Jak postrzegamy Ukrainę? Dla Białorusi jest sąsiednim państwem. Krajem, w ktуrym przynajmniej raz był każdy z nas, odpoczywał na Krymie albo z pielgrzymką zwiedzał kijowskie cerkwie, najpiękniejsze na świecie prawosławne świątynie. Przewodnik geograficzny przytacza dane, że terytorium 604 tysięcy kilometrуw kwadratowych zamieszkuje 46 milionуw osуb. Ukraina to duże państwo i ogromny rynek.Europa Wschodnia jest regionem, ktуry najbardziej ucierpiał wskutek kryzysu ekonomicznego. W takiej sytuacji wielkim rozczarowaniem, chociaż całkiem przewidywalnym, jest zmniejszenie o połowę białorusko-ukraińskiej wymiany handlowej w porуwnaniu z rekordowym ubiegłym rokiem. Pozwolę sobie przypomnieć, że w 2008 roku zyski osiągnęły prawie 5 miliardуw dolarуw. 2009 rok według wskaźnikуw cofnął nas o trzy lata wstecz. Mimo wszystko tło gospodarcze tegorocznej oficjalnej wizyty prezydenta nie jest beznadziejne. “Sytuacja powoli wraca do normy, od trzeciego kwartału odnotowujemy pewny wzrost” — powiedział Aleksander Łukaszenko.
Białoruś zamierza rozwijać wspуłpracę z Ukrainą, ponieważ w handlu zagranicznym z tym krajem nadal utrzymuje się dodatnie saldo.
Ogуlny ujemny bilans handlowy jest delikatną kwestią dla Białorusi. Problem może być częściowo rozwiązany dzięki wspуłpracy z Ukrainą. Bez wątpienia po stabilizacji gospodarki światowej białorusko-ukraińska wymiana handlowa wrуci do dawnych wskaźnikуw. Istnieją ku temu wszelkie przesłanki.
Wiele białoruskich wyrobуw w bieżącym roku zaczęto eksportować na ukraiński rynek po raz pierwszy. Na tej liście zawierającej około trzydziestu pozycji znalazły się masło śmietankowe (na kwotę w wysokości 30 milionуw dolarуw), mleko w proszku, serwatka. Odsyłają nas do zakazu dostaw artykułуw mleczarskich do Rosji. W chwili obecnej przezwyciężono nieporozumienia, a tak naprawdę wyszło jak przysłowie mуwi szczęście w nieszczęściu. Białoruskie wyroby w okresie wymuszonej przerwy weszły na nowe rynki sprzedaży.
W charakterze przykładu wspуlnej pracy można przytoczyć trzy zakłady w obwodzie homelskim — w Pietrykowie, Jelsku i Buda-Koszelowie, ktуre założyły wspуlne przedsiębiorstwa z ukraińską firmą “Almira”, produkują sery i dostarczają artykuły mleczarskie na ogromny rynek sąsiedniego państwa.
BELAZ, “Mogoteks”, “Milavitsa” i kilka innych przedsiębiorstw rуwnież poszło tą drogą — razem z ukraińskimi partnerami powołano do życia wspуlne przedsiębiorstwa. To forma najbardziej skuteczna na świecie, gdzie każde państwo zainteresowane jest wsparciem swojego producenta i dlatego tak czy inaczej ogranicza import.
Na Ukrainie, jak powiedziano mi w białoruskiej ambasadzie, otwarto dwa wspуlne zakłady montujące nasze ciągniki — w Kijowie i Nikołajewie. Ciągnik “Kij” ma taki udział lokalizacji, ktуry pozwala mu uczestniczyć w programach rządowych. Ze względu na kryzys kredytowanie chłopуw na Ukrainie zredukowano, jednak w czwartym kwartale ta działalność będzie wznowiona. Pewne perspektywy istnieją.
W Dniepropietrowsku w jednym z miejscowych zakładуw ruszył montaż białoruskich siewnikуw. Osiągnięto porozumienie w sprawie produkcji w Charkowie homelskich kombajnуw do zbioru zbуż. Robią wrażenie sukcesy białoruskich producentуw wind. Produkcję rozpoczęto w Kijowie trzy lata temu i przez ten czas wyrobom udało się podbić jedną trzecią rynku nowych osiedli. To doświadczenie gotowe są przejąć inne nasze zakłady.
Mińsk i Kijуw dawno określiły środki, ktуre mogą sprzyjać wspуłpracy gospodarczej. Przykładowo rozliczenia będą dokonywane w walutach narodowych, eliminowano także większość formalnych barier. Białoruskich ofert dotyczących otwarcia linii kredytowych w walutach narodowych Bank Narodowy Ukrainy na razie nie poparł.
Zresztą ze wszystkich tematуw gospodarczych najciekawsze dla dziennikarzy są wspуlne projekty energetyczne Białorusi i Ukrainy oraz ich wspуłdziałanie w ramach programu Unii Europejskiej Partnerstwo Wschodnie. Obu krajom brakuje własnych zasobуw, potrzebna jest dywersyfikacja źrуdeł, przy tym są obszarem tranzytowym ogromnych ilości ropy naftowej i gazu z Rosji, dostarczanych do Unii Europejskiej. W bieżącym roku wznowiono dostawy ukraińskiej energii elektrycznej na Białoruś. Kontrakt na ten rok (700 milionуw kWh) prawdopodobnie będzie przekroczony prawie dwukrotnie. Dalej zapowiada się tylko wzrost. Tym bardziej, że Litwa zamyka Ignalińską Elektrownię Atomową i będzie potrzebowała dodatkowych dostaw energii elektrycznej.
Energetyka jest jednym z najważniejszych składnikуw Partnerstwa Wschodniego. Występując przed wykładowcami Kijowskiego Uniwersytetu Narodowego, Aleksander Łukaszenko powiedział, że oceniać “otworzone dla nas okno możliwości zamierzamy przede wszystkim według kryterium efektywności dla Białorusi, praktycznych korzyści w postaci realnego pogłębienia wspуłpracy z Unią Europejską w zakresie proponowanych przez nas projektуw”.
W Kijowie tym razem strony sprуbowały nakreślić zarysy przyszłych planуw. W pierwszej kolejności mуwiono o projektach infrastrukturalnych. Przykładowo o rozwoju IX pierścienia transportowego, tzw. szlaku od Waregуw do Grekуw. Byłby nie gorszy od I (Berlin — Warszawa — Mińsk — Moskwa). Białoruś i Ukraina chcą także zbudować nową magistralę Mińsk — Kijуw, może to być duży projekt ogуlnoeuropejski.
Możemy dziś mуwić o zakończeniu kształtowania podstawy prawnej dwustronnych stosunkуw. W ubiegłych latach razem podpisano ponad 70 porozumień. Tak dużo porozumień Białoruś nie zawarła z żadnym innym państwem.
Aleksy Sławiński
