Оpracowali test-system badania diagnostyki wielu chorób genetycznych u dzieci z ostrą białaczką

Rak krwi — białaczka — co roku wykrywa się u 60-80 małych i około 240 dorosłych mieszkańców naszego kraju. Skuteczność jego leczenia w dużej mierze zależy od tego, jak szybko i o ile dokładnie została przeprowadzona diagnostyka. Dlatego specjaliści starają się stale doskonalić jej metody. Ostatni przykład: w Laboratorium Genetycznych Biotechnologii Republikańskiego Naukowo-Praktycznego Centrum Dziecięcej Onkologii, Hematologii i Immunologii opracowali test-system badania diagnostyki wielu chorób genetycznych u dzieci z ostrą białaczką. W najkrótszym okresie pozwala nie tylko zrozumieć, na jaki rodzaj raka krwi cierpi pacjent, ale także określić podejścia do leczenia. W Republikańskim Konkursie Projektów Innowacyjnych ta praca została uznana przez ekspretów za najlepszą.


Do białaczki doprowadzą zmiany genetyczne w komórkach. W przypadku ich wykrycia można otrzymać wiele cennych informacji, na przykład, do jakiego preparatu choroba okaże się najbardziej wrażliwa. Należy powiedzieć, że choroba, która była kiedyś nazywana ogólnym terminem “rak krwi”, jest teraz podzielona na 70 kategorii, z których około kilkanastu podgrup są ostrymi białaczkami. Test-system pozwala na zbadanie do 20 genów, które są ważne w diagnostyce, i zrozumienie, z czym lekarz ma do czynienia.

— Po pierwsze, to przyczynia się do dokładnej diagnostyki i wyboru optymalnej terapii w zależności od rodzaju ostrej białaczki. Po drugie, pojawia się możliwość stosowania substancji, które działają celowniczo, biorą pod uwagę określone zmiany genetyczne, tak zwane celowane, ukierunkowane “na tarczę” leki. Po trzecie, taka diagnostyka jest ważna dla oceny skuteczności leczenia, obserwacji pozostałych komórek nowotworowych. Ponieważ wiemy, że zmiany genetyczne — to charakterystyka komórki nowotworowej, dla nas to jest markerem choroby. Jeżeli przy dodatkowych analizach transformowanych komórek nie ma, znaczy, wszystko jest w porządku, pacjent jest w remisji. Ale ich obecność pomoże zidentyfikować i ewentualnie zapobiec powrotowi choroby — wymienia możliwości metody kierownik Laboratorium Genetycznych Biotechnologii Anatolij Kustanowicz.


Początkowo na rozwoju własnego test-systemu w Republikańskim Centrum Naukowo-Praktycznym skoncentrowali się, aby polepszyć diagnostykę. Aby pojawiła się wygodna metoda, którą wykonywałby niewielki zespół pracowników, uzyskając informacje wystarczająco szybko. W rezultacie to jest teraz kwestia jednego dnia: jeśli materiał, który zawiera komórki nowotworowe u pacjentów z białaczką — krew lub szpik kostny, dostarczono do laboratorium rano, wieczorem może być gotowy wynik, który da lekarzom pojęcie o tym, co trzeba robić. Oczywiście, Anatolij Kustanowicz podkreśla, że to tylko część diagnostyki i tylko na tym teście wybór terapii się nie opiera, jest przeprowadzane i wiele innych badań... Ale ten ważny element układanki pozwala zobaczyć cały obraz. Nawiasem mówiąc, sam test-system jest elastyczny, może być przystosowany do rozwiązywania różnych problemów, na przykład, zwiększając liczbę zidentyfikowanych genów.

Innym ważnym celem, osiągniętym dzięki opracowaniu, — substytucja importu. Jakiś czas temu w Republikańskim Centrum Naukowo-Praktycznym dla badania ostrych białaczek był wykorzystywany duński zestaw HemaVision, ale z niego musieli zrezygnować ze względu na trudności z zamówieniami i wysoki koszt analizy — 100 euro za osobę. Koszty własne podobnego badania z pomocą naszego test-systemu są 10 razy mniejsze. Metoda przy tym wykorzystuje się własna, jest teraz na etapie uzyskania patentu. Efekt zostaje osiągnięty nie tylko ekonomiczny, ale także społeczny: pojawił się jeszcze jeden sojusznik w walce z ciężką chorobą.