Обзор книг Максима Горецкого "Вернасць высокiм iдэалам" и Маргарет Этвуд "Мужчина и женщина в эпоху динозавров"

Максiм Гарэцкi. Вернасць высокiм iдэалам.
Мiнск, Мастацкая лiтаратура, 2018.

У серыi падарункавых выданняў да юбiлеяў класiкаў на гэты раз выйшаў том пра Максiма Гарэцкага, з дня нараджэння якога нядаўна споўнiлася 125 год. А пражыць яму давялося ўсяго сорак пяць: выдатны празаiк, шчыры беларус, грамадскi дзеяч, навуковец стаў адной з ахвяраў сталiнскiх рэпрэсiй, i яго творчасць была незаслужана забытая. Хаця гучыць сучасна i сёння — успомнiм нядаўнюю рэзанансную прэм’еру ў Купалаўскiм тэатры па аповесцi «Дзве душы». У зборнiк увайшлi вядомыя творы пiсьменнiка — тыя ж «Дзве душы», «Максiмава зязюля», «На iмперыялiстычнай вайне», а таксама ўспамiны пра Максiма Гарэцкага яго сваякоў i сяброў.

«Браму скарбаў сваiх адчыняю... Чакаю спагаднага, блiзкага сэрца, але ж брама адчынена ўсiм... Хай заходзяць! Прыняць iх гатоў. Цярплiва, пакорна прымаю: добрым манерам я добра наўчыўся. Дабра прыхавана нямала: залатога смутку багатыя скрынi, самацветнай бяссiльнасцi доўгiя нiзкi, бясцэннае роспачы буйныя зернi...»

З успамiнаў паўстае чалавек чулы i разумны, сумленны i таленавiты. Якi ў высылцы грае сваiм дзецям на скрыпцы i чытае ўслых «Песнь пра Гайявату», прадае адзiную сваю ўцеху — прыёмнiк, каб заплацiць доктару, якi лечыць дачку. Зачароўвае студэнтаў лекцыямi так, што прыходзяць нават тыя, каго лекар звольнiў па хваробе. Працуе па 12 — 16 гадзiн у суткi. I любiць з’ядаць ружаваты, мяккi кончык лiста аеру...

Узрушвае перадсмяротны твор «Скарбы жыцця», экзiстэнцыяльная бiяграфiя. Герой, прыгледзеўшыся да пышнага карагода, бачыць жоўтыя твары мерцвякоў. «Судзi мяне, судзi мяне, кожны i ўсякi! Судзi мяне судом сваiм, i кожным i ўсякiм... Карай мяне карамi сваiмi, карай... Толькi прашу цябе: не выбiвай з маiх худых i кволых рук гэтага маленькага пучочка васiлькоў».

Маргарет Этвуд. Мужчина и женщина в эпоху динозавров.
Москва, Издательство «Э», 2017.

Сартр утверждал, что ад — это люди друг для друга. Лауреат Букеровской премии Маргарет Этвуд пишет о том же самом. Семейная пара — Нат и Элизабет — вполне интеллигентные, милые люди. Двое детей, много друзей, свой дом. Что ж им так плохо вместе? Ну нет пылкой страсти — ничего, у них же договорной брак, широкие взгляды. Каждый знает о любовниках партнера и реагирует философски... Вот только в результате круг несчастных увеличивается. Мы знакомимся с героями вскоре после того, как любовник Элизабет застрелился. Ну а что она могла поделать? У них с Натом дети, о том, чтобы уйти из семьи, речи быть не может. Нужно сохранять видимость благополучия. Да и любовник был всего–навсего шофером. Ложь, фальшь, эгоизм, трусость. Разве можно на этом фундаменте что–то выстроить? Наверное, лучше всего характеризует Элизабет эпизод из ее детства: она с сестрой шла по улице, и за ее руку уцепилась грязная нищенка–алкоголичка. Элизабет проигнорировала неприятную особу и удалилась, таща за собой сестру. Хотя та кричала, что бродяжка — их родная мать. И это действительно была их родная мать. Но человек, воспитанный в «приличном обществе», приобретает способность моментально надевать нужную маску и не замечать того, что разрушит его мирок. Выйдут ли герои из этого порочного круга? Научатся ли быть собой? Автор ответа не дает.

Издания для обзора предоставлены книжным магазином «Академическая книга», Минск, пр-т Независимости, 72.