Na stworzenie rozwiniętej infrastruktury stawiają białoruscy transportowcyMożna długo się sprzeczać, jakie zasoby są najważniejsze dla Białorusi. Ktoś powie, że społeczeństwo lub żyzne ziemie, lub sole potasowe. Prawdopodobnie nie pomylę się, jeśli powiem, że głуwne bogactwo Białorusi to jej położenie geograficzne. Tak, w historii znajdziemy mnуstwo przykładуw, kiedy padliśmy ofiarą tej sytuacji. Usytuowanie na skrzyżowaniu Europy nie zawsze było bezpieczne, front I i II wojny światowej przeszedł przez terytorium kraju. We wspуłczesnym świecie rola mostu pomiędzy Zachodem i Wschodem, pomiędzy Pуłnocą i Południem Europy jest nie tylko zaszczytna, ale i przynosi korzyści.
Terytorium naszego państwa przecinają dwa korytarze transportowe określone w klasyfikacji międzynarodowej numerem II (Berlin — Moskwa) i IX (Finlandia — Grecja) z gałęzią IXB (Homel — Kaliningrad).
Do 2015 roku Białoruś zamierza uzyskać z tranzytu prawie 3,5 miliarda dolarуw USA. W chwili obecnej obciążenie białoruskich korytarzy transportowych stanowi zaledwie 25 — 40 procent ich przepustowości.
W ostatnich miesiącach prezydent Białorusi dużo uwagi poświęcił rozwojowi potencjału transportowego kraju. Powiedział wprost: “Nasz kraj jest tranzytowy, a tranzyt to przede wszystkim infrastruktura”. Aleksander Łukaszenko stwierdził, że Białoruś nadal będzie nadawać duże znaczenie infrastrukturze transportowej i budowie autostrad.
Dodatkowe możliwości w tym zakresie pojawiają się ze względu na utworzenie Unii Celnej. Mińsk ma nadzieję, że większość ładunkуw z Rosji i Kazachstanu będzie przewożona na Zachуd białoruskimi autostradami. Zachodnia granica naszego kraju jednocześnie jest granicą między dwoma dużymi wspуlnotami gospodarczymi — Unią Europejską i Unią Celną. Od 1 kwietnia bieżącego roku na granicy Białorusi i Rosji kontrolę przeprowadza się według zasady “jeden przystanek”. Zakończono sporządzenie umowy o kontroli drogowej na granicy Unii Celnej. Po podjętych działaniach tranzyt w pierwszym pуłroczu zwiększył się o 21,5 procent. Z eksportu usług transportu samochodowego według ekspertуw kraj będzie miał ponad 850 milionуw dolarуw USA. Sieć autostrad, kolej — mimo kłopotуw finansowych i globalnego kryzysu te dziedziny na Białorusi nadal się rozwijają, przynosząc efekty gospodarcze i zmieniając jakość życia w kraju. Pierwsze zmiany mogą dostrzec mieszkańcy Mińska i goście stolicy.
Miasto zaczyna się od dworca
Wizerunek nowoczesnego miasta zależy od systemu transportowego. Mieszkańcy Mińska mają pod tym względem szczęście. Zgodzi się z tym każdy, kto miał szczęście stać w moskiewskich i kijowskich korkach.
Mimo wszystko nasza stolica rośnie i rozwija się, w godzinach szczytu nie wszędzie łatwo przejechać. Na początku września Aleksandr Łukaszenko jeden dzień pracy poświęcił infrastrukturze transportowej. Obejrzał po rekonstrukcji dworzec PKS Centralny i osobiście przejechał się pociągiem Kolei Miejskich wyprodukowanym w Szwajcarii.
Wspуlny projekt Koleje Miejskie, mуwią eksperci, startował na czasie. W pewnym sensie jest rewolucyjny. Mieszkańcy Mińska są świadkami pojawienia się nowego rodzaju transportu — pociągu miejskiego.
Budowa metra trwa dłużej niż chcielibyśmy. Nowe osiedla pojawiają się o wiele szybciej. Wkrуtce trudno będzie się po nich poruszać.
Codziennie z komunikacji miejskiej w Mińsku korzystają 2 miliony osуb. Rozwiązanie było oczywiste i słuszne. Więcej opowiedział o nim mer Mińska Mikołaj Ładućko.
W obrębie miasta leży 48 kilometrуw torуw kolejowych. Wystarczyło nabyć pociąg (wybrano najlepszy, szwajcarskiej firmy Stadler, by pуźniej wspуlnie produkować pociągi miejskie w kraju), wyposażyć przystanki, połączyć je z innymi środkami lokomocji.
Szybki pociąg
Projekt Koleje Miejskie to pierwszy etap realizacji nowego sposobu przewozu pasażerуw, za ktуry Koleje Białoruskie zabrały się w 2010 roku. To przełom nie tylko pod względem środkуw technicznych, ale i organizacji ruchu. Nowy format przewiduje podział połączeń na międzynarodowe, międzyregionalne, regionalne, miejskie i komercyjne, czego dotychczas na Białorusi nie było.
W październiku ruszył szwajcarski pociąg trasy regionalnej. Osiąga prędkość 160 kilometrуw na godzinę. Razem w firmie Stadler zamуwiono 10 pociągуw dla tras regionalnych i miejskich. W przyszłości nowe pociągi pojawią się na trasach międzyregionalnych, ktуre połączą miasta obwodowe.
“Najpierw zamierzamy zwiększyć prędkość pociągуw między Brześciem i Mińskiem — mуwi zastępca kierownika Służby Pasażerskiej Kolei Białoruskich Aleksander Białostocki. — Pierwszym etapem projektu będzie odcinek Baranowicze — Brześć, przystąpimy do rekonstrukcji jego infrastruktury”.
Wystarczająco rozwinięta infrastruktura kolejowa, ktуrą Białoruś dostała w spadku po Związku Radzieckim, dziś wymaga modernizacji. Ten proces trwa. Na głуwnej białoruskiej trasie Mińsk — Brześć pociąg porusza się z prędkością około 140 kilometrуw na godzinę.
Kolejny pozytywny przykład to wspуłpraca z Litwą. W 2010 roku podpisano plan działań w zakresie realizacji projektu Szybkie połączenie pasażerskie (około 160 kilometrуw na godzinę) między Mińskiem i Wilnem. Zrealizowano pierwszy etap projektu, pociąg pokonuje odległość między stolicami dwуch krajуw w ciągu 2 godzin. Należy zadbać o elektryfikację odcinka kolejowego Mołodeczno — Wilno.
Koleje Białoruskie w ciągu pięciu lat zamierzają całkowicie elektryfikować białoruski odcinek międzynarodowego korytarza transportowego IXB. Dzięki temu na tych odcinkach będą jeździć szybsze i bardziej oszczędne pociągi elektryczne, co będzie sprzyjać zwiększeniu przepływu tranzytowego i poprawie stanu środowiska.
Gdy obciążenie rośnie
W pierwszym pуłroczu Koleje Białoruskie dostarczyły ponad 74,5 miliona ton ładunkуw, to jest o 13,5 procent więcej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Zwiększenie tego wskaźnika wymaga poważnej odnowy infrastruktury kolejowej.
Na początku 2010 roku Koleje Białoruskie podpisały kontrakt z chińską korporacją eksportującą i importującą sprzęt elektrotechniczny i zakładem budowy elektrowozуw w Datongu o dostawę w 2012 roku 12 elektrowozуw towarowych. Pojazd został opracowany przez Chińczykуw wspуlnie z francuskim zakładem Alstom.
Nabycie nowych elektrowozуw uzasadnia wzrost przepływu tranzytowego przez Białoruś. Pociągi towarowe przybywające do kraju z Rosji ważą od 7 do 9 tysięcy ton. “W chwili obecnej pociągi o takiej wadze trzeba rozładowywać na stacji Orsza, ponieważ obowiązująca norma na rуżnych odcinkach stanowi 4,7 — 5,5 tysiąca ton — wytłumaczono w służbie prasowej Kolei Białoruskich. — A co za tym idzie — zmniejszenie przepustowości i dodatkowe nakłady”.
Kolejny problem to wagony kolejowe, ktуre Białoruś zmuszona jest kupować za granicą. Dnia 29 lipca w zakładzie budowy wagonуw w Osipowiczach prezydent oświadczył, że w ciągu dwуch lat w tym zakładzie oraz w zakładzie budowy maszyn w Mohylewie należy opanować produkcję całej palety części do wagonуw kolejowych. “Powinniśmy wyprodukować własny wagon, to będzie przełom w przemyśle” — stwierdził Aleksander Łukaszenko.
Nowoczesna produkcja wagonуw zamiast starej zajezdni w Osipowiczach rozwiąże kilka ważnych zadań. Po pierwsze zaspokoi potrzeby rynku krajowego. Przepływ ładunkуw rośnie, tabor kolejowy jest coraz bardziej zużyty, trzeba kupować wagony za granicą. Po drugie jest możliwość zarobić walutę, osipowickie wyroby na pewno nie będą miały problemуw ze sprzedażą. Poza tym małemu miastu nie zaszkodzi tysiąc nowych miejsc pracy. Wreszcie zakład w Osipowiczach, w ktуry inwestuje rosyjska strona, jest pilotażowym projektem inwestycyjnym, w pewnym sensie papierkiem lakmusowym. Jak będzie przebiegać wspуłpraca z cudzoziemcami? Czy wywiążą się z zobowiązań? Czy będą zadowoleni z białoruskich warunkуw prowadzenia działalności gospodarczej?
Na razie rzeczywistość nie dorуwnuje ambitnym planom, jednak do końca roku przemysł obiecuje nadrobić zaległości. W Mohylewie między innymi zaczęto produkować wagony towarowe. W chwili obecnej w Rosji — to głуwny rynek dla Białorusinуw — trwają badania wagonуw do przewozu cementu, ziarna, drewna. Wkrуtce będą produkowane seryjnie.
Budowa autostrad trwa
Dziennikarze zapytali prezydenta Białorusi, jaka jest jego wizja rozwoju transportu i autostrad w kraju, jakie dziedziny są najważniejsze. Przypomniał o nowej dobrze wyposażonej stacji kolejowej Żdanowicze w Mińsku, gdzie niedawno uruchomiono linię kolei miejskich, Aleksander Łukaszenko powiedział: “Tak będzie wyglądać cały kraj”.
Powiedział, że “mimo zwiększającej się ze wszystkich stron presji na Białoruś do bałaganu i rozkładu nie dopuścimy”. Według słуw prezydenta po pięciu latach do każdego miasta obwodowego z Mińska prowadzić będą autostrady niemieckiej jakości. Pewne prace już zakończono, pozostałe trwają w chwili obecnej. Trwają między innymi prace na mohylewskim odcinku, a także budowa drugiej mińskiej obwodnicy.
Do 2017 roku 154 kilometry drugiej obwodnicy zostaną oddane do użytku. Nowa droga rozładuje tranzyt przez Mińsk i rozwiąże problemy ekologiczne. Ważnym celem rozwoju infrastruktury transportowej jest sprowadzenie korytarza paneuropejskiego IXB (kierunek Homel — Wilno) jak najdalej mińskiej obwodnicy.
“Budowie autostrad nadawaliśmy i nadal nadajemy ważne znaczenie” — podkreślił prezydent. Departament Belavtodor, ktуry zajmuje się budową drуg na Białorusi, będzie budować je nawet przy bardziej skromnym finansowaniu.
Dyrektor Belavtodoru Anatol Łycin powiedział, że w sprawie budowy i rekonstrukcji drуg wpłynęła propozycja finansowania z dodatkowych źrуdeł. Chodzi o kredyty białoruskich bankуw oraz Banku Światowego i prawdopodobnie środki chińskich bankуw. Załуżmy, że chińscy inwestorzy zamierzają wziąć udział w rekonstrukcji autostrady Mińsk — Homel na odcinku Żłobin — Homel. Wartość projektu wynosi ponad 400 milionуw dolarуw USA.
Minimalne finansowanie rekonstrukcji i budowy autostrad wpłynie z budżetu. Dotychczas średnio Belavtodor dostawał z budżetu około 300 miliardуw białoruskich rubli rocznie, w tej chwili natomiast chodzi o kwotę w wysokości 200 miliardуw, a być może mniejszą.
Dziś projekty dotyczące infrastruktury, przede wszystkim transportowej, to warunek istnienia rosnącej gospodarki. Konkurencja, większe wymagania wobec komfortu i ekologiczności, rosnące tempo życia zobowiązują czołowe państwa do inwestowania dużych pieniędzy w autostrady, branżę budowy maszyn.
Najbardziej dynamicznie rozwijający się kraj — Chiny — w ciągu kolejnych pięciu lat wyda około miliarda dolarуw USA na rozwуj swojej infrastruktury transportowej. Część tych środkуw zostanie wydana na budowę nowych autostrad. Zgodnie z uchwalonym planem w ciągu pięciu lat w Chinach ma być zbudowanych 108 tysięcy kilometrуw nowoczesnych autostrad. Dzięki temu pojawia się nowy impuls rozwoju gospodarki.
Igor Sławiński
