Osiągnięcia kulturalne w ostatnich latach są imponujące

Osiągnięcia kulturalne w ostatnich latach są imponujące

 Dorobek naszej kultury w latach istnienia niepodległej Białorusi można obliczyć milionami — kilometrów taśm nakręconych filmów, cegieł i ton betonu, założonych w odnowionych ścianach budynków teatrów, muzeów, zamków, odwiedzających festiwali i wycieczek. Przez ostatnią ćwierć wieku gromadziliśmy bogactwo intelektualne i artystyczne. Dziś można podsumować i odznaczyć najbardziej znaczące wyniki — co dokładnie utworzono w białoruskiej kulturze od lat 90-tych ubiegłego wieku do dnia dzisiejszego.


Тeatry. Tylko w jednym Mińsku po przebudowie w ostatnich latach otwarto trzy teatry — Narodowy Teatr Akademicki im. Janki Kupały, Teatr Młodego Widza i Młodzieżowy. Od kilku lat trupy tych instytucji były zmuszone występować na cudzych scenach. Ale było warto. W wyniku przebudowy budynków została przywrócona do nich twarz historyczna, a znaczy — również była aura, poczucie związku z poprzednimi pokoleniami aktorów i widzów. Ponadto, obecnie teatry są wyposażone w najnowsze technologie, i to daje możliwość robić inscenizacje poziomu światowego, przyciąga do trup młodych ludzi, a liczba widzów rośnie z dobrym rezonansem o oryginalnych występach.


Мuzea. Narodowe Muzeum Sztuki stopniowo rozszerza swoje powierzchnie. Realizuje się w naszym czasie stary pomysł — stworzenie pomiędzy mińskimi ulicami Karola Marksa, Lenina i Kirowa kwartału muzealnego, gdzie zostaną wyposażone nowe miejsca nie tylko dla wystaw, ale także dla kawiarni, instytucji badawczych. Muzea historyczno-krajoznawcze uzupełniają się o nowe przedmioty. Kilka lat temu w słuckim muzeum nie był żadnego słynnego pasu słuckiego, a teraz odwiedzającym pokazują oryginał. Ponadto w mieście w wyniku realizacji programu państwowego wznowiono produkcję niesamowitych pasów — za prawie dwieście lat po zakończeniu ich produkcji. Wielkim wydarzeniem w życiu kraju zostało otwarcie w 2014 roku nowego budynku Białoruskiego Państwowego Muzeum Wielkiej Wojny Ojczyźnianej.


Zamki, pałace, świątynie. Aby tylko wyliczyć wszystkie te obiekty dziedzictwa historyczno-kulturowego, które były odrestaurowane, odnowione w ostatnich latach, trzeba kilka stron magazynu. Powiedzmy o głównych. Przebudowane majątki Adama Mickiewicza w Zaosie i Tadeusza Kościuszki w Mereczowszczyźńie. Restrauruje się — powoli, ale gruntownie — najstarsza z zachowanych w kraju cerkwi — Przemienienia Pańskiego XII wieku w Połocku. Dużym wydarzeniem zostało otwarcie po gruntownej długoterminowej odbudowy Mirskiego i Nieświeskiego zamków i wpisanie je na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, co z kolei przyciągnęło do kraju wiele turystów z zagranicy. W Witebsku przebudowano kilka cerkwi, zniszczonych w XX wieku — to całkowicie zmieniło panoramę zabytkowego centrum miasta, zaczęło wyglądać naprawdę wyjątkowo.


Rzeźby. Pomniki wielu działaczy kultury narodowej pojawiły się w różnych miastach: Franciszka Skaryny, Wsiesława Briaczysławicza i Eufrozyny Połockiej, Zofii Słuckiej, Wacława Łastouskiego, księcia Olgierda. Ponadto, stała się modą instalacja rzeźb ulicznych w pamięci różnych zjawisk życia codziennego. Wróbel, koń, ogórek, dziewczyna z parasolem, mężczyzna, który prosi o światło — te proste, ale bliskie dla wszystkich przechodniów obrazy stały się doskonałymi dodatkami do zadbanych ulic naszych miast. A wystarczy podnieść oczy, stojąc około “bram miasta” na placu Przydworcowym w Mińsku, jak zauważysz na wieżach “bramy” majestatyczne rzeźby pracownika, chłopki, żołnierza. Więcej niż dziesięć lat temu ich tam nie było. A teraz wydaje się, że są tu od zawsze.


Książki. W 2017 roku Białoruś będzie obchodzić 500-lecie rozpoczęcia drukarstwa przez naszego rodaka Franciszka Skarynę. Do tej daty ponownie publikuje się tłumaczenie Biblii, dokonane przez krzewiciela oświaty. Po raz pierwszy obiegami masowymi wydane starożytne manuskrypty — Połockie, Turowskie Ewangelia. Nowocześni pisarze, poeci, dramaturdzy piszą tak wiele, że otwierają się nowe wydania literackie, a wydawnictwa zawsze mają coś do pracy. Adam Hlobus i Władimir Stepan, Ludmiła Rublewskaja i Andriej Fedorenko, Nikołaj Czerginiec i Gieorgij Marczuk, Jugasia Kolada Andrej Chadanowicz, Aleś Badak i Wiktor Sznip — tych autorów doceniają i czytają na Białorusi przez dziesięciolecia, ich publikują i znają za granicą. Wzrasta konkurencja, wysokie wymagania względem czytelników do autorów. A w tym roku w Szczuczynie w Dniu Białoruskiego Piśmiennictwa wręczono pierwszą Narodową Premię Literacką. Budowa nowego budynku dla Biblioteki Narodowej na alei Niepodległości stała się sprawą całego kraju. Inicjatywę temu dał prezydent. A następnie Białorusini i wiele hojnych ludzi z zagranicy chętnie ofiarowali ile mogli, aby u skarbca wiedzy pojawił się nowoczesny budynek. Trzeba powiedzieć, że biblioteka, która jest popularnie nazywana “diamentem” — dzięki nietypowemu kształtowi budynku — stała się również nowym domem dla Narodowego Archiwum Republiki Białoruś, z którym dzieli część pomieszczeń. A na dachu “diamentu” stworzono taras widokowy, z którego można podziwiać wyjątkową panoramę stolicy.


Sztukа. Kilka galerii sztuki współczesnej, duża liczba dobrze znanych w kraju i na świecie imion — od Andreja Waszkiewicza do Wiktora Olszewskiego — pokazują, że Białorusini z powodzeniem wspierają tradycje narodowej szkoły artystycznej, położone przez wielkich poprzedników, wśród których są gwiazdy takie jak Walenty Wańkowicz, Witold Biełynicki-Birula, Józef Drozdowicz. Białorusini co roku uczestniczą w międzynarodowym biennale w Wenecji. Przeprowadzono w kraju również fora, które przyciągają artystów z zagranicy. Tak, w tym wrześniu odbył się festiwal architektury “Mińsk-2015”, gdzie architekci z kilkudziesięciu krajów pokazali swoje osiągnięcia, a Białorusini zademonstrowali swoje osiągnięcia. I wielu ekspertów zgadza się, że nasi i zagraniczni architekci idą w jednym tempie. Dowodem na to są ulicy miast, gdzie uderzają nowoczesne budynki — od Pałacu Niepodległości w Mińsku do nowych centrów handlowych, placów sportowych, dzielnic mieszkalnych w każdym obwodzie. I, oczywiście, dużo się robi w dziedzinie kina narodowego. A Miński Festiwal Filmowy “Listopad” od dawna przyciąga najbardziej wyróżniające się wstążki i ich twórców z całego świata.


Festiwale. Nigdy nie zmienił swoją tradycję — odbywa się każdego roku — Międzynarodowy Festiwal Sztuki “Słowiański Bazar w Witebsku”. Od dawna gromadzi gości nie tylko z krajów słowiańskich, ale także z dalekiej zagranicy — od Izraela do Kuby. Więc Witebsk co roku staje się kulturalną stolicą kraju. Pojawiła się oficjalna akcja “Kulturalna Stolica Białorusi”. Po raz pierwszy za nią został uznany Połock, a w tym roku tytuł nosi Brześć. To daje impuls do rozwoju miast, gdzie przeznaczają się znaczne środki publiczne. Festiwale w ogóle stały się jednym z magnesów, który ożywia różne miejsca. “Dożynki” w małych miasteczkach, średniowieczne fora Mścisławiu i Holszanach, kulinarne w Motolu, Głębokim, Rossonach, Miorach, muzyczne w Mołodecznie i Mohylewie zostały wizytówkami zarówno tych osiedli i całego kraju. Światowej sławy sztukę operową Białorusi można ocenić nie tylko w Wielkim Teatrze w Mińsku, ale również co roku na dziedzińcu Zamku w Nieświeżu, gdzie odbywa się festiwal gwiazd sceny stołecznej. A w Wigilię regularnie przechodzi Mińskie Międzynarodowe Forum Operowe Bożonarodzeniowy.


Тurystyka. Jednym z przełomów w rozwoju turystyki w kraju stało się powstanie w ciągu kilka lat prawie 2 tysięcy majątków na wsi, wyposażonych w tradycyjnym stylu, z doskonałą obsługą, wszystkimi udogodnieniami i daniami lokalnej kuchni. Tak ruch “agroturystyki” objął Białoruś. Jednocześnie rozszerza się infrastruktura kawiarni, hoteli, stacji benzynowych przy drogach, w miastach i na wsiach. I teraz nawet w prowincji istnieje możliwość odpocząć na najwyższym poziomie. Biura podróży oferują setki tras na Białorusi, które zachwycą nawet najbardziej wymagających turystów. Czerwony piętrowy autobus turystyczny w Mińsku wozi gości do głównych atrakcji i mówi w głównych językach europejskich. Wkrótce takie autobusy ekspresowe pojawią się również w innych miastach. A setki przewodników w całym kraju są gotowi przeprowadzić dla Ciebie indywidualne wycieczki. W 2016 roku, jak powiedział przewodniczący Mińskiego Komitetu Wykonawczego Andrej Szorec, zabytkowe centrum Mińska — Górne Miasto — zostanie deptakiem. Takie same strefy pojawiają się także w innych miastach.


Мecenasy. W ostatnich latach na Białorusi pojawili się mecenacy — firmy, banki, osoby prywatne, które wraz z państwem finansują projekty kulturalne. Zjawisko, które od dawna istniało w bogatych krajach Zachodu, u nas zaczęło się rozwijać dopiero niedawno, ale bardzo aktywnie. Ministerstwo Kultury teraz corocznie wręcza dyplomy najbardziej hojnym sponsorom, dzięki którym na Białoruś przywożą z zagranicy dzieła krajowych artystów minionych wieków, organizują się wystawy rarytasów, są publikowane książki.



Białoruska kultura ma wiele twarzy. I w ostatnich latach nabyła nowe unikalne cechy. Utrzymujemy nasze dziedzictwo, stwarzamy nowe dzieła literatury, sztuki. Nasze tradycje bez względu na trendy globalizacji żyją wśród ludzi. A znaczy, będzie żyć i Białoruś, ponieważ kultura jest jednym z filarów, na którym mocno stoi fundament naszej państwowości.