Белдзяржфілармонія перапоўнена фартэпіяннымі гукамі. Яны чутны адусюль, ліюцца з усіх рэпетыцыйных класаў і са сцэны. І чаго, скажыце, здзіўляцца, калі якраз гэтым часам у Мінску праходзіць Міжнародны конкурс піяністаў, які будзе доўжыцца два тыдні.
Фота Юрыя МАЗАЛЕЎСКАГА
Калі шчыра, не кожная філармонія дазваляе сабе раскошу ахвяраваць на такі працяглы тэрмін бягучымі прыбытковымі канцэртамі дзеля выступленняў маладых выканаўцаў. Але тут — крок свядомы і мэтанакіраваны. Галоўная задача конкурсу — пошук новых таленавітых музыкантаў.
Такіх знаходак за час існавання мінскага выканальніцкага турніру, а сваю гісторыю ён вядзе з 1996 года, было нямала. Андрэй Сікорскі, Аляксей Чарноў, Цімур Шчарбакоў, Аляксандр Музыкантаў, Сяргей Смірноў… Заслужаны артыст Беларусі Юрый Гільдзюк, мастацкі кіраўнік Белдзяржфілармоніі, вядомы педагог і піяніст, з задавальненнем пералічвае артыстаў, якіх у розныя гады адкрыў наш конкурс, якія ўжо гучна заявілі пра сябе ў музычным свеце, зараз працуюць і гастралююць па ўсім зямным шары.
Няма сумнення, што і сёлетні, пяты па ліку, не стане ў гэтым сэнсе выключэннем. Заяўкі на ўдзел у ім падалі 70 піяністаў ва ўзросце да 30 гадоў з нашай краіны, Расіі, Украіны, Арменіі, Малдовы, Латвіі, Вялікабрытаніі, Бельгіі, Францыі, Марока, Кітая.
Пасля папярэдняга адбору амаль палова з іх прайшла ў другі тур, які пачаўся ўчора. Адпаведна з умовамі, у ім канкурсанты іграюць сольную праграму працягласцю адна гадзіна, дазволены любыя стылі, выконваюць творы на свой выбар, аўтары — ад Баха да сучаснікаў.
Ацэньвае выступленні аўтарытэтнае журы, у складзе якога прызнаныя музыканты і педагогі з нашай краіны, Арменіі, Латвіі, Літвы і Расіі на чале з народным артыстам Беларусі, прафесарам акадэміі музыкі Ігарам Алоўнікавым.
Менавіта пасля другога тура сярод яго ўдзельнікаў будуць вызначаны шэсць лепшых выканаўцаў, якія выступяць 12 снежня ў фінале і стануць галоўнымі прэтэндэнтамі на лаўрэацкія званні і прызавыя месцы.
Дарэчы, грашовы эквівалент конкурсных прэмій дзякуючы дапамозе спецыяльнага фонду Прэзідэнта па падтрымцы таленавітай моладзі сёлета прыкметна вырас. Уладальнік першай атрымае 10 тысяч еўра, другой — 8 тысяч, трэцяй – 5 тысяч еўра. Яшчэ тры прэміі ў памеры 2 тысячы еўра кожная прадугледжаны для дыпламантаў конкурсу.
Урачыстае закрыццё конкурсу і канцэрт лаўрэатаў адбудуцца 13 снежня. Уладальнікі першай і другой прэмій сыграюць сольна, пераможца – у суправаджэнні Дзяржаўнага акадэмічнага сімфанічнага аркестра пад кіраўніцтвам маэстра Аляксандра Анісімава.
Прыемная навіна для прыхільнікаў фартэпіяннай музыкі: уваход у філармонію на ўсе конкурсныя канцэрты, акрамя заключнага, вольны.
Цікава ведаць
На рубяжы XVIII стагоддзя кампазітары і музыканты сталі востра адчуваць патрэбу ў новым клавішным інструменце, які не саступаў бы па выразнасці скрыпцы. Больш за тое, быў неабходны інструмент з шырокім дынамічным дыяпазонам, здольны на гучнае фартысіма і пяшчотнае піянісіма. Гэтыя мары сталі рэальнасцю, калі ў 1709 годзе італьянскі майстар Барталамеа Крыстафоры вынайшаў першае фартэпіяна. Ён назваў сваё вынаходства gravicembalo col piano e forte, што азначае «клавішны інструмент, які іграе пяшчотна і гучна». Гэтая назва затым была скарочана ў слова «фартэпіяна».
З’яўленне новага інструмента стала паваротным момантам у гісторыі еўрапейскай музычнай культуры, цалкам змяніла яе характар. Без фартэпіяна немагчыма сёння ўявіць свет музыкі.
З першых вуснаў
Валерый ШКАРУПА, рэктар Уральскай дзяржаўнай кансерваторыі імя М.П. Мусаргскага, прафесар, піяніст, член журы:
— Тое, што менавіта ў Мінску праходзіць такі значны конкурс, не выпадковасць, а заканамернасць, бо ў вашай краіне на высокім узроўні прадстаўлена музычная адукацыя ў цэлым і піяністаў у прыватнасці. Вельмі моцныя выканаўцы і прафесура. На працягу трох гадоў я меў магчымасць у гэтым пераконвацца, працуючы старшынёй у дзяржкамісіі Акадэміі музыкі. Магчыма, як мала дзе ў Расіі, у вас захавалася пераемнасць савецкай расійскай выканальніцкай школы і музычнай адукацыі.
Што да фармату правядзення конкурсу, то ён такі ж, як у конкурсу імя Чайкоўскага. Дарэчы, прыемная асаблівасць, якая захавалася тут, у Мінску, і якую конкурс Чайкоўскага, на жаль, страціў, — выкананне ў адборачным туры твораў, якія прадстаўляюць краіны ўдзельнікаў. Гэта надзвычай цікавая і рэдкая магчымасць пачуць падобныя сачыненні.
Зараз конкурсаў занадта многа, сапраўдная конкурсаманія, званне лаўрэата становіцца абстрактным. Але пры гэтым ёсць конкурсы, якія сябе паважаюць, яны праводзяцца грунтоўна і нячаста. Конкурс Чайкоўскага – раз у чатыры гады. Шапэна ў Варшаве і Ліста ў Будапешце – раз у пяць гадоў. Гэта аптымальная перыядычнасць, якая дазваляе сфарміраваць вакол іх сваю групу прыхільнікаў. Конкурсаў чакаюць і публіка, і выканаўцы, на іх заяўляюцца моцныя артысты. Гэта буйнейшыя прэстыжныя сусветныя конкурсы, і мінскі – з ліку менавіта такіх, займае ў іх шэрагу годнае месца.
Ірына СВІРКО
