Цимес — не только еврейское блюдо

На тэрыторыі нашай краіны заўсёды пражывалі людзі многіх нацыянальнасцей. Знаходзячыся побач з прадстаўнікамі розных культур, немагчыма нешта ды не пераняць. У людзей іншых нацыянальсцей беларусы вучыліся новым словам, рамёствам, танцам, рэцэптам. Так, да прыкладу, у беларускую кухню трапіла яўрэйская дэсертная страва цымас. Толькі беларусы пачалі гатаваць яе… з мясам.

Традыцыйна цымас — гэта салодкае рагу рознага складу, які залежыць ад месца і абставін. Адрозніваюць маркоўны, фасолевы, нутавы і іншыя віды цымуса. Вось, напрыклад, як гатуюць цымас з морквы і яблыкаў. Моркву (600 г) дробна наразаюць, кладуць у глыбокую патэльню, крыху соляць, дадаюць лыжку сметанковага масла, крыху вады і вараць пад крышкай да мяккасці. Затым дадаюць разынкі (1 шклянку), парэзаныя на невялікія кавалкі яблыкі (2 штукі), 2 сталовыя лыжкі цукру і столькі ж сметанковага масла. Перамешваюць і трымаюць на агні яшчэ хвілін 15, пакуль не выпарыцца ўся вада. Падаюць цымас гарачым, часам паліваючы смятанай.

Беларусы страву ўдасканалілі. Асаблівай увагі заслугоўвае рэцэпт з Адэльска Гродзенскай вобласці. Мясцовы цымас разам з іншымі адэльскімі стравамі сёння нават знаходзіцца ў Дзяржаўным спісе гісторыка-культурных каштоўнасцей Беларусі. Яўрэйскую страву тут гатуюць так. Наразаюць на невялікія кавалкі бульбу, бручку, моркву, цыбулю, свініну. Засыпаюць у гаршчок, дадаюць соль і спецыі, перамешваюць, заліваюць вадой і ставяць у печ або духоўку прыкладна на 2 гадзіны. Затым таўкуць у кашу, дадаюць зеляніну і ўжываюць у прыкуску з салёным агурком. Мясцовыя жыхары перадаюць гэты рэцэпт з пакалення ў пакаленне, а яшчэ вучаць гатаваць свой цымас турыстаў, якія ў Адэльску частыя госці.

Лічыцца, што назва «цымас» пайшла ад нямецкіх слоў zum (для) і essen (ежа). Некаторыя кажуць, што гэта няправільнае напісанне слова simmer, якое азначае спосаб прыгатавання ежы ў вадкасці.

mila@sb.by