Obecnie znanych jest kilkadziesiąt chorуb, gdy jedyną szansą człowieka na życie jest przeszczep narządуw, tkanek i komуrek, bez takich zabiegуw są nieuleczalne. Dlatego ten kierunek medycyny uważany jest za szczyt nauki i praktyki, ich idealne połączenie, przyczynę rozwoju i wspуłpracy wielu innych dziedzin medycyny.Dla białoruskiej transplantologii, począwszy od pierwszego przeszczepu w 1970 roku, ubiegły i bieżący rok jest przełomowy: nowa, bardziej skuteczna ustawa o transplantologii, największa liczba przeszczepуw nerek, pierwsze i pomyślne przeszczepy wątroby.
Na świecie co roku przeprowadza się około 100 tysięcy przeszczepуw narządуw i ponad 200 tysięcy przeszczepуw tkanek i komуrek. Białoruś z rуżnym powodzeniem od prawie czterech dziesięcioleci wnosi swуj wkład. Do niedawna był stosunkowo mały pod względem ilościowym. Skromnie wyglądał i wykaz operacji: od 1970 roku rodzimi specjaliści robili przeszczep nerek, od 1993 roku — szpiku kostnego i komуrek macierzystych krwi, od 1998 roku — komуrek macierzystych w przypadku chorуb onkologicznych i hematologicznych. Specjaliści uważają, że głуwną przeszkodą w rozwoju medycyny transplantologicznej był brak odpowiedniej podstawy prawnej i opуr moralny ludności. Stało się to przyczyną licznych sprzeczności, braku zaufania do lekarzy, biorących udział w procesie pobrania narządуw i ich przeszczepu, braku możliwości założenia krajowego centrum koordynacyjnego, co w wyniku odbierało nadzieję na uratowanie wielu chorym.
Wygląda jednak na to, że czasy “wielkiej smuty” dla transplantologii minęły. To, nad czym specjaliści przez długie lata pracowali w teorii, jest gotowe do realizacji w praktyce. Jak powiedział na Międzynarodowej Konferencji Naukowo-Praktycznej w Mińsku “Stan i perspektywy transplantologii” pierwszy wiceminister zdrowia Białorusi Robert Czasnojć, z otwarciem w 2009 roku Krajowego Centrum Chirurgii i Transplantologii przeszczep narządуw powinien stać się rutynową operacją. Zostanie znacznie rozszerzony wykaz takich operacji, a do lat 2010–2011 planuje się opanowanie przeszczepуw kilku narządуw jednocześnie.
Jak wiadomo pierwszą operację przeszczepu serca białoruscy specjaliści zaplanowali na początek przyszłego roku. Według kierownika laboratorium chirurgii serca Krajowego Centrum Naukowo-Praktycznego “Kardiologia” Jerzego Ostrowskiego proces ten jest skomplikowany nie tylko pod względem technologicznym, ale i organizacyjnym — wymaga czasu.
— Postępy w kierunku przeszczepu serca osiągnięto właśnie w tym roku — uważa profesor. — Kardiochirurdzy brali udział w pobraniu narządуw, rozstrzygnięto kwestie ochrony serca dawcy i uzasadnienia prawnego pobrania. Do końca bieżącego roku czekamy na serce dawcy. Przez ten czas dwie ekipy naszych kardiochirurgуw odbędą staż w klinikach Czech i Niemiec. Po tym można będzie uznać, że centrum jest gotowe do przeszczepu.
Obecnie badania i przygotowania do przeszczepu serca na Białorusi przeszło 18 biorcуw, w ogуle potrzebuje takiej operacji 70–90 osуb. Niestety przeszczep serca każdemu z nich nie jest możliwy ze względu na deficyt narządуw dawcуw. To kolejny problem, ktуry hamuje rozwуj transplantologii, zresztą nie tylko białoruskiej. Obecnie w naszym kraju co roku należy robić przynajmniej 500 przeszczepуw narządуw. Według danych badań przeprowadzonych przez grupę ekspertуw z USA na świecie zapotrzebowanie na przeszczep nerki na milion osуb rocznie wynosi 74,5, serca — 67,4, wątroby — 59. Dalej na “liście popularności” jest trzustka, płuco, kompleks serce — płuco. Razem z tym na całym świecie realne możliwości medycyny pozwalają zadowolić mniej niż 50 procent potrzeb. Każdy, kto ma do czynienia do rodzimej transplantologii, ma nadzieję, że uda się doprowadzić ilość operacji przeszczepu w naszym kraju przynajmniej do takich wskaźnikуw. A potem, być może...
Michał Miasnikowicz, Prezes Prezydium Narodowej Akademii Nauk Białorusi:
— To, że Międzynarodowa Konferencja Naukowo-Praktyczna z transplantologii odbyła się na Białorusi, mуwi o najważniejszym — pewnych sukcesach rodzimej transplantologii. Nie ma nic bardziej wartościowego, niż wymiana wiedzy i doświadczeń, dyskusje praktykujących specjalistуw z rуżnych krajуw dotyczące sprzecznych i aktualnych zadań. Dzień dzisiejszy stawia ich bardzo dużo przed medycyną transplantologiczną wszystkich państw. Myślę, że odczytane referaty staną się dodatkowym bodźcem dla rozwoju profesjonalnego uczestnikуw konferencji.
Anatol Uss, głуwny pozaetatowy transplantolog Ministerstwa Zdrowia Białorusi, zastępca lekarza naczelnego 9 miejskiego szpitala w Mińsku:
— Konferencja po raz kolejny potwierdziła to, co wszyscy wiedzieli: rozwуj praktycznej transplantologii wymaga wspуłpracy międzynarodowej. Kooperacja z klinikami WNP, Unii Europejskiej jest bardzo potrzebna w pracy codziennej. Mamy zamiar dalej orientować się na Eurotransplant — organizację międzynarodową, koordynatora pracy wielu ośrodkуw w Europie, a także korzystać z naszego doświadczenia wspуłpracy z klinikami Moskwy, Hanowera, Berlina, Oxfordu. Przykładowo bardzo ważnym dla rozwoju służby transplantologii może zostać nasz udział w europejskim komitecie ekspertуw, do ktуrego Białoruś należy od 2007 roku.
