: “Любі”,
“Збірай”, “Выходзь
з непазбежнасці”.
Не збітыя ў шчыльны клубок
Склады, не звязаныя коламі.
Зламаны на гукі радок
Не здольны стварыць ужо новыя.
Віка Трэнас
* * *
Мы прячем глаза за шторами век.
В. Цой
Калі ты зачыняеш душуВ. Цой
на амбарны замок
і закрываеш вочы
павекаў фіранкамі,
каб чорна было табе
і ўваччу і ўвушшу —
не цешся неспадзяванкамі!
Калі б нехта нават і змог
з цёмнага шляху збочыць,
хто ў стане пабачыць цябе і пачуць?
Толькі Бог.
* * *
У той рэдкі момант, калі чутно,
як расце трава,
Калі ад будзённых думак
свабодная галава,
Калі крыкі чаек на прывакзальных
вежах
Нагадваюць пах Балтыйскага
мора
свежы,
Я трымаю рот на замку, Бог бярэ
мяне за руку:
“Сачы, не паказвай шчасця свайго,
маўчы!”
— А як забаліць нясцерпна,
не варта трываць — крычы! —
дадасць ахоўнік-анёл на маім
плячы.
Дар’я Лёсава
* * *
О, мой прыдуманы калісьці,
Калісьці — у сямнаццаць...
Была — як зелянцовы лісцік,
Не знала, з ветрам як змагацца.
А ты быў вецер, толькі вецер,
Які наўкола ўсё крышыў!
Але гарнуся, як да вецця,
Да тых гадоў, дзе ты любіў...
* * *
Смешна: пішу, як жанчына,
Якая ўсё зведала...
А я, нібы аблачына,
З дажджамі і бедамі...
Плыву па-над вамі,
Над вамі, магчыма...
Мяне вы не звалі...
Пазвала Айчына!
* * *
Не разумею, не разумею...
Але... Але... Але...
О, гэта дзіўная завея
Тваіх алей!
І там, дзе многа лістападу,
Дзе шмат вятроў і шмат снягоў,
Ты будзеш век зялёным садам,
Мая любоў!
Таццяна Будовіч-Барадуля
* * *
Ёсць час адлігі і ў вечнай зімы
тым, хто з ільдзінаў узводзіць дамы,
не апрануўшы хаця б рукавіцы —
ўласнай крывёй распісаць аканіцы.
Злітуйся, Божа, і Ты нада мною.
Дай перамогі ў змаганні з хлуснёю,
волі, натхнення, упартасці, сілы
і прычапі мне за спінаю крылы,
каб у палёце пазбыцца тугі,
сэрцам адчуць: кожны міг дарагі.
Раз з вышыні на зямныя нягоды
толькі зірнуўшы, змахнуць перашкоды.
І каб даўжэй за мяне на зямлі
тыя, каго я люблю, жылі!
Жылі!!!
Любоў
Калі
плавіцца сэрца
ў гарачых далонях
лета,
калі
вузкая спіна
малога сына
маячыць наперадзе
(едзем на роварах упершыню),
калі
голаў схіляеш
на сябра плячо,
не задаеш пытанняў —
усё разумееш,
калі
абдымаеш
як неба зямлю
тых, каго ўжо не вернеш,
даруеш
здраду ці раўнадушша
тым, хто ўжо не патрэбны,
а тых, хто патрэбны
не клічаш і не чакаеш...
Жывеш!
Павел Дарохін
* * *
Арыентацыя ў прасторы,
Шторамі замкнёнай ад
зроку суседзяў,
Дзе будзе столь з гіпсакартону,
Тон цьмяны. У зорках. Едзем
На адным месцы да цёплых сезонаў
Чыніць прымусы ці правіць прымус.
Газавыя пліты. Дзесьці на фоне
У сутонне драты ад дэвайсаў
грызці
З кімсці. З табой паставім ёлку
Стрэнем золак, збярэмся на працу,
Збудуем разам між пастак ды голак
Ці то звярынец, ці цывілізацыю.
А проста сплесціся пад коўдраю
дзесьці
Грэцца ў абдымках і размаўляць...
Няма навіны, цяплейшай у свеце,
Чым ведаць, што ты — каля.
Эдуард Дубянецкі
* * *
...А я — вандроўнік у прасторы духу,
і я прайду праз лес трывог і скруху,
і праз пустыню роспачы прайду,
каб са збанка кахання ўрэшце выпіць
усю —
да кроплі да апошняе! —
ваду.
Мікола Кандратаў
* * *
Прыгажосць. Малітва. Вышыня.
Несамотнасць у глухім саборы.
Праз акно ліецца радасць дня
на святочнасць золата ў дэкоры.
І з душой узносіцца пад дах.
Змізарнелі важныя жаданні.
Бачыцца яскрава ўласны шлях.
Чысціня. Дабро. Выратаванне.
* * *
Свой цень у кожнае істоты —
ці чалавек яна, ці звер.
Як у пчалы — свой мёд і соты,
свой у паэта рытм і верш.
Якія тэмы не для верша?
Не існуе падобных тэм.
Нож творцы лішняе адрэжа,
сталь слова выплавіць мартэн.
І свет разгубіцца, магчыма,
ад немагчымага радка —
пакажа, быццам цэзар Рыма,
вялікі палец у адказ.
Але пра ўсё, што не прывыкла
душа прылюдна прамаўляць —
што непрывабна, нават прыкра —
павінен нехта ўсё ж сказаць.
Таццяна Пратасевіч
* * *
У ціхай песні столькі ёсць душы,
Што полымя ірдзее толькі болей.
Адкуль жа гэта, ты мне адкажы:
Ад радасці кахання ці ад болю?
Кранае боль аж сэрца глыбіню,
І зноў яно адказвае любоў’ю...
У песнях я шаную цішыню
Той шчырасці, што аддалі на волю.
Алесь Емельянаў-Шыловіч
Партрэт паэткі
атрутна-пунсовы ветразь вуснаў
ледзь варушыцца на возеры твару
твайго штыль
стыль
схаваны глыбока на дне
дзесьці там у калюжыне
валюхаецца карабельчык з недапалка
хлопчык які табе падабаецца
наступае на тваё дзіцячае судна
узрушэнне
пасля якога ты нарадзіла
свой першы
праз колькі гадоў
на трэцяй міравой паэзіі
ты сустрэла яго
аказалася ён таксама паэт
з той самай пары
— даруй — недарэчна мармыча ён
— што?
— ну той карабельчык памятаеш —
я проста хацеў каб ты звярнула на мяне ўвагу
звярнула
цяпер раўнуеш яго да кожнае рыфмы
майструеш караблі з чарнавікоў
і душышся соллю з чорнага мора сваіх вачэй
27.02.17
Цягнік Мінск — Вільнюс
Аліна Длатоўская
Хуліган
Прысвячаецца бацьку.
...Бярэш тонкую-тонкую нітку, а лепш — леску, калі ёсць. Знаходзіш вакно ў чужой хаце, каб на вуліцу выходзіла. Расцягваеш над ім тую леску, каб крыху правісала. А да яе — гаечку на нітачцы. Акуратна, каб не заўважна было. Да гаечкі таксама прыладжваеш леску. Цяпер трэба знайсці добрую схованку насупраць той хаты. У пасляваенным Мінску шмат пустых дамоў было, дык мы ў іх хаваліся. Леску працягваеш праз двор, праз дарогу і да схованкі. Цяпер трэба крыху пачакаць — гаспадары павінны легчы спаць. Ну вось, святло згасла — час тузаць нітачку. “Тук-тук” — чуюць гаспадары. Запальваюць святло, падыходзяць да вакна, пазіраюць праз шкло. Нікога. Святло гасне. “Тук-тук”. На другі ці трэці раз вакно адчыняецца. І тут высвятляецца, наколькі правільна замацавана леска. Калі яна нацягнута надта нізка — парвецца. Калі ўсё ж не парвалася — можна пагрукаць яшчэ некалькі разоў. Але не варта захапляцца. Калі гаспадыня ці гаспадар выбеглі на двор — дакладна трэба спыніцца.
Адзін мужык ці сам па малалецтву так бавіўся, ці здагадаўся пра нашу сістэму — дык знайшоў тую леску і дайшоў па ёй да нашай схованкі. Уцякалі так, што пыл на ўсю Наваўфімскую стаяў. Але не дагнаў.
Ну і добрыя справы рабілі, канешне. Жыла на ўскрайку вуліцы жанчына, мы яе клікалі Унуча. Старая была, паўнаватая, мужа ды сыноў на вайне згубіла. Дык мы ёй і дровы пілавалі, і гарод капалі. Але тое не цікава... А вось аднойчы мы ва Унучы скралі плот. Так, плот. Ён такі быў хісткі, лёгка з зямлі даставаўся. Дык мы частачку акуратна выкруцілі ды схавалі ў яе ж за хатай. А яна вазьмі ды міліцыю выклічы! Плот скралі! Прыехалі міліцыянты, хадзілі ўсё нешта, шукалі доказы, сведак там, а плот у іх пад носам літаральна стаяў. І мы стаялі. Не, каб затаіцца дзе — мы прыйшлі паглядзець, як нас міліцыя шукае. І хай бы проста глядзелі. Дык кожны раз, як міліцыянт набліжаўся да месцазнаходжання зніклага плота — мы яшчэ і рагаталі. Ясная справа, у хуткім часе гэта заўважылі. Але што ты з пацанятамі зробіш? Надавалі па вушах ды прымусілі плот вярнуць. А як убачылі, дзе менавіта мы яго схавалі, дык і самі рагаталі...
* * *
Чалавек старэе, калі перастае смяецца. Яму гэта не пагражае. Далёка за семдзесят, а ён, пілуючы дровы, косячы траву ці рамантуючы хату, спявае. Свае песні. Рэміксы, дакладней.
Вось нехта з горачкі спусціўся,
Напэўна Ванька мой ідзець,
Ён зноў нажэрся ды напіўся,
А каб задраў яго мядзведзь.
Сергей Шаматульский
Не по любви
Нет-нет, не по любви. И не стерпелось совсем, о чем вы. Так вышло уж, получилось, все выскочили замуж, и она, следом, как в последний вагон, не отдышалась, а обернулась — дети. Первый мальчик, девочка померла, но это потом, в войну, а до войны был один хороший год, хотя, может, и два, хотя, может, так кажется: весенний бадминтон, из бисера бусы. Но девочка померла. А муж, вернувшись с фронта, бил смертным боем, да после и вовсе выгнал, оставив сына себе, назвал “гулящей”, хоть причин для того и не было — жила она, пускай и не по любви, однако по совести.
Но не доказала. Не вернула.
Мыкалась по углам, ходила да требовала: “Отдайте. Он мой сынок”, но у сынка быстро нашлась новая мать (одиноких много), а на нее, от греха, быстро составили “бумагу”, а соседи подтвердили — не дай Бог, составят еще и на них.
Нищета и разруха. В те годы еще забирали.
И весна прошла. Ракетки снесли на помойку. Только что бусы копеечные и сохранились. Стеклянная чепуха ее, шарики, на ниточке узелок — никому не надобно — чудом сбереглись, остались. Выпали из прошлого: погляди, мол, как вышло-то, да так и болтались на ее шее до конечной в совсем уже другом вагоне, другого поезда, полного бледными женщинами без имен, одна из которых предлагала себя за махорку, но все отказались.
В дороге ели очистки.
Сначала валила лес — тяжело, потом перевели в поле — легче, и был мор — ухаживала за старухой, но та умерла, зато осталось хорошее место: поодаль от двери и окна — теплее. Да все кругом сходили с ума, а она держалась: “У меня же сын. Сын скоро взрослый, сын помнит: воланчик — в нем двенадцать перьев. Он не может забыть”. И нужно было жить, и пока в ней все еще оставалась женщина, пускай и не по любви, делать все, что захотят — охотников хватало.
Это уже после стали выпускать, когда от нее ничего не сохранилось совсем. Скот, больное животное. Ребенок на перегоне сказал “в бусиках дядя” — не обидно даже. “Беги себе, милый, домой, я тоже туда хочу”. Прежняя же она растворилась в том хорошем месте, поодаль от двери и окна, или даже дальше, в тех весенних днях, до войны. Но девочку не уберегла и заплатила.
“Расскажите о себе, пока едем”. — “Нечего мне сказать”.
Домой добиралась месяц.
Вот он двор. Как быстро нашла. В палисаднике маки — были тюльпаны. “Этот гражданин еще там живет?” — “Не хворает”. Четыре звонка и ждать. Болтливые сообщили все: женат, дети, а отец его умер как герой — пьяный, а приблудная, что с ним — спилась после. Воланчик — в нем двенадцать перьев. Справилась. Смогла.
“Кто там?”
Черное трико и пятно на майке. Открыли и прикрыли.
За закрытой дверью долго ходили потом, и она знала, смотрели на нее через глазок, а позже, еще молодая, но уже дурнеющая женщина вышла со свертком добра в коридор и, всучив в руки, хотела было уйти, но, вглядевшись на секунду в лицо, зачем-то добавила:
“Какие красивые у вас бусы”.
Они драгоценные.
