Аляксандр ДАВІДОВІЧ вывучае амплітудначастотныя характарыстыкі нашага запісу.
У склад фанаскапічнай групы ўваходзяць інжынер-акустык і лінгвіст. Першы вывучае тэхнічныя параметры апаратуры і аўдыязапісу, працуе з тэхнічнымі параметрамі гуку — вышынёй, частатой і працягласцю. Другі даследуе аўдытыўныя, лінгвістычныя, сацыяльныя і псіхафізіялагічныя складальнікі.
Эксперты аддзела тэхнічных экспертыз упраўлення спецыяльных і тэхнічных экспертыз ДКСЭ па Мінску могуць працаваць з любымі відамі запісу, няхай гэта бу-дзе голас на аўтаадказчыку ці відэафайл. Але, як паказвае жыццёвы вопыт, у запале сваркі апаненты часцей хапаюцца за дыктафоны. Мы таксама запісалі фрагмент гутаркі з калегай на дыктафон ма-більнага тэлефона.
— Чатыроххвіліннага запісу для даследавання павінна хапіць, — слухае наш аўдыяфайл галоўны эксперт Аляксандр Давідовіч, наразаючы яго на фрагменты, выдаляючы шумы і пакідаючы толькі чыстую гаворку. — Як правіла, каб вызначыць узровень адукацыі, культуры і слоўнікавага запасу дыктара, патрэбны запіс працягласцю ад трох хвілін. Мае значэнне і змест размовы. Калі голас пералічвае спіс пакупак у краме, то наўрад ці мы здолеем многае сказаць аб ягоным уладальніку.
Звычайна тут даследуюць аўдыязапісы, якія прахо-дзяць па справах аб тэлефонным тэрарызме, хабарах і вымаганнях. Аднойчы ўчастковы прынёс на экспертызу дыктафонны запіс. Жонка запісала сварку з мужам — справа звычайная. Пачалі вывучаць, чуюць — голас знаёмы. Прагледзелі нядаўнія нераскрытыя справы — гэты голас «засвяціўся» ў справе аб тэлефонным тэрарызме з-за ілжывага паведамлення аб мініраванні.
Дарэчы, яшчэ ў 2003 годзе ў краіне была створана база фонаўліку. З моманту яе фарміравання колькасць ілжывых паведамленняў аб небяспецы скарацілася ў дзясяткі разоў.
...Праз некалькі гадзін карпатлівай працы эксперт заключыў: запіс сапраўдны.
— Калі запіс змяшчае шумы, якія немагчыма прыбраць і якія перашкаджаюць разабраць запісанае, то яго прызнаюць непрыдатным для правядзення даследавання. Тым не менш ёсць набор шумоў, якія можна прыглушыць, выкарыстоўваючы прафесійнае абсталяванне фонаскапіста, — тлумачыць Аляксандр Давідовіч, вывучаючы амплітудна-частотныя характарыстыкі нашага запісу.
Да нізкіх шумоў адносяць шумы прамысловых прадпрыемстваў і транспарту, а таксама шумнага натоўпу. Высокія шумы — гэта адзінкавыя крыкі, плач ці музыка на фоне.
— Звычайна для падробкі запісу выкарыстоўваюць мантаж, склейванне і перастаноўку слоў, — пералічвае самыя распаўсюджаныя спосабы падробкі аўдыязапісу Аляксандр Давідовіч. — Бывае, адзін з бакоў сцвярджае, што не казаў нічога з прадстаўленага на запісе, і мы пацвярджаем наяўнасць прыкмет мантажу экспертызай.
Тым часам да працы над нашым запісам прыступае лінгвіст — дзяржаўны судовы эксперт Тамара Мезенцава:
— Спачатку выяўляем пэўныя якасці і ўласцівасці голасу, інды-відуальнасць, манеру вымаўлення. Аналізуем артыкулярна-фанетычныя асаблівасці вымаўлення гукаў і слоў, асаблівасці інтанацыі і іншыя ацэначныя характарыстыкі. Гэта артыкуляцыя, тэмп гаворкі, моўныя паўзы... Затым вывучаем асаблівасці пабудовы гаворкі. Гэта значыць, аналізуем даўжыню сказаў, завершанасць фраз, парадак слоў у сказе, асаблівасці словаўжывання.
Падводзячы вынік нашага эксперымента, можна канстатаваць, што эксперты не памыліліся ні ў чым. Па чатыроххвілінным запісе яны здолелі вызначыць прыблізны ўзрост маёй калегі, месца нараджэння і наяўнасць у яе вышэйшай гуманітарнай адукацыі. І нават дакладна вызначылі яе эмацыянальны стан у момант размовы.
З узростам голас можа змя-ніцца, прычым як з боку псіхалінгвістычных, так і тэхнічных асаблівасцей. Ды і наогул голас варыятыўны — двойчы аднолькава вымавіць адну і тую ж фразу мы не зможам. Нават падобныя на слых галасы двайнят адрозніваюцца.
Аднак у красавіку канадскі стартап Lyrebird анансаваў першы ў свеце сэрвіс, з дапамогай якога можна падрабіць голас любога чалавека. Сістэме хапае хвіліннага ўзору. На яго аснове яна надасць запісу характарыстыкі патрэбнага голасу. Так што з гэтага дня не варта здзіўляцца, калі добрапрыстойнаму мужу дасылаюць плёнку з запісам ягонага званка неіснуючай палюбоўніцы і пагражаюць даць паслухаць жонцы, калі ён не раскашэліцца.
Эксперты сыходзяцца ў адным: такія праграмы і галасавыя фільтры ў мабільных праграмах сапраўды дапамагаюць змяніць голас, аднак падмануць экспертаў такой падробкай голасу складана.
Фота аўтара