Dwa i pуł lata temu prezydent Białorusi na naradzie z kierownikami instytucji zagranicznych sformułował priorytety białoruskiej dyplomacji. To zwiększenie eksportu i realizacja wielokierunkowej polityki zagranicznej. Takie są też na dzień dzisiejszy. To stałe interesy narodowe, o ktуrych jeszcze w XIX wieku mуwił brytyjski minister spraw zagranicznych lord Palmerston.
W marcu 2009 roku kolegium Ministerstwa Spraw Zagranicznych podsumowało wyniki gospodarki zagranicznej w 2008 roku. MSZ jak wiadomo pełni funkcje koordynatora w tej dziedzinie. Wyniki okazały się nie najgorsze, dlatego mуwiono nie o tym, co było, a o tym, co będzie. Światowy kryzys ekonomiczny objął wszystkie najbardziej odległe zakątki planety, dlatego bieżący rok będzie znacznie trudniejszy dla białoruskich eksporterуw (prezesуw przedsiębiorstw rуwnież zaproszono na kolegium). Co możemy na to poradzić? Jak ważne jest to pytanie, nie raz mуwił premier Sergiusz Sidorski.
“Gospodarka to najlepsza polityka” — tak można sformułować postulat białoruskiej dyplomacji. Białoruś jest państwem z jedną z najbardziej otwartych gospodarek nie tylko w naszym regionie, ale i na całym świecie, to znaczy, że duża część produkcji, produkowanej przez rodzime przedsiębiorstwa, wysyła się na eksport. Gospodarka więc w dużym stopniu zależy od tego, jak się sprzedają usługi i towary z marką “Made in Belarus” na światowych rynkach.
Polityka uważana jest za skoncentrowane wyrażenie gospodarki i jej uogуlnienie. Perefrazując można powiedzieć, że polityka zagraniczna to skoncentrowane wyrażenie gospodarki zagranicznej. W zeszłym roku zadanie zwiększenia eksportu zostało wykonane. W handlu zagranicznym w wysokości 72 miliardуw dolarуw USA eksport wynosił 33 miliardy (przyrost w stosunku do 2007 roku wynosił 35 procent). Jeśli chodzi o osobne sukcesy, na przykład sprzedaż białoruskich towarуw na Ukrainę (trzeci partner handlowy po Rosji i Unii Europejskiej) zwiększył się dwukrotnie, do 2,8 miliarda dolarуw USA. Jednak w zimie zaczęły się przejawiać negatywne tendencje, związane ze światowym kryzysem.
W styczniu 2008 roku handel zagraniczny wynosił 5 miliardуw dolarуw USA, w styczniu bieżącego roku odnotowano mniejsze wskaźniki. Porуwnując dwa miesiące — grudzień 2008 i styczeń 2009 roku widoczne jest zmniejszenie i eksportu, i importu. Początek roku tradycyjnie jest czasem obniżenia aktywności gospodarczej i być może nie warto dramatyzować. W styczniu zwiększył się eksport do Niemiec — prawie o 10 procent. To bez wątpienia pozytywna tendencja — Niemcy są ważnym partnerem handlowym Białorusi na Zachodzie.
Minister spraw zagranicznych Sergiusz Martynow oświadczył o konieczności zachowania rynkуw eksportowych dla białoruskiej produkcji w okresie kryzysu. Jakie proponuje rozwiązanie? To przede wszystkim stworzenie produkcji montażowej i sieci serwisуw białoruskiej techniki za granicą. Poza tym należy zwiększać dostawy eksportowe części maszyn, co jest skutecznym i zyskownym kierunkiem działalności gospodarczej.
Teraz zwłaszcza aktualna niż dotychczas jest dywersyfikacja białoruskiego eksportu, zarуwno pod względem nomenklatury towarowej, jak i geografii.
Sergiusz Martynow zwrуcił też uwagę na konieczność dalszego uproszczenia procedur urzędowych i technicznych w handlu zagranicznym. To oświadczenie zabrzmiało na tle kontynuowanej na Białorusi liberalizacji gospodarki.
W swoim wystąpieniu premier Sergiusz Sidorski podkreślił kilka momentуw, ktуre wymagają szczegуlnej uwagi. Przyznał się, że w ocenie działalności ambasadorуw poszczegуlnych białoruskich placуwek dyplomatycznych będą stosowane kryteria ekonomiczne: jaka jest dynamika eksportu do tych państw? Ile inwestycji udało się przyciągnąć?
Przyciągnięcie i skuteczne zagospodarowanie inwestycji zagranicznych jest jednym z najważniejszych kierunkуw wspуłpracy gospodarczej z obcymi państwami. Inwestycje, jak wiadomo, wpływają na realizację reform. Dlatego ważna jest obiektywna ocena ewentualnych negatywnych i pozytywnych skutkуw ich przyciągnięcia, “wyrobienie” polityki inwestycyjnej, odpowiadającej interesom kraju, zapewniającej przezwyciężenie zjawisk kryzysowych i osiągnięcie perspektywicznych celуw. W 2008 roku do realnego sektora gospodarki (poza bankami) zagraniczni inwestorzy włożyli 6,5 miliarda dolarуw USA, tj. o ponad 20 procent więcej niż w 2007 roku. Głуwnymi inwestorami były podmioty gospodarcze Rosji (33 procent wszystkich inwestycji), Szwajcarii (19 procent), Wielkiej Brytanii.
Priorytetową uwagę w wystąpieniu premiera nadano kwestii zapewnienia rуwnych warunkуw dostępu do rynkуw. Dla Białorusi to najważniejsze we wspуłdziałaniu z międzynarodowymi partnerami, na Rosję i Unię Europejską przypada lwia część białoruskiego handlu. Podkreślono konieczność wykorzystania w tym celu wszystkich narzędzi.
Sergiusz Sidorski uważa za niezbędną zmianę koncepcji i zawartości wystaw białoruskiej produkcji za granicą. Wystawiać towary należy jedynie w przypadku, gdy istnieją realne perspektywy sprzedaży ich w tym kraju albo przyciągnięcia inwestycji i technologii innowacyjnych do rozwoju białoruskiego przemysłu.
Głowa Gabinetu Ministrуw wezwał dyplomatуw uważnie śledzić zawartość i realizację programуw antykryzysowych przez rządy obcych państw, by zapewnić skuteczną wspуłpracę z nimi w zakresie gospodarki zagranicznej. Dzisiaj trzeba być maksymalnie skupionym i wnikliwym, by na czasie zająć zwolnione ze względu na kryzys rynki.
Igor Kolczenko
