Хлопчыкі і дзяўчынкі, якіх бацькі асудзілі на сіроцтва, кожны дзень мараць вярнуцца дадому — усё роўна любяць сваіх нядбайных маму і тату.
За сямейным сталом
У Міністэрстве адукацыі падлічылі: за 9 месяцаў 2018 года з сем’яў забралі 2212 дзяцей — іх прызналі маючымі патрэбу ў дзяржаўнай абароне. За гэты ж перыяд 1316 хлопчыкаў і дзяўчынак (59 працэнтаў) вярнуліся да біялагічных бацькоў, якія выправілі сітуацыю ў сям’і.Іра і Даша ўваходзяць у лік дзяцей, якім у мінулым годзе пашчасціла вярнуцца дадому. Гэты Новы год яны адзначылі з роднымі: упрыгожылі пушыстую ёлку, атрымалі падарункі і селі за вялікі сямейны стол. Гэта для большасці з нас такі сцэнарый свята здаецца традыцыйным — для іх ён асаблівы! Таму што ў мінулы раз ноч з 31 снежня на 1 студзеня яны правялі ў казённых сценах удалечыні ад дома. Заплюшчылі вочы і загадалі адно на дзвюх жаданне: хутчэй вярнуцца назад.
З сёстрамі сустракаемся ў ДУА «Сацыяльна-педагагічны цэнтр з прытулкам Ленінскага раёна Мінска». Будынак, які знешне вельмі падобны на тыповы дзіцячы сад, знаходзіцца на Партызанскім праспекце паміж жылымі дамамі. Знадворку шэры і хмурны, унутры ён вельмі ўтульны – тут створаны ўсе ўмовы, каб дзеці адчувалі сябе як дома. Іра і Даша заварваюць гарбату і ўспамінаюць той дзень, калі вымушаны былі развітацца з бацькамі:
— Я была ў каледжы, калі мне патэлефанавалі і сказалі бегчы дадому збіраць рэчы, — дзеліцца старэйшая сястра. — Мне было 17 гадоў, сястрычцы ўсяго 11 споўнілася. Было вельмі страшна: куды мы паедзем, а галоўнае, навошта? Па дарозе даведаліся, што нашага браціка павезлі ў бальніцу. Ён тады быў яшчэ зусім маленькі — усяго два месяцы ад нараджэння…
Навагодні цуд
Дзяўчынкі, як і іншыя дзеці, усяляк абаранялі і апраўдвалі бацькоў. Не маглі паверыць, што тыя сур’ёзна спатыкнуліся, — любілі і чакалі маму.Дарэчы, у гэтай сям’і моцна пілі і мама, і тата. Дзеці пражылі ў інтэрнаце больш за чатыры месяцы. Зараз муж і жонка разышліся, раз’ехаліся па розных кватэрах. Мама выправілася: зрабіла ўсё магчымае, каб вярнуць сваіх дзяцей. Дзяўчынкі адправіліся дадому, але наведваюць і выхавальнікаў — удзячныя за любоў і клопат, якія тыя дарылі ім увесь гэты няпросты час.
Аксана Говен, дырэктар сацыяльна-педагагічнага цэнтра з прытулкам, ветліва сустракае гасцей. За плячыма — велізарны вопыт працы з дзецьмі. Расказвае: калі хлопчыкаў і дзяўчынак забіраюць з сям’і, гэта вельмі страшна, сэрца кожны раз разрываецца на часткі. Але яшчэ горш, прызнаецца, калі дзіця прыходзіць у прытулак само.
— Бываюць і такія выпадкі, — дырэктар тут жа згадвае адзін з іх. — Аднойчы да нас прыйшла 14-гадовая дзяўчынка. Сказала, што з мамай пасварылася, жыць з ёй больш не хоча. Слёзна прасіла застацца ў нас. Пра магчымасць такога начлегу даведалася ў школе, адрас знайшла ў інтэрнэце. Вядома, яе мы пакінулі, але адразу патэлефанавалі маме.
Дарэчы, дзяўчынка месяц жыла ў прытулку: псіхолагі працавалі і з ёй, і з бацькамі. Праз час агонь варожасці патух, і дзіця вярнулася дадому.
Шанц адумацца
«Мама прыйдзе, калі дом адрамантуе. Сказала нам пажыць у дзіцячым садку», — пяцігадовая Аляксандра ў вочы не глядзіць: нешта малюе нагой на лінолеуме. Да дзяўчынкі падбягае малодшая сястрычка — трохгадовая Каця ўся ў слязах, сумуе па маме. Сёстры абдымаюцца. Балюча глядзець на дзяўчынак: лёс у іх няпросты. Сёстры рэдка бачаць маму, але не здагадваюцца, чаму. Чакаюць яе, глядзяць у акенца — мараць вось-вось убачыць родны твар.На гэты Новы год малыя не прасілі цацак або ласункаў: толькі вярнуцца дадому. Будзем спадзявацца, што цуды здараюцца — іх маме прыйдзецца моцна папрацаваць, каб вярнуць сваіх дзяцей. Палепшыць жыллёвыя ўмовы, знайсці працу і, нарэшце, перастаць піць.
Аксана Говен агучвае некаторыя страшныя факты з гісторыі Паліны і Каці:
— Дзеці тут жывуць і не ведаюць, чаму бацькі не прыходзяць. Іх часова забралі з сям’і алкаголікаў, дзе малых не глядзелі належным чынам. Мама з татам ішлі весяліцца, а дзяўчынак надоўга пакідалі на сяброў і суседзяў. Скончылася ўсё дрэнна: бацька сеў у турму за забойства суседа, а маці абмежавалі ў бацькоўскіх правах.
Распаўсюджаная прычына, чаму дзеці аказваюцца ў прытулку, — п’янства бацькоў. Малых таксама адбіраюць з сям’і з-за антысанітарных умоў у доме. Рашэнне прымаюць органы апекі і міліцыя ў тых выпадках, калі сацыяльнае няшчасце ў сям’і носіць хранічны характар, існуе непасрэдная пагроза жыццю і здароўю дзіцяці.
Проста так хлопчыкаў і дзяўчынак з сям’і ніхто не забярэ: інспектары ІСН разбіраюцца ў кожнай канкрэтнай сітуацыі і не сякуць з-за пляча. З нядобранадзейнымі сем’ямі і дзецьмі, якія апынуліся ў сацыяльна небяспечным становішчы, цесна працуюць усе зацікаўленыя службы: органы апекі, установы адукацыі, медыкі і міліцыя.
Аляксандр Акула, начальнік ІСН Ленінскага РУУС Мінска:
— Калі ў сям’і сур’ёзныя праблемы, дзяцей на час адбіраюць: у бацькоў ёсць шанц адумацца. Хлопчыкі і дзяўчынкі змяшчаюцца ў прытулак: у нядбайных маці і татаў ёсць паўгода, каб навесці парадак дома, уладкавацца на працу, спыніць злоўжыванне спіртным і гэтак далей. Усе зацікаўленыя службы працуюць над тым, каб дзіця вярнулася ў сям’ю, таму што ўсе разумеюць: з роднымі людзьмі ім усё ж лепш.
ypopko@sb.by
