Калi, якiм чынам гэта пачалося, сёння яна i сама праз такую далячынь гадоў не змагла б адказаць.
Але гэта здарылася з ёй, адбылося i прынесла ёй неймаверную радасць i асалоду, пяшчоту i надзею. Жыццё абрынулася на яе такiм залатым i сярэбраным святлом, што яна моцна зажмурылася тады i ад здзiўлення i салодкага болю ў яе на мiг перастала бiцца сэрца, а потым шалёна закалацiлася i пакацiлася нявядома куды, каб i праз дваццаць гадоў вярнуцца на ранейшае месца, успомнiць сваё каханне i памеркаваць пра тое, што было цi толькi прыснiлася i калi шматкаляровы сонечны сон раптам перайшоў у цяжкiя начныя кашмары...
Сустрэлiся яны на адной з лiтаратурных вечарын. Маладая, бялявая i дужа ўжо прывабная лёгкiм станам, валошкавымi вачамi, сiмпатычнымi ямачкамi на далiкатным твары жанчына крыху збянтэжана i ўсхвалявана ўпершыню чытала перад незнаёмымi людзьмi свае яшчэ нiкому не чытаныя вершы. Чытаючы iх, яна чакала не рэакцыi залы, а чамусьцi слоў таго засяроджанага i iнтэлiгентнага мужчыны ў вольна расшпiленай сарочцы i з непрыкуранай цыгарэтай у доўгiх i тонкiх пальцах.
Прысутныя ад прапановы свайго кiраўнiка «разабраць» вершы дэбютанткi адмовiлiся, маўляў, у другi раз, а то яшчэ пакрыўдзiцца незнаёмка.
I тады ён загаварыў сам: «Вершы, якiя мы толькi што пачулi, можна пры дапрацоўцы недзе надрукаваць. Як на маю думку, здольнасцi ёсць. А таленты, вядома ж, ад Бога. I ўжо звяртаючыся непасрэдна да яе: «Пiшыце i думайце, думайце i пiшыце. Вучыцеся не толькi глядзець, але яшчэ i бачыць».
Словы ўжо тады вядомага лiтаратара акрылiлi, паклiкалi за сабой. I не толькi словы. А сказаўшы iх не думаў — не гадаў, што вельмi хутка, лiтаральна да наступнага лiтаратурнага пасяджэння, ён акажацца ў адносiнах да дэбютанткi не столькi кiраўнiком, колькi выканаўцам усяго таго, што запатрабуе гэта капрызная i быццам бы нечым заўсёды заклапочаная жанчына, а на самай справе натура ранiмая, чуйная i глыбокая, i што менавiта ёй, пачаткоўцы, ён будзе пiсаць i прысвячаць свае вершы.
I вось перад Наташай тыя даўнiя, пажоўклыя i нейкiя крыху ўзлахмачаныя па краях старонкi, такiя дарагiя i блiзкiя ёй, як i тады, калi яна ўпершыню ўзяла iх дрыжачымi ад хвалявання i нецярпення рукамi.
Успамiны пакацiлiся блакiтнымi хвалямi, якраз такiмi, якiя былi на возеры, на беразе якога злiўся пошум дрэў, ценi ад аблокаў i iхнiя ценi i целы.
Якi з гэтых вершаў яна прачытала першым? А, глупства, усе яны належаць толькi ёй, пiсалiся толькi для яе i грэюць яе зараз далёкiм i адначасова блiзкiм святлом i цяплом.
«Нiбы ў вiр галавой, у блакiт я нырнуў тваiх воч дарагiх назаўсёды, каб адчуць маладую вясну, адшукаць там спагаду i згоду. Толькi б мне цалаваць без канца гэту сiнь i да тонкай рукi дакранацца. Я прашу: не адрынь, не пакiнь, дай табою налюбавацца. Кiм я быў, чым я жыў, не скажу, прашапчу толькi цiха i ўпотай, што жыццём табе дакажу i любоў сваю, i пяшчоту».
Яна чытала гэтыя словы зноў i зноў, хоць даўно ўжо ведала напiсанае на памяць. Яно стала часткай яе самой, якую ён так горача i прагна абдымаў i цалаваў у тыя незабыўныя хвiлiны, гадзiны, днi, месяцы...
Куды, на якiх крылах паляцелi яны? Напэўна, на тых балючых ад расставання i жадання хутчэй вярнуцца, як у позняга, развiтальнага выраю журавоў. Але ж птушкi вяртаюцца. Iгар не вернецца ўжо нiколi.
Яны, здаецца, не сварылiся, хаця сутычкi былi, была нейкая падсвядомая рэўнасць цi шкадаванне, што ўсё не так, як трэба, што яны нiяк не збяруцца пайсцi i юрыдычна аформiць свае адносiны. А што такое «так», яны i самi добра не ведалi i мiлавалiся яшчэ больш i яшчэ больш рабiлiся блiзкiмi i сваiмi. Праўда, усё часцей пасля страсцi прыходзiла нейкае халаднаватае дыханне абыякавасцi.
I тады Наташы думалася, што ўсё гэта хутка скончыцца, бо ён яе ўжо не любiць. Да таго ж часта сустракаецца з дзецьмi. А калi заадно i з былой жонкай, хоць яны i ў разводзе.
Амаль так, толькi ўжо са сваёй званiцы, разважаў Iгар: «Мяне задушыць яе рэўнасць. Пры чым тут мае дзецi? Яе падазронасць пераходзiць у паталогiю. Цi змагу я пражыць з ёй усё жыццё?»
...Ап’яняльныя гукi далёкага кахання працягвалi гучаць i напаўняць сабой усё наўкола i нават яе такую бязвольную i пакрыўджаную ў гэтыя хвiлiны iстоту.
«Маленькi крыжык ты мне падарыла, асвенчаны i небам, i табой. I срэбнае распяцце засвяцiла святлом гаючым у душы маёй. Параненая зайздрасцю i злосцю, яна ўваскрэсла, зноўку аджыла, i мне тады адразу падалося, што ты са мной усё жыццё была. I толькi я, аслеплены другiмi, i сам сабой не заўважаў цябе... Свяцiся ты, свяцiся тваё iмя i ў радасцi, i ў смутку, i ў жальбе».
Павольна лiлiся радкi, iх мелодыя прыносiла ранейшыя адчуваннi i думкi: «Што ён знайшоў ува мне? Чаму гэтаму патрэбна было адбыцца тады, калi ў iх амаль дарослыя дзецi, якiя, магчыма, перажываюць сваё першае юнацкае каханне. У нас жа ўсё такое рознае: звычкi, характары, погляды. Але ж сэрцу не загадаеш».
Ведала, прадчувала, што так цi прыкладна так, як яна, думае i Iгар. Ды гушкаўка кахання, пяшчоты i замiлавання пакуль што не хацела губляць сваёй ранейшай блакiтнай вышынi. Цi, можа, ляцела па iнерцыi?
«Ты, напэўна, наiўна-святая, калi раптам абрала мяне. А мая ўжо свяча дагарае i святла не хапае ў акне. Мне i радасна, i трывожна бачыць бездань любiмых вачэй. Асцярожна, прашу, асцярожна — вельмi тонка ўсё гэта яшчэ. Абнадзеiш, акрылiш, узвысiш, азiрнешся i скажаш — не той. Можа, лепш ад мяне адкаснiся, адмахнiся прыгожай рукой. Ад сябе, ад мяне адкаснiся, пацалуй i даруй мне без слоў... Дагараюць i далi, i высi. Што рабiць я не знаю з сабой!»
Не, яна не адштурхнула яго, а яшчэ цясней i пажадлiвей прыцiскалася ўсiм сваiм гарачым целам да ягоных грудзей, аддаючы ўсю сябе, ад хвалiстага шоўку валасоў да пазногцяў, i забiраючы яго ўсяго без астатку.
I заблудзiлiся яны ў сваiх пачуццях, як у маладым, квiтнеючым садзе, хаця ўжо стаяў кастрычнiк i па ўсёй зямлi веяла скразнякамi. Ён прызнаваўся ёй у каханнi, а яна, здавалася, не толькi слухала прачулыя словы, а ўдыхала iх грудзьмi i пакiдала ў душы з надзеяй, што яны абавязкова прыжывуцца i застануцца там назаўсёды.
«Заблудзiлiся ў лiстападзе, у лiстападзе i цiшынi. У сумуючым восеньскiм садзе дагараюць нямыя агнi. Без iскрыначкi датлявае маладое калiсьцi лiсцё. Толькi ты для мяне маладая, дарагая на ўсё жыццё. Усмiхаешся сарамлiва так, як можаш ты толькi адна. О, якi я сягоння шчаслiвы i ўлюбёны да самага дна!..»
Ва ўсiм без выключэння, i ў пачуццях у тым лiку, ёсць пачатак i канец. Урэшце рэшт рабы (а ён быў яе рабом, а не ўладальнiкам, як аказалася) уздымаюцца супраць сваiх прыгнятальнiкаў (яна ведала, што, беспадстаўна раўнуючы, яна прыгнятала яго). Хто пачаў першым, сказаць цяпер цяжка, амаль немагчыма. Рассталiся яны без слёз, ахаў у адзiн цудоўны вясновы дзень. Адбылося гэта на трэцiм годзе iхняга кахання, трэцяга дня трэцяга месяца.
Наташа, замiраючы, асцярожна склала адзiн да аднаго ўсе вершы, паглядзела ў акно i ўбачыла некалькiх маленькiх пташак на мокрай галiнцы бэзу i яшчэ адну, большую, зводдаль на пунсова-крывавай ад першага марозу гронцы калiны. Смутак адпусцiў, i падумалася ёй, што i ў гэтай адзiнокай птушкi, i ў яе самой яшчэ абавязкова з’явiцца нехта iншы, такi ж запознены на ўсе радасцi жыцця, сумны i няшчасны. Але такiх, як Iгар, ужо не будзе да самага канца адмераных ёй Богам дзён.
Пра што думаў у гэтыя хвiлiны Iгар, яна не ведала.
