Ала РУСАНОВІЧ і выхаваўчую размову з бацькамі правядзе, і дзённік дзіцяці праверыць.
Самы балючы штуршок
Вяртанне адабраных дзяцей у сям'ю не такая ўжо рэдкасць. Па словах Алы Русановіч, начальніка ІСН Мінскага РУУС, з дзесяці бацькоў у такіх выпадках за розум бяруцца 7–8. Між тым намаганняў для гэтага ім трэба прыкласці нямала.— Для кожнай сям'і распрацоўваецца індывідуальны план. Каб вярнуць адабраных дзяцей, неабходна выканаць абсалютна ўсе яго пункты: прайсці курс лячэння ад алкагалізму або закадзіравацца, зрабіць рамонт у жыллі, працаўладкавацца, абавязкова наведваць сваіх малых у сацыяльна-педагагічных цэнтрах. Звычайна адабраныя дзеці знаходзяцца там каля паўгода, на іх утрыманне дзяржава выдаткоўвае сродкі, якія трэба вярнуць.
Супрацоўнікі ІСН сцвярджаюць: па паводзінах бацькоў адразу відаць, ці будуць яны змагацца за сваіх дзетак. Адны пры іх ад'ездзе застаюцца абыякавымі, іншыя адразу настойліва высвятляюць, што павінны зрабіць для вяртання малых.
Працверажэнне
«Канфіскацыя» сына-падлетка і маленькай дачкі стала магутным штуршком, які вымусіў поўнасцю змяніць вобраз жыцця Алену, жыхарку вёскі Абчак. Сям'ю мы наведваем без папярэджання. Брамку адчыняе гаспадар, хутка з'яўляецца і Алена, якая адышла да суседзяў за малаком, але стрымгалоў прыляцела, заўважыўшы чужую машыну каля двара. Хата іх маленькая і старэнькая, аднак унутры зроблены касметычны рамонт, кухня прыстойная, кожнае мае асобнае спальнае месца, вопраткай і ежай дзеці забяспечаны.Неабходна ўпэўніцца, што ў доме ёсць прадукты і дзеці не застануцца галоднымі.
— Добра дома, з мамай і татам? — звяртаемся да 10-гадовай Вікі.
У адказ дзяўчынка так старанна некалькі разоў ківае, што аж валасы разлятаюцца. Маці прыгладжвае іх з пяшчотнай усмешкай.
Рассталіся яны ў кастрычніку мінулага года, уз'ядналася сям'я ў сакавіку гэтага. Зараз бацькі не п'юць, працуюць, аднак выпраўляць хібы ўсіх гадоў, што правялі ў п'яным чадзе, давядзецца яшчэ доўга. Віка страціла цікавасць да вучобы, а 16-гадовы сын увогуле нарабіў тых яшчэ спраў: украў чужую машыну і разам з сябрамі пагуляў так, што згарэла калгаснае сена. Зараз бацькі павінны выплаціць за яго буйную суму.
У размове Алена шчыра пры-знаецца, што часам адчувае жаданне выпіць, але перабівае яго чым-небудзь смачненькім. Не варта спіртное тых пакут, якія перажылі і дзеці, і дарослыя. Гісторыя яе распаўсюджаная:
— Пілі разам з мужам. Знайшлі, так сказаць, агульны інтарэс. Весела разам, у кампаніі, затое ніколі ні боек, ні скандалаў, — саркастычна насміхаецца яна сама над сабой. — А потым плакалі: што мы нарабілі?!
Калі глядзіш на гэтых мужа з жонкай, верыцца, што жыццё сям'і наладзіцца. Зусім з іншымі пачуццямі пакідалі мы кватэру Святланы, жыхаркі аграгарадка Замасточча.
Цяжкія пачуцці
Трохгадовага сына жанчыны мы не засталі: ён быў у дзіцячым садку. Даволі прасторная, светлая кватэра, цэлы аўтапарк цацачных машынак, поўны халадзільнік смачнага...— Колькі ў вас дзяцей? — пытаецца Ала Генадзьеўна.
— Адно! — упэўнена завярае Святлана, хаця па дакументах значыцца, што ў адносінах аднаго дзіцяці яна пазбаўлена бацькоўскіх правоў.
— Ах, гэта! — успамінае маці. — Так, яшчэ адзін сын знаходзіцца ў спецыялізаваным інтэрнаце. Ці збіраюся правы вяртаць? Ну так, вядома, але гэта так складана... Трэба ж яго наведваць. У нас машына ёсць, але часу няма.
— У выхадныя селі ды паехалі, — дзівімся мы. — Сто кіламетраў — не такі ўжо няблізкі свет.
Жанчына сцвярджае, што зараз, калі ўбіраюць ураджай, яны з мужам працуюць зусім без выхадных.
— Ну добра, а зімой? — не адступаемся мы.
Святлана неяк разгублена пагаджаецца, а Ала Русановіч пытаецца, калі ў апошні раз яна бачыла 6-гадовага сына. І тут высвятляецца, што... толькі ў першыя пасля нараджэння дні.
— Мне яго адразу не аддалі, — абараняецца жанчына. — Чаму? Не хачу я гаварыць! Не, я ніколі не выпівала...
У адбіранні дзіцяці Святлана чамусьці вінаваціць школу, аднак якое дачыненне да цяжарнай жанчыны мела ўстанова адукацыі, яна так і не растлумачыла. Прызналася толькі, што сын хварэе на ДЦП, за ім догляд патрэбны. Верагодна, так прасцей: выхоўваць здаровае дзіця і адкупляцца аліментамі ад хворага...
Пакідаем гэту кватэру з цяжкім сэрцам, моўчкі, ды і што тут скажаш? Толькі на вуліцы нехта агучвае агульную думку: можа, і лепш для дзіцяці, што яно знаходзіцца ў інтэрнаце. Хто ведае, што чакае хлопчыка ў доме, дзе жывуць, па сутнасці, чужыя яму людзі, у якіх ні разу за шэсць гадоў не зашчымела сэрца па ім?..
Фота аўтара