Głos dzwonów nad Dźwiną

[b]Podczas festiwalu “Słowiański Bazar w Witebsku” odbędzie się uroczystość otwarcia jednej z największych i najpiękniejszych prawosławnych świątyń Białorusi — Soboru Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny[/b]Dzwony to bezcenne dziedzictwo i ważna część prawosławnej mszy świętej. Czysty dźwięk uzdrawia dusze, donośny bas ważącego około 5 ton żeliwnego olbrzyma urzeka. Taki dzwon, największy na Białorusi, oraz kilkadziesiąt mniejszych pojawił się na 40-metrowej dzwonnicy prawosławnego Soboru Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny w Witebsku. W latach 30. XX wieku świątynia położona na wysokim wzgórzu, gdzie łączą się rzeki Wićba i Dźwina Zachodnia, została wysadzona w powietrze
Podczas festiwalu “Słowiański Bazar w Witebsku” odbędzie się uroczystość otwarcia jednej z największych i najpiękniejszych prawosławnych świątyń Białorusi — Soboru Zaśnięcia Najświętszej
Marii Panny


Dzwony to bezcenne dziedzictwo i ważna część prawosławnej mszy świętej. Czysty dźwięk uzdrawia dusze, donośny bas ważącego około 5 ton żeliwnego olbrzyma urzeka. Taki dzwon, największy na Białorusi, oraz kilkadziesiąt mniejszych pojawił się na 40-metrowej dzwonnicy prawosławnego Soboru Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny w Witebsku. W latach 30. XX wieku świątynia położona na wysokim wzgуrzu, gdzie łączą się rzeki Wićba i Dźwina Zachodnia, została wysadzona w powietrze. Latem 2000 roku rozpoczęto restaurację według danych archiwalnych. Tym latem podczas festiwalu “Słowiański Bazar w Witebsku” świątynia powita parafian, mieszkańcуw oraz gości miasta.
Sobуr Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny to jedna z najstarszych świątyń w Witebsku. Archeolodzy zakładają, że w tym miejscu przed XII wiekiem była świątynia pogańska. Tę wersję potwierdzają przedmioty znalezione w trakcie prac wykopaliskowych na gуrze Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny: siekiera z kości z magicznymi znakami, astragal i inne. Prawdopodobnie była to świątynia słowiańskiej bogini Makoszy — bogini płodności, opiekunki kobiet. Świątynia Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny od XV wieku była największa w mieście. Przechowywano tu najważniejsze dokumenty. Początkowo była drewniana. W 1708 roku na rozkaz Piotra I Witebsk został spalony przez oddział Kozakуw, cerkiew wraz z klasztorem bazylianуw i innymi budynkami spłonęła.
Budowę murowanej świątyni rozpoczęto w 1745 roku pod kierownictwem Jуzefa Fontany, rodowitego architekta włoskiego pochodzenia z Grodna. Według niektуrych danych, sobуr był pomniejszoną kopią jednej ze świątyń rzymskich autorstwa słynnego lombardyjczyka Onorio Longhi, ktуrego na swym obrazie “Powołanie świętego Mateusza” namalował Michelangelo de Caravaggio (obraz znajduje się w świątyni Sancti Ludovici Francorum de Urbe we włoskiej stolicy). To nie jedyna legenda związana ze świątynią. W XIX wieku ludzie mуwili, że z Soboru Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny położonego nad Dźwiną Zachodnią prowadzi podziemne przejście. To nieprawda, plotki pojawiły się prawdopodobnie dlatego, że podczas budowy zainstalowano system drenażowy z cegły i drzewa do wyprowadzenia podziemnych wуd z piwnic do rzeki. Sklepienia urządzeń odwadniających były tak wysokie, że mуgł nimi spokojnie poruszać się człowiek.
Dołączenie Witebska do Imperium Rosyjskiego po rozbiorach Rzeczypospolitej przyspieszyło budowę świątyni, w 1799 roku według rozporządzenia Pawła I przekazano ją Cerkwi Prawosławnej. Następnie Ławra św. Aleksandra Niewskiego w Sankt Petersburgu przekazała jej w darze niezbędne przedmioty. Sobуr uważany za wizytуwkę prowincjonalnego Witebska należał do najbardziej majestatycznych świątyń Imperium Rosyjskiego, był tak piękny, że w 1911 roku fotograf cesarza zrobił kolorowe zdjęcia wnętrz. “Modląc się w nim, spacerując obok czy patrząc na niego przez okna naszego mieszkania, przez cały czas podziwialiśmy jego lekkie strzeliste wieże, majestatyczny portal, niezwykle proporcjonalną kopułę — tak w 1865 roku pisał krajoznawca Aleksander Siemiętowski-Kuryło o Soborze Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny w Witebsku. — Zwiedziwszy prawie wszystkie ważniejsze świątynie od Morza Czarnego do Bałtyku, będąc w wielu klasztorach, rzadko w ktуrym byliśmy tak zachwyceni architekturą”.
Świątynia była świadkiem wielu wydarzeń historycznych. W 1812 roku żołnierze Napoleona urządzili w nim szpital, niszcząc najpiękniejsze ozdoby. Po ich wygnaniu świątynię odnowiono. Nikt nawet pomyśleć nie mуgł, że w XXI wieku znуw będzie potrzebna restauracja. Tym razem po całkowitym zniszczeniu. Władze radzieckie zamknęły świątynię i działające przy niej seminarium duchowe. W połowie lat 30. XX wieku wysadził ją w powietrze zespуł sapera Piotra Grygorenki, ktуry pуźniej został dysydentem i obrońcą praw człowieka. “Dokładnie przez pуłtora miesiąca przygotowywano się do wybuchu — wspominał Grygorenko, odczuwający skruchę z powodu udziału w wysadzeniu trzech witebskich świątyń. — Wybuchu w zwykłym rozumieniu nie było. Tylko huk i łomot spadającej z gуry cegły. Świątynia po prostu osiadła wydawszy jęk i poległa w gruzach. Podchodzili niewiadomo skąd ludzie i podziwiali “czystą” pracę. I nikomu, mnie samemu rуwnież, nawet do głowy nie przyszło, że w tym miejscu stało arcydzieło architektury i miejsce rozmowy ludzi z Bogiem”. W 1949 roku w miejscu cerkwi zbudowano halę zakładu ostrzarek zamkniętą w latach 80. i zniesioną w 1998 roku.
Odbudowany Sobуr Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny jest dokładną kopią zniszczonej świątyni. Pierwszy kamień wmurowany w fundamenty ponad 12 lat temu poświęcił Patriarcha Moskiewski i Całej Rosji Aleksiej II. Budowę rozpoczęto w 2000 roku, w 2008 zainstalowano kopułę, krzyże i 10 pierwszych dzwonуw. Dwa lata temu sobуr poświęcił Patriarcha Moskiewski i Całej Rosji Cyryl. Niedawno mecenasi przekazali świątyni kolejne 10 dzwonуw, między innymi największy na Białorusi, ważący ponad 5 ton.
— Dzwony odlano w moskiewskim zakładzie ZIL na środki dużej rosyjskiej firmy — powiedział proboszcz Soboru Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny ojciec Michał (Martynowicz). — Mamy nadzieję, że na tegoroczne święta Wielkanocne zabrzmią dla mieszkańcуw miasta.
Instalować i nastrajać dzwony przyjedzie głуwny dzwonnik świątyń moskiewskiego Kremla i Cerkwi Chrystusa Zbawiciela Igor Konowałow. W przededniu wielkiego postu dolna świątynia Soboru Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny, cerkiew Przemienienia Pańskiego, poświęcił Egzarcha Patriarszy Całej Białorusi Mitropolita Miński i Słucki Filaret. Wspуlnie z przewodniczącym Obwodowego Komitetu Wykonawczego w Witebsku Aleksandrem Kosińcem sprawdzili przebieg prac budowlanych i zdobniczych, jak powstają malowidła na ścianach przedstawiające nie tylko tradycyjne wątki biblijne, ale i białoruskich świętych. Wszystko, w tym część klasztorna i piękne schody prowadzące z gуry Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny w dуł ku rzekom, powinno być gotowe do lipca bieżącego roku. Świątynia zostanie otwarta podczas festiwalu “Słowiański Bazar w Witebsku”, gdy w ciągu tygodnia do miasta przyjeżdża 150 — 200 tysięcy gości: piosenkarze, artyści, malarze, turyści, ambasadorzy i oficjalne osoby z ponad 30 państw świata.

Sergiusz Goleśnik
Заметили ошибку? Пожалуйста, выделите её и нажмите Ctrl+Enter