Беларусь, як вядома, не ў складзе ШАС і БРІКС, але практычна з усімі дзяржавамі, якія ўваходзяць у іх, нас звязваюць вельмі цесныя партнёрскія адносіны. Шанхайская арганізацыя супрацоўніцтва ў плане членства ўяўляе з сябе ў некаторым родзе пашыраную версію Еўразійскага эканамічнага саюза. У яе ўваходзяць Расія, Кітай, Казахстан, Таджыкістан, Кыргызстан і Узбекістан. Пры стварэнні гэтага клуба акцэнт рабіўся на ўзаемадзеянне ў мэтах умацавання рэгіянальнай бяспекі. Але ў далейшым бакі выявілі нямала іншых сфер супадзення інтарэсаў. Перш за ўсё нацэленых на са-дзейнічанне эканамічнаму развіццю дзяржаў. І паколькі ў гэтых працэсах Беларусь адыгрывае ўсё больш прыкметную і важную ролю, наш удзел у міждзяржаўным дыялогу бачыцца не толькі лагічным, але шмат у чым нават абавязковым.
У сталіцы Башкартастана Аляк-сандр Лукашэнка правёў сустрэчу са сваім расійскім калегам Уладзімірам Пуціным. Вось што, у прыватнасці, сказаў Прэзідэнт Расіі падчас двухбаковай сустрэчы ва Уфе:
Уладзімір Пуцін:
— Беларусь — наш самы блізкі стратэгічны партнёр, саюзнік. Мы супрацоўнічаем па ўсіх напрамках, пачынаючы ад ваеннай і заканчваючы гуманітарнымі сферамі. Развіваем сацыяльныя пытанні ў інтарэсах нашых грамадзян. Развіваем кааперацыйныя сувязі і ў рамках Саюзнай дзяржавы, і ў рамках Еўразійскага эканамічнага саюза. У нас шмат вялікіх, сур’ёзных планаў...
Вырашана задача павышэння статусу Беларусі ў Шанхайскай арганізацыі супрацоўніцтва. Гэтае пытанне можна лічыць вырашаным. Беларусь набывае статус назіральніка ў гэтай аўтарытэтнай міжнароднай арганізацыі, роля якой у сучасным свеце расце. Мы ўпэўненыя ў тым, што ваш удзел у рабоце Шанхайскай арганізацыі супрацоўніцтва пойдзе на карысць як Беларусі, так і ўсім удзельнікам гэтага працэсу.
Адной з галоўных навін з Уфы стала прыняцце самітам Шанхайскай арганізацыі супрацоўніцтва канчатковага рашэння аб павышэнні статусу ўдзелу ў ёй Беларусі з партнёра па дыялогу да назіральніка.
Міждзяржаўнае аб’яднанне БРІКС імкліва пераўтвараецца ў важную і запатрабаваную процівагу ў складаным працэсе фарміравання шматпалярнага свету. Такое меркаванне выказаў Прэзідэнт Беларусі, ужо выступаючы на сустрэчы кіраўнікоў краін, якія ўваходзяць у БРІКС, з лідарамі запрошаных дзяржаў.
У кангрэс-холе сталіцы Башкартастана прайшоў саміт кіраўнікоў дзяржаў БРІКС, пад заслону якога адбылася вялікая сустрэча яго ўдзельнікаў і кіраўнікоў запрошаных краін. Аднак насычаны рабочы графік Прэзідэнта Беларусі ва Уфе пачаўся задоўга да маштабнага мерапрыемства. Яму папярэднічала чарга сустрэч з кіраўнікамі шэрага дзяржаў.
Пачаўся працоўны дзень Аляксандра Лукашэнкі з перагавораў з Прэзідэнтам Бразіліі Дылмай Русеф. Кіраўнікі дзяржаў звярнулі ўвагу на даволі высокі ўзровень тавараабароту — амаль 1 мільярд долараў. Аднак і гэтая вялікая сума яшчэ не адпавядае ў поўным аб’ёме існуючаму патэнцыялу. У Мінска і Бразіліі добрыя перспектывы для пашырэння супрацоўніцтва ў авіяцыйнай сферы, аграпрамысловым комплексе. Размова на перагаворах ішла і пра некаторыя канкрэтныя перспектыўныя сумесныя праекты. Так, напрыклад, мы купляем у Бразіліі самалёты “Эмбраер”. У Беларусі ж ёсць падрыхтаваныя кадры і неабходная вытворчая база для стварэння рэгіянальнага цэнтра тэхнічнай падтрымкі для гэтых самалётаў. Дылма Русеф з цікавасцю паставілася да гэтай ініцыятывы. У актыве і дамоўленасць аб стварэнні ў Бразіліі вытворчага кластара, дзе будуць выпускацца на сумесных прадпрыемствах сельскагаспадарчая тэхніка, велікагрузныя аўтамабілі, трактары. Прэзідэнты дамовіліся, што ў бліжэйшы час будуць вызначаныя 4 — 5 асноўных напрамкаў узаемадзеяння. Гэтым зоймецца спецыяльная міжурадавая камісія, аб фарміраванні якой таксама дамовіліся кіраўнікі дзяржаў. Пад заслону сустрэчы Аляксандр Лукашэнка запрасіў Дылму Русеф наведаць з візітам Беларусь у любы зручны для яе час. Прэзідэнт Бразіліі запрашэнне прыняла.
На сустрэчы з Прэзідэнтам Афганістана Ашрафам Гані Ахмадзаем Аляксандр Лукашэнка нагадаў пра нядаўнюю тэлефонную размову кіраўнікоў дзяржаў і візіт у Мінск спецпрадстаўніка афганскага кіраўніка. Змест гэтых мерапрыемстваў адкрывае выразныя перспектывы актывізацыі ўзаемадзеяння. Свет, адзначыў Прэзідэнт, зацікаўлены ў моцным і стабільным Афганістане. Паколькі шмат у чым ад гэтага залежыць надзейнасць заслоны ад пранікнення з рэгіёна розных пагроз. У той жа час Афганістан займае стратэгічнае становішча ў Азіі, мае значны транзітны патэнцыял. І надзейнасць яго транспартных артэрый таксама важная для многіх дзяржаў. Таму Аляксандр Лукашэнка выказаў меркаванне, што ўсе дзяржавы, кіраўнікі якіх сабраліся ў гэтыя дні ва Уфе, павінны аб’яднацца, каб умацаваць Афганістан. І Беларусь у гэтым працэсе ўбаку не застанецца. Гэтыя словы Аляксандра Лукашэнкі былі ўспрынятыя Ашрафам Гані Ахмадзаем з удзячнасцю.
Наяўнасць узаемнага інтарэсу ў пашырэнні супрацоўніцтва была адзначана і на сустрэчы Аляксандра Лукашэнкі з Прэзідэнтам Манголіі Цахіягійнам Элбэгдоржам. На погляд з Мінска, нашы краіны не могуць быць задаволеныя існуючым узроўнем узаемадзеяння. У нас ёсць чым гандляваць. Ёсць узаемна цікавыя напрацоўкі. Ёсць памяць пра добрае супрацоўніцтва ў мінулыя гады. Пра гэта ж разважаў і мангольскі кіраўнік, адзначыўшы, што ў яго краіне добра ведаюць беларускія трактары, самазвалы, аўтамабілі
БелАЗ, халадзільнікі і матацыклы з маркай “Мінск”. Напэўна, гэта тая аснова, на якой варта выбудоўваць моцнае супрацоўніцтва. Аляксандр Лукашэнка прапанаваў абмяняцца візітамі дэлегацый спецыялістаў дзвюх краін, якія і намецяць канкрэтныя напрамкі развіцця ўзаемадзеяння.
Даўнія і цёплыя партнёрскія адносіны нас звязваюць з Іранам.
— Так, у свой час, — звярнуў увагу Аляксандр Лукашэнка на сустрэчы з Прэзідэнтам гэтай краіны Хасанам Раўхані, — нам давялося пераадольваць сур’ёзныя складанасці, звязаныя са знешнім націскам. Але гэты перыяд скончыўся, і варта з аптымізмам зірнуць у будучыню.
Прэзідэнт Беларусі перакананы, што Іран ні па адным з пытанняў, па якіх дамаўляліся ў мінулыя гады, не можа прад’явіць нам прэтэнзіі. Беларусь заўсёды паважае і выконвае дамоўленасці. Так будзе і надалей. Хасан Раўхані пацвердзіў гатоўнасць Тэгерана да паглыблення ўзаемадзеяння з Мінскам.
Так ад перагавораў да перагавораў час падышоў да вялікай сустрэчы кіраўнікоў дзяржаў. Выступаючы перад калегамі, Прэзідэнт Беларусі звярнуў увагу на ўнікальнасць прамога дыялогу, які праходзіў у тыя дні, з лідарамі БРІКС і іншых краін, што прымалі ўдзел у форуме. Краіны БРІКС — гэта буйнейшыя, хуткарослыя эканомікі. У выніку гэтага яны становяцца цэнтрамі інтэграцыйнага прыцягнення ў сваіх рэгіёнах. Такія падыходы сугучныя філасофіі інтэграцыі інтэграцый, якая развіваецца Мінскам. Таму Беларусь — натуральны саюзнік БРІКС па пабудове ўзаемавыгадных і раўнапраўных адносінаў паміж Захадам і Усходам, Поўначчу і Поўднем без раздзяляльных ліній. І ў гэтым кантэксце краіна гатовая актыўна падключацца да розных напрамкаў супрацоўніцтва з арганізацыяй. Аляксандр Лукашэнка запэўніў, што Беларусь можна смела прылічыць да членаў “клуба сяброў БРІКС”:
— Наша краіна — надзейны і прадказальны партнёр. Мы не маем канфліктаў на сваёй тэрыторыі і не ствараем праблем суседзям. Стабільна забяспечваем бяспеку агульных межаў, транзіт энерганосьбітаў. Эфектыўна процідзейнічаем наркатрафіку і нелегальнай міграцыі. Праводзім міралюбную знешнюю палітыку. А старшынствуючы сёлета ў ЕАЭС, Беларусь гатова падтрымаць спецыяльныя фарматы ўзаемадзеяння нашага эканамічнага саюза і БРІКС.
Не выключана, што такія падыходы адкрыюць у перспектыве магчымасць больш цеснага ўзаемадзеяння краіны з БРІКС. У кулуарах форуму першы віцэ-прэм’ер беларускага Урада Васіль Мацюшэўскі падзяліўся меркаваннем аб тым, што ўслед за атрыманнем статусу назіральніка ў ШАС трэба імкнуцца да падобнага збліжэння ў адносінах з БРІКС. У гэтага працэсу ёсць дакладная логіка. Цяперашні свет спараджае ўсё новыя пагрозы, супрацьстаяць якім у адзіночку не пад сілу нават буйным дзяржавам. Таму праекты рэгіянальнай інтэграцыі адыгрываюць усё большую ролю проціваг глабальным узрушэнням.
У цэлым насычанасць і змест інтэнсіўнай рабочай праграмы Прэзідэнта ва Уфе пацвярджаюць галоўнае: Беларусь стабільна і мэтанакіравана вядзе шматвектарную знешнюю палітыку. Гатовая да адкрытага, давернага, канструктыўнага дыялогу з любымі дзяржавамі на раўнапраўнай і ўзаемапаважлівай аснове. І вельмі каштоўна тое, што гэтая пазіцыя Мінска прымаецца і паважаецца многімі краінамі. У тым ліку тымі, што ўваходзяць у клуб безумоўных сусветных лідараў.
Дзмітрый Крат
